mansour.j

در «أمالی» مرحوم صدوق از حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام روایت میکند که آن حضرت فرمودند: «چون این آیه نازل شد که جهنّم را در روز قیامت می آورند، از رسول اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم از کیفیّت آوردن آن سؤال کردند. حضرت چنین فرمودند که: جبرائیل که روح الامین است برای من خبر آورده است که خداوند که هیچ معبودی جز او نیست، چون تمام اهل عالم را از پیشینیان و پسینیان در روز حشر گرد آورد و همه را مجتمع سازد، جهنّم را در حالیکه با هزار دهنه کشیده میشود می آورند. و هر دهنه و زمان از آنرا صدهزار ملائکه از فرشتگان غِلاظ و شِداد میگیرند. و آن جهنّم دارای حرکت و سر و صدا و ناله و فریاد و غیظ و غوغائی است. و چنان برافروختگی و صدای زفیر از آن بر میخیزد که اگر هر آینه خداوند عزّوجلّ حساب خلائق را به تأخیر نمی انداخت، همگی از هیبت و دهشت آن به هلاکت میرسیدند. و سپس جهنّم گردن خود را بیرون میکشد بطوریکه به تمام خلائق احاطه پیدا میکند، چه خوبان از خلائق و چه بدان از آنها. در آن حال بقدری وضعیّت سخت است که هیچ آفریده ای را که خداوند عزّ وجلّ آفریده است از بندگانش، چه از فرشتگان و چه از پیامبران، نیست مگر آنکه همه میگویند: ای پروردگار من! به فریادم رس، به فریادم رس! و تو ای پیامبر خدا میگوئی: ای پروردگار! به فریاد امّت من رس، به فریاد امّت من رس!

در این حال صراطی را بر روی جهنّم قرار میدهند که از تیزی شمشیر برّنده تر و تیزتر است. و بر روی آن صراط سه پل است؛ امّا یکی از آن سه پل امانت و رحِم است، و امّا دومی نماز است، و امّا پل سوّم عدل پروردگار جهانیان است که هیچ خدائی و معبودی جز او نیست. در این حال مردم را تکلیف میکنند که از روی صراط عبور کنند. چون میخواهند بگذرند، امانت و رحِم آنها را نگه میدارند؛ و اگر از آن نجات پیدا کردند و گذشتند نماز آنها را نگه میدارد؛ و اگر از آن نجات یافتند و گذشتند در آخر کار و انتهای امر خداوند ربّ العالمین عزّو جلّ میباشد. و اینست معنای گفتار خدای تعالی: بدرستیکه پروردگار تو در کمینگاه است!
و مردم بر روی صراط قرار میگیرند، و بعضی واژگونه آویزان میشوند و خود را به آن میگیرند، و گامی می لغزد و گام دیگر استوار است. و فرشتگان در اطراف آنان پیوسته ندا در میدهند: ای خداوند شکیبا و حلیم و بردبار! در گذر، و نادیده بگیر، و بیامرز، و به فضل و رحمت خود بازگرد، و سلامت خود را بفرست، و رضوان خود را ارائه بده! و مردم در این حال مانند پروانه به روی هم میریزند. و چون کسی به رحمت خدا خلاصی پیدا کند و نجات یابد، نگاهی به جهنّم می اندازد و میگوید: حمد و سپاس اختصاص به خداوندی دارد که بعد از یأس و نومیدی، مرا به فضل و کرمش از دست تو رهانید! و بدرستیکه پروردگار ما غفور و شکور است!»بهشت و جهنم