بر طبق مطالعات علمی انجام تمرین های ذهنی Dual n-back (توضیح در ادامه) در کوتاه مدت باعث افزایش هوش می شوند.
قبلا تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده بود، تحقیق اخیر توسط جان جونیدس روان پزشک دانشگاه میشیگان انجام شده است. وی نشان داده که با ۲۰ دقیقه تمرین های n-back ذهنی در روز آن هم به مدت ۲۰ روز، هوش سیال (fluid intelligence، در ادامه بیشتر توضیح می دهیم) انسان افزایش می یابد و این افزایش هوش تا سه ماه پایدار است. گفته می شود تمرینات طولانی تر می تواند اثرات دائمی نیز روی هوش داشته باشد.
در ادامه مطلب به توضیح چگونگی بازی های Dual n-back و تعریف fluid intelligence پرداخته ایم.

بازی های n-back

برای توضیح بازی ها (یا تمرین های ذهنی یا تست های ذهنی یا … ) Dual n-back ابتدا باید بازی های n-back را توضیح دهیم. بازی های n-back تمرین هایی برای تقویت حافظه هستند که توسط Wayne Kirchner در سال ۱۹۵۸ معرفی شدند. نکته اصلی در آنها به خاطر سپردن توالی الگوها، سمبل ها و حروفی است که یک به یک به شما نشان داده می شوند. حالا بر حسب اینکه چه عددی جای n (در n-back) قرار دهید، باید همان تعداد سمبل قبل تر را به خاطر داشته باشید.
اگر به جای n در n-back عدد ۱ را قرار دهیم. با یک بازی 1-back طرف هستیم. در این بازی باید الگوهایی که مشابه الگوی قبلی شان هستند، را شناسایی کنیم. حالا به 2-back فکر کنید. در اینجا باید الگوهایی را که مشابه دو الگو قبل ترشان هستند را شناسایی کنید. برای مثال در عکس پایین، اگر حروف از چپ به راست، یک به یک به شما نشان داده شوند، شما باید آنهایی را که مشابه دوتا قبل ترشان هستند را شناسایی کنید.
به عنوان توضیح بیشتر، فرض کنید ۷ تصویر زیر به ترتیب به شما نشان داده شوند. بازی به صورت 2-back است. یعنی شما باید الگوهایی را که مشابه دو الگو قبل تر هستند را شناسایی کنید. مانند آنچه ما در میان عکس ها گفته ایم.
عکس بالا مشابه دو عکس بالاتر از خودش است. پس باید بعد از دیدن این عکس دکمه position match را بزنید وگرنه از شما امتیاز کم می شود.



این عکس نیز مشابه دو عکس قبل از خود است. در اینجا نیز باید دکمه position match را بزنید. اگر باز متوجه نشدید، با چند دور بازی با نرم افزاری که در پایین معرفی کرده ایم، همه چیز دست تان می آید.


Dual n-back

در سال ۲۰۰۳ سوزانه جاگی و همکارانش، تمرین های n-back دوگانه (Dual n-back) را معرفی کردند. در این تست ها، از دو محرک همزمان استفاده می شود. مثلا همزمان با نشان دادن الگو، یک صدا هم پخش می شود (مثلا یکی از حروف الفبا شنیده می شود) و شما باید هر دوی آنها را به خاطر داشته باشید.
هوش سیال چیست؟

۴۰ تا ۵۰ درصد اختلافی که در IQ افراد دیده می شود به علت چیزی است که آن را فاکتور عمومی (g factor که مخفف general factor است) می نامیم. جی فاکتور جزیی از توانایی های شناختی انسان بوده و خود به دو قسمت تقسیم می شود. fluid intelligence و crystallized intelligence. در زیر توضیح هر کدام را می بینید.
هوش سیال توانایی تفکر منطقی و حل مسائل در وضعیت های جدید است. وضعیت هایی که دانش قبلی شما هیچ کمکی نمی کند. این هوش را می توانید یکی از مهمترین تفاوت های انسان با ماشین بدانید. ماشین ها در مواجهه با وضعیت هایی که از قبل برایشان برنامه ریزی نشده، کاملا دست و پا بسته هستند، اما انسان ها در هر شرایط غیر منتظره ای، گلیم خودشان را از آب می گیرند. نکته جالب اینجاست که قبلا معتقد بودند، این هوش کاملا ذاتی است و نمی توان آن را با تمرین افزایش داد. چیزی که در مطالعات جدید نقض شده.
هوش کریستالی، توانایی استفاده از حافظه، دانش و مهارت های قبلی است. این هوش با خود حافظه و دانش متفاوت است. مثلا حافظه شما می داند که 1+5=6 اما با استفاده از هوش کریستالی و حافظه قبلی می توانید بفهمید که 21+5=26 است. این هوش گرچه با حافظه و دانش قبلی کار می کند، اما مسئول برداشت های منطقی از آنها است.
نرم افزارهای تمرین های Dual n-back

پس اگر می خواهید هوش خود را افزایش دهید، این تمرینات را از دست ندهید. حتی اگر قرار است در امتحان IQ شرکت کنید و می خواهید نمره بالایی بگیرید. Dual n-back یکی از بهترین تمرین ها است. البته راه های دیگری مانند زدن مکرر تست های IQ هم است، اما آنها گرچه نمره شما را در تست IQ افزایش می دهند اما تغییری در هوش واقعی شما به وجود نمی آورند.
نرم افزارهای Dual n-back اکنون نسبتا شایع شده اند. در زیر مثال هایی رایگان از آنها برای سیستم عامل های ویندوز، مک، لینوکس، اندروید و آی او اس آورده ایم.
پیشنهاد می کنم حداقل یک بار آنها را امتحان کنید و بگویید که تا مرحله چندم تمرین رسیده اید. آیا فکر می کنید بتوانید تا Dual 4-back دوام بیاورید؟ (به یاد داشتن ۴ تصویر و صدای قبل تر و زدن دکمه مربوط در صورتی که تصویر یا صدای کنونی مشابه ۴ تا قبل ترش باشد.)