-
سيستم اطلاعات مديريت
اين مقاله جايگاه، نقش، تعريف، مفهوم، ابعاد و طبقهبنديسيستم هاي اطلاعات مدیریت را شرح ميدهد. مدل سيستمي سازمان و نقش سيستم اطلاعات در مديريت آن، انواع سيستمهاي اطلاعاتي در سازمان، تعريف سيستم اطلاعات مديريت، مفهوم سيستم اطلاعات مديریت، نياز به يك پايگاه اطلاعات، مدلهاي تصميمگيري در سيستم اطلاعات مديريت و ابعاد طبقهبندي سيستمهاي اطلاعات مديريت از جمله مباحث اين مقاله هستند.
-
سيستم اطلاعات مديريت پس از تكامل تدريجي در طول پنج دهه اخير ديگر داراي تعريف، مفهوم، شكل و قالب تقريباً مشخص و پذيرفته شدهاي است و آنچه در حال توسعه است بيشتر شامل فناوري پيادهسازي، مدلهاي تصميمگيري و سيستمهاي پشتيبان تصميمگيري هستند. در اين مقاله مفاهيم كلي سيستم اطلاعات مديريت را مرور ميكنيم.
2- مدل سيستمي سازمان و نقش سيستم اطلاعات در مديريت آن
سازمان را به عنوان يك سيستم باز و يك سيستم كنترلي حلقه بسته ميتوان به صورت زير نمايش داد (مك لئود 1994، 103):
عنصر كنترلي سيستم سازمان متشكل از دو بخش مديريت و پردازشگر اطلاعات است. پردازشگر اطلاعات به مجموعه تمام افراد و سيستمهاي اطلاعاتي و پشتيبان تصميمگيري گفته ميشود كه به مديريت در اتخاذ تصميم كمك ميكنند. علاوه بر اين نقش اصلي براي پردازشگر اطلاعات، ميتوان آن را توليدكننده اطلاعات سازمان (به عنوان يك فرايند يا زيرسيستم از يك سيستم بزرگتر) براي ارائه به سازمانهاي بالادست يا موجوديتهاي بيروني دانست. گاهي اوقات ممكن است نقش فرعي پردازشگر اطلاعات به نقش اصلي تبديل شود. اين تغيير نقش در شرايطي اتفاق ميافتد كه مديريت به دلايل مختلف از پردازشگر اطلاعات در تصميمگيري استفاده نميكند و در عوض به دلايل مختلف به موجوديتهاي مهم در محيط سازمان توجه بيشتري نشان ميدهد. هر يك از نقشهاي اصلي و فرعي پردازشگر اطلاعات نيازمند ويژگيها، توانايي و مشخصات خاص خود است و اجزاي پردازشگر اطلاعات بايد مطابق با ايفاي نقش غالب، طراحي شده و تطبيق داده شوند.
-
3- انواع سيستمهاي اطلاعاتي در سازمان
سيستمهاي اطلاعات يكي از اجزاي سيستم كنترلي حلقه بسته محسوب ميشوند. بنابراين هدف چنين سيستمهايي كمك به كنترل سيستم است. در هر سازمان دو نوع كنترل وجود دارد؛ كنترل عملياتي و كنترل مديريتي. عمليات مختلف سازمان در قالب فرايندها و زيرسيستمهاي صف و ستاد انجام ميشوند. هر يك از اين عمليات نيازمند كنترلهاي خاص خود هستند و سيستمهاي اطلاعاتي خاص خود را طلب ميكنند. چنين سيستمهاي اطلاعاتي كه عمليات مختلف سازمان را كنترل و پشتيباني ميكنند سيستمهاي پردازش مبادلات ناميده ميشوند.
كنترل مديريتي نيازمند اطلاعاتي است كه بخش قابل ملاحظهاي از آنها توسط سيستمهاي پردازش مبادلات توليد ميشوند. سيستمهاي اطلاعاتي پشتيبان كنترل مديريتي، اطلاعات توليد شده توسط سيستمهاي پردازش مبادلات را پردازش كرده و آنها را در تركيبها و شكلهاي جديد معنيدار به مديريت عرضه ميكنند. چنين سيستمهاي اطلاعات، سيستمهاي اطلاعات مديريت ناميده ميشوند.
-
4- سيستمهاي اطلاعات مديريت
4-1- تعريف سيستم اطلاعات مديريت
سيستم اطلاعات مديريت سيستمي يكپارچه متشكل از كاربر و ماشين براي ارائه اطلاعات در پشتيباني از عمليات، مديريت و تصميمگيري در سازمان است. اين سيستم از نرمافزار و سختافزار رايانهاي، راهنماها و دستورالعملها، مدلهايي براي تحليل، برنامهريزي، كنترل و تصميمگيري و يك پايگاه اطلاعات بهره ميگيرد (ديويس و اولسون 1985، 6). سيستم اطلاعات مديريت سيستمي است كه دادههاي محيطي را جمعآوري و دادههاي تبادلات و عمليات سازماني را ثبت ميكند و سپس آنها را فيلتر، سازماندهي و انتخاب كرده و به عنوان اطلاعات به مديران ارائه مينمايد و ابزاري براي مديران فراهم ميآورد كه اطلاعات مورد نياز خود را توليد نمايند (مورديك و مانسون 1986، 6).
سيستم اطلاعات مديريت سيستمي يكپارچه، رايانهاي و كاربرـ ماشين است كه اطلاعات لازم براي حمايت از عمليات و تصميمگيري فراهم ميكند. عناصر اصلي اين سيستم عبارتند از: (1) سيستمي يكپارچه براي خدمت به تعداد زيادي كاربر، (2) سيستمي رايانهاي كه تعدادي نرمافزار اطلاعاتي را از طريق يك پايگاه اطلاعات به هم مرتبط ميكند، (3) رابط كاربر- ماشين كه به جستجوهاي فوري و موقتي پاسخ ميدهد، (4) ارائه اطلاعات به تمام سطوح مديريتي و (5) پشتيباني از عمليات و تصميمگيري (آواد 1988، 5).
4-2- مفهوم سيستم اطلاعات مديريت
سيستم اطلاعات مديريت سازمان يك چيز متمايز و جدا از ديگر سيستمهاي اطلاعات نيست بلكه چارچوبي كلي ارائه ميكند كه ديگر سيستمهاي اطلاعات بر مبناي آن با يكديگر همخوان ميشوند. در طول زمان مشخص شد كه مفهوم پيادهسازي يك سيستم كاملاً يكپارچه واحد بسيار مشكل است. واقعيت اين است كه يك سيستم يكپارچه، به معني يك ساختار واحد و همگن نيست بلكه بدين معني است كه اجزاء آن منطبق بر يك طرح كلي هستند. اكنون سيستم اطلاعات مديريت به منزله فدراسيوني از زيرسيستمها در نظر گرفته ميشوند كه در صورت نياز طراحي و اجرا ميشوند اما منطبق بر طرح كلي، استانداردها و رويههاي سيستم اطلاعات مديريت هستند. بنابراين به جاي يك سيستم اطلاعات مديريت واحد و كلي، سازمان ميتواند تعداد زيادي سيستم اطلاعات مرتبط داشته باشد كه نيازهاي مديريتي را در سطوح مختلف به شكلهاي مختلف تأمين ميكنند. تجربه نشان ميدهد كه يك سيستم كاملاً يكپارچه غير ممكن است. عوامل زيادي وجود دارند كه بايد همزمان و توأم در نظر گرفته شوند و نگهداري چنين سيستمي مشكل است.
به همين دليل، سيستمهاي اطلاعات مديريت بيشتر به صورت بخش بخش طراحي ميشوند و يكپارچهسازي تنها در مواردي كه ضروري باشد اعمال ميشود. به طور خلاصه سيستمهاي اطلاعات مديريت مبنايي براي يكپارچهسازي پردازشهاي اطلاعات سازماني ارائه ميدهند (ديويس و اولسون 1985، 6-8، 10، 28، 53).
4-3- نياز به يك پايگاه اطلاعات
دادهها ميبايست به گونهاي مديريت شوند كه قابل دسترسي براي پردازش بوده و كيفيت مناسب داشته باشند. مديريت لازم بايد از هر دو جنبه سختافزار و سازمان صورت پذيرد. نرمافزار ايجاد و مديريت يك پايگاه اطلاعات، يك سيستم مديريت پايگاه اطلاعات است. هنگامي كه يك سيستم مديريت پايگاه اطلاعات وجود داشته باشد همه از دادههايي استفاده ميكنند كه تنها در يك محل ذخيره شدهاند و يك عمل روزآمدسازي تمام موارد استفاده را روزآمد ميكند. يكپارچهسازي چنين سيستمي نيازمند يك قدرت مركزي براي پايگاه اطلاعات است. دادهها ميتوانند در يك كامپيوتر مركزي ذخيره شوند يا بين چندين كامپيوتر پراكنده شوند (ديويس و اولسون 1985، 9).
4-4- مدلهاي تصميمگيري در سيستم اطلاعات مديريت
معمولاً تنها دادههاي خام يا حتي دادههاي خلاصه شده براي استفاده كافي نيستند. دادهها معمولاً بايد پردازش شده و به شكلي ارائه شوند كه به يك تصميم اتخاذ شده منجر شوند. تحقق چنين امري نيازمند يك مدل تصميمگيري است. مدلهاي تصميمگيري ميتوانند در مراحل مختلف تصميمگيري مورد استفاده واقع شوند. تعميم يك سيستم اطلاعات مديريت از جنبه تصميمسازي، سيستمهايي مانند سيستمهاي پشتيبان تصميمگيري و سيستمهاي خبره هستند (ديويس و اولسون 1985، 9؛ آواد 1988، 14).
-
4-5- ابعاد طبقهبندي سيستمهاي اطلاعات مديريت (ديويس و اولسون 1985، 28-44)
همه سيستمهاي اطلاعات مديريت داراي قابليتها، ويژگيها و مؤلفههاي يكسان نيستند. در واقع سيستمهاي اطلاعات مديريت داراي طيفي هستند كه يك سر آن يك سيستم ساده گزارشگيري دستي و سر ديگر آن يك سيستم يكپارچه رايانهاي همراه با انواع گزارشها و مدلهاي تصميمگيري است. در اينجا به برخي از ابعاد طبقهبندي سيستمهاي اطلاعات مديريت اشاره ميشود.
- مولفههاي فيزيكي
- سختافزار (وروديها، خروجيها، ذخيرهسازي ثانويه، پردازشگرهاي مركزي، تبادلات)
- نرمافزار (نرمافزار سيستم و نرمافزار كاربر)
- پايگاه اطلاعات (ساختار سختافزاري ـ نرمافزاري حاوي دادهها)
- رويهها (دستورالعملهاي كاربر، دستورالعملهاي آمادهسازي ورودي، دستورالعملهاي عملياتي براي عمليات رايانهاي)
- نيروي انساني (اپراتور، تحليلگر سيستم، برنامهنويس، تهيهكنندگان دادهها، مدير سيستم اطلاعات).
- وظايف پردازش
- پردازش تبادلات
- نگهداري فايلهاي اصلي
- توليد گزارشها
- پردازش جستجوها
- پردازش نرمافزارهاي پشتيبان
- خروجي براي كاربران
- مستندات يا صفحات رابط براي تبادل (اطلاعاتي، عملياتي، جستجويي)
- گزارشهاي از پيش طراحي شده
- پاسخهاي از پيش طراحي شده به جستجوها
- گزارشهاي موقت و پاسخ به جستجوها
- نتايج تعامل بين كاربر و ماشين
- گزارشهاي از پيش طراحي شده: انواع گزارش يا جستجو
- اطلاعات نمايانگر
- اطلاعات مسئلهيابي
- اطلاعات براي اقدام
- اطلاعات پشتيبان تصميم
- گزارشهاي از پيش طراحي شده: انواع انعكاس شرايط
- وضعيت يا شرايط يك مقطع زماني
- آنچه كه در طول يك دوره اتفاق افتاده است
- ارائه نتايج تا به امروز و نمايش اثر آن تا انتهاي دوره
- پشتيباني تصميم
- تصميمهاي ساخت يافته قابل برنامهنويسي
- تصميمهاي ساخت نيافته و غير قابل برنامهنويسي
- سطح استفاده از اطلاعات
- برنامهريزي استراتژيك
- كنترل مديريت و برنامهريزي تاكتيكي
- برنامهريزي و كنترل عملياتي
- اطلاعات مورد نياز
سطح استفاده ويژگي اطلاعات |
عملياتي |
تاكتيكي |
استراتژيك |
منبع |
داخلي |
|
خارجي |
حوزه |
خوب تعريف شده و محدود |
|
خيلي وسيع |
سطح گروهبندي |
با جزئيات |
|
تجمعي و كلي |
افق زماني |
تاريخي |
|
آينده |
تداول |
روزمره |
|
قديمي |
صحت موردنياز |
بالا |
|
پائين |
ميزان استفاده |
خيلي زياد |
|
كم |
برچسب برای این موضوع
مجوز های ارسال و ویرایش
- شما نمی توانید موضوع جدید ارسال کنید
- شما نمی توانید به پست ها پاسخ دهید
- شما strong>نمی توانید فایل پیوست ضمیمه کنید
- شما نمی توانید پست های خود را ویرایش کنید
-
قوانین انجمن