مقدمه:

جمعيت دنيا آن چنان از نظر فيزيکي،اجتماعي،اقتصادي و سياسي گوناگون است که يک طبقه بندي رضايت بخش از آن تقريباً غير ممکن به نظر مي رسد. مضافاً اين مسئله با وجود اختلافات موجود در تعاريف و بيان اصطلاحاتي نظير ازدواج، طلاق، خانواده،خانوار،شغل، مليت، زبان، مذهب،نژاد، طبقه اجتماعي و فرهنگ، پيچيده تر مي گردد و بنابراين اطلاعاتي که در دسترس مي باشد متنوع بوده و مقايسه جهاني به سختي انجام پذير است.

يک مشکل عمده ديگر جدا کردن جنبه هاي مختلف جمعيت از يکديگر مي باشد،چرا که به عنوان نمونه،نمي توان اندازه خانواده ها را بدون در نظر گرفتن ساختمان سني جمعيت مورد برسي قرار داد،و نيز نمي توان طبقه اجتماعي را بدون توجه به شغل و در آمد مطالعه نمود. بنابراين براي تفهيم بهتر لازم است هر چه بيشتر با مسائل و با اصول و روشهاي بررسي جمعيت شناسي آشنا شویم.

ساختمان جمعيت
منظور از ترکيب يا ساختمان جمعيت،آن جنبه هايي از جمعيت است که قابل سنجش بوده باشد . واژه ساخت،ساختمان،و يا ترکيب در جمعيت شناسي غالباً جمعيت را از
لحاظ صفت ( يک ويژگي) مورد برسي قرار مي دهد. ولي متاسفانه اطلاعات و اندازه گيريهاي صفات ناکافي است. و ما بايد خود را محدود به آن جنبه هاي نمائيم که اطلاعات مربوط به آنها معمولاً از طريق سرشماريها در دسترس ما قرار مي گيرد.

- ساختمان سني جمعيت
ساختمان سني به طور مستقيم تحت تاثير سه عمل متغير يعني مرگ و مير،زايش و مهاجرت قرار دارد. اين عوامل کاملاً از يکديگر مستقل نيستند و هر گونه تغييري در يک عامل سرانجام بر دو عامل ديگر نيز اثر مي گذارد،اما شرايط اجتماعي و اقتصادي تنها از طريق اين سه عامل مي تواند بر ساختمان سني تاثير گذارد.
ساختمان سني جمعيت تحت تاثير سه عامل مرگ و مير ، زايش و مهاجرت