کمتر مواردی پیش می‌آید که انسان در مورد نحوه راه رفتن خود فکر کند. اما فرآیند راه رفتن دارای یک مکانیزم نسبتا پیچیده، به خصوص برای پاها می‌باشد، زیرا تمام وزن بدن به پاها وارد شده و منجر به حفظ تعادل آن می‌شود.
از جمله بیماری‌های شایع پا، صافی کف پا می‌باشد. در این بیماری، قوس کف پا صاف می‌شود.
صافی کف پا در دراز مدت اثرات مخربی بر مفاصل زانو و سایر مفاصل به جا می‌گذارد. علاوه بر آن زمینه آرتروز زودرس را فراهم می‌کند.
صافی کف پا اگر یک طرفه باشد، تغییرات یک طرفه ایجاد می‌کند و حتی می‌تواند موجب کوتاهی اندام و افتادگی لگن واسکولیوز شود.
معمولا صافی کف پا در کودکان بدون علامت است، ولی والدین آنها اغلب از این موضوع شکایت دارند که رویه کفش کودکان آنها به طرف داخل، فرورفتگی پیدا می‌کند و پاشنه کفش‌ها به سرعت در قسمت داخلی ساییده می‌شود
در بزرگسالان نیز صافی کف پا یا اغلب بدون علامت است، فقط در شدیدترین موارد ممکن است در زمان بلوغ سبب پیچ‌خوردگی پا شود و درد ایجاد کند.
در هنگام راه رفتن، قوس کف پا شکل منجر به پخش وزن بدن شما در کل سطح پاها می‌شود. به علاوه این قوس در نحوه راه رفتن، نقش اساسی ایفا می‌کند. این قوس باید هم محکم باشد تا بتواند وزن بدن را تحمل کند و هم انعطاف پذیر باشد تا بتواند خود را با سطوح مختلف وفق دهد.
صافی کف پا در شیرخوارن و کودکانی که تازه شروع به راه رفتن کرده‌اند طبیعی است، زیرا هنوز تکامل قوس پا کامل نشده است
در اکثر موارد قوس پا در طی دوران کودکی تکامل می‌یابد، اما در بعضی موارد این عمل رخ نمی‌دهد. این حالت در اصل، نوعی حالت طبیعی به حساب می‌آید و اکثر افراد بدون وجود این قوس نیز مشکلی نخواهند داشت.
رباط‌های شل نیز می‌توانند سبب صافی کف پا شوند. به علاوه این حالت منجر به بروز سایر اختلالات مادرزادی پا نیز خواهد شد
97 درصد موارد ابتلا به صافی کف پا از نوع انعطاف‌پذیر بوده و در صورتی که از کودکی اقدام شود، قابل درمان است. والدین باید از 18 ماهگی به بعد به نحوه راه رفتن کودک توجه کنند و در صورتی که احساس کردند پاشنه پای کودک به درستی روی زمین قرار نمی‌گیرد و انحنا دارد، به سرعت به پزشک مراجعه کنند.
دکتر شاهین گوهرپی، متخصص فیزیوتراپی می گوید:
صافی کف پا ممکن است به صورت مادرزادی و یا در دوران کودکی ایجاد شود و دارای دو نوع سخت و انعطاف‌پذیر است. صافی کف پای سخت که تنها 3 درصد کل موارد ابتلا به صافی کف پا را تشکیل می‌دهد، با انجام فیزوتراپی، درمان نمی‌شود.
اگر صافی کف پا به موقع تشخیص داده شود، می‌توان با تجویز کفش‌های مناسب آن را درمان کرد.
کف کفش نباید صاف باشد. کفشی مناسب است که دارای پاشنه 3 سانتی‌متری باشد. قسمت جلوی کفش نباید تنگ بوده و کناره کفش نیز باید نرم و انعطاف‌پذیر باشد. همچنین افرادی که کف پای صاف دارند، باید کفشی را انتخاب کنند که ثبات پا را حفظ کرده و مانع از پیچ‌خوردگی پا شود.
در صورتی که صافی کف پا درمان نشود، در بزرگسالی منجر به چرخش استخوان ساق پا، درد زانو و لگن و در نهایت کمردرد می‌شود
براي سنجش وضعيت كف پا از دو روش استفاده مي شود:
1.روش تست آينه (پدواسكوپ)
اين روش سنگيني وزن بدن بر قسمتهاي مختلف پا را مي سنجد.در اين تست،بعد از آماده كردن دستگاه از فرد مي خواهيم روي دستگاه بايستد.تماس كف پا با شيشه و نحوه ي تحمل وزن در آينه ي پاييني دستگاه قابل رؤيت است.اين روش ضمن اينكه نقاط تماس كف پا را مشخص مي كند،ميزان نيرويي را كه به قسمتهاي مختلف پا وارد مي شود به صورت تقريبي نشان مي دهد.
2.روش پدو گرافي
در اين روش اثر كف پا در حالت حركت بررسي مي شود.در پدوگرافي كف پا به جوهر رنگي آغشته مي شود و از فرد مي خواهيم كه روي سطحي صاف راه برود به طوري كه اثر كف پا روي سطح به صورت مشخصي باقي بماند.در اين روش ابتدا مسير حركت فرد توسط خط باريكي روي سطح مشخص مي شود.روش پدوگرافي نسبت به روش اثر پا (نقش پا) دقت بيشتري دارد.
درمان
در بسیاری از افراد صافی کف پا منجر به بروز مشکلی نمی‌شود. این امر ممکن است به دلیل تطابق نحوه قرارگیری استخوان‌های اندام تحتانی در برابر یکدیگر باشد.
اگر این حالت منجر به بروز مشکلی شود، فرد می‌تواند با استفاده از ابزارهای خاصی که بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند، از درد یا سایر علایم خود بکاهد، ولی با این حال در مورد استفاده از این ابزار با پزشک خود مشورت کنید
یک سری ابزارهای محافظت کننده نیز وجود دارند که می‌توان آنها را بر اساس شکل کفش تغییر داد و لذا به مدت بیشتری از آنها استفاده نمود. این ابزار به گونه‌ای ساخته شده‌اند که در داخل کفش قرار داده شده و از طرف دیگر به پا نیز حالت قوسی می‌دهند و دارای انواع مختلف مثل انواع سفت و نرم می‌باشد که انتخاب آنها بر اساس نظر پزشک می‌باشد.
اگر فرد دچار التهاب زردپی عضله خلفی استخوان درشت نی شده باشد، باید از گوه‌های مخصوص استفاده کند که در قسمت داخلی کفش‌ها گذاشته می‌شود و نحوه پخش نیرو را مطلوب‌تر ساخته و در نتیجه فشار کمتری به این زردپی وارد می‌شود.
گاهی اوقات در این موارد ممکن است پزشک استفاده از پوشش‌های خاص مچ پا را تا هنگام کاهش التهاب، توصیه کند.
در موارد بسیار شدید نیز زردپی باید تحت عمل جراحی قرار گیرد.
توصیه‌های زیر برای افراد مبتلا به کف پای صاف مفید است:
- کاهش وزن در افرد چاق
- پرهیز از ایستادن‌های طولانی مدت و تغییر حالت بدن در هنگام ایستادن
- پرهیز از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و نوک باریک، زیرا در این گونه کفش‌های نامناسب، عضلات کف پا امکان فعالیت انقباضی مؤثر را نخواهند داشت. همچنین از پوشیدن کفش‌هایی که در آن رعایت قوس نشده باشد یا پاشنه و رویه آنها تغییر شکل داده و چرخش خارجی پاشنه را تشدید کند، باید خودداری کرد.
- از ضربه زدن و پرش‌های مکرر خصوصا بر روی سطح سخت باید خودداری کرد.
- به نظر می‌رسد ورزش دوچرخه سواری، به ویژه وقتی که همراه با فشار خم کننده‌های مچ پا و انگشتان بر روی رکاب باشد مفید است.
- فعالیت‌هایی که دارای پرش است، احتمالا به دلیل ضربات، عارضه و ناراحتی‌های ناشی را تشدید خواهد کرد. فعالیت‌های استقامتی طولانی مدت نیز موجب بروز کمردردها و خستگی مفرط در این گونه افراد خواهد شد.
تمرينهاي ورزشي براي اصلاح كف پاي صاف
ارائه برنامه ي تمرين اصلاحي براي كف پاي صاف بايد به گونه اي باشد كه اهداف زير را تأمين كند:
1. عضله درشت ني قدامي تقويت شود.
2. عضلات درون گرداننده تقويت شوند.
3. عضلات برون گرداننده تحت كشش قرار گيرند (نازك ني بلند،كوتاه و طرفي)
4. تاندون آشيل و عضله ي دو قلو پشت ساق تحت كشش قرار گيرد.
هدف:توسعه ي انعطاف عضلات برون گرداننده
روش اجرا: پاي خود را در وضعيت چرخش به داخل قرار دهيد.در اين حالت پا را به سمت بالا خم كنيد و مجدداً به حالت استراحت برگرديد.اين تمرين را تكرار كنيد.با انجام اين حركت علاوه بر عضلات برون گرداننده تاندون آشيل نيز تحت كشش قرار گيرد.
حرکات اصلاحی:1- خم کردن انگشت پا به خارج، انگشتان را روی لبه پله قرار می دهیم و انگشتان را به خارج خم می کنیم.
2- پا را روی زمین قرار داده، پارچه نازکی زیر انگشتان می گذاریم. دراین حال سعی می کنیم پارچه را با پا جمع کنیم.
3- قرار دادن پا روی توپی مانند توپ تنیس و جمع کردن انگشتان به سمت زمین.
حرکات اصلاحی صافی کف پا و درمان
پاسخ با نقل قول
