رنگ مو (Hair color)

[مژگان]

رنگهای مو دو کاربرد عمده دارند:
۱) مخفی نمودن موهای سفید شده
۲) تغییر رنگ ظاهری موها
● رنگ های مو به دو دسته طبیعی و شیمیایی تقسیم بندی می گردند:
الف) رنگ موهای طبیعی یا گیاهی(Vegetable dyes)
رنگ موهای طبیعی از برگ گیاهان حاوی رنگدانه مانند حنا، روناس، خضاب، بابونه، ایدیگو و موارد دیگر به دست می آیند. به این صورت که مثلا در مورد حنا (Henna) برگ های این گیاه ابتدا خشک سپس پودرشده و به صورت خمیر در آمده و روی مو گذاشته می شود. البته حنا را می توان به صورت منفرد یا در ترکیب با گیاهان دیگری مثل ایندیگو(Indigo) و بابونه (Camomile) هم استفاده نمود. مزیت رنگ موهای گیاهی، طبیعی بودن و ایمنی نسبی آنهاست.
▪ محدودیت رنگ موهای طبیعی:
۱) تنوع لازم را ندارند.
۲) نتایج غیر قابل پیش بینی است.
۳) دریچه های مویی که با اینگونه مواد رنگ شده مسدود می گردد بنابراین دکلره و بی رنگ کردن مو بسیار مشکل و گاهی نشدنی خواهد شد. از این رو دسترسی به رنگهای با پایه روشن در آینده امکانپذیر نخواهد بود.
ب) رنگ موهای شیمیایی
این گونه رنگها از مواد شیمیایی ساخته می شوند. بزرگترین مزیت رنگ موهای شیمیایی تنوع رنگ ها و عیبشان ایمنی کمتر خصوصا در فرمولاسیونهای غیر استاندارد است.
همچنین به علت فعل و انفعالات شیمیایی که در فرایند رنگ کردن مو رخ می دهد - خصوصا اگر رنگ کردن مو با مهارت انجام نشود. آسیب هایی مانند خشک شدن مو وهمچنین تحریک و سوزش پوست سر بوجود می آید.
تحقیقات اخیر نشان داده رنگ موهای شیمیایی می توانند در دراز مدت حتی باعث بروز بیماریهایی مانند سرطان شوند که برای نمونه می توان به خبری که به تازگی در مورد ارتباط رنگ مو با سرطان منتشر شده اشاره نمود:
خلاصه خبر آن است که که طی پژوهشی ثابت شده خانمهایی که به مدت بیش از بیست سال از رنگ موهای شیمیایی استفاده کرده اند بیشتر از خانمهایی که از رنگ مو استفاده نکرده اند در معرض بیماری سرطان سیستم لنفاوی(NHL) قرار دارند برای دیدن متن کامل این خبر اینجا یا اینجا را کلیک کنید.
البته این مساله چندان نگران کننده نیست زیرا در دو دهه اخیر بسیاری از مواد شیمیایی خطرناک ازفرمولاسیون برخی مواد مصرفی برای رنگ کردن مو حذف شده که این مواد شیمیایی خطرناک بیشتر در فرمولاسیونهای قدیمی یافت وجود داشته اند.
▪ رنگ موهای شیمیایی خود به سه رده موقتی، نیمه دائمی و دائمی تقسیم بندی می شوند:
۱) رنگ موهای موقتی (Temporary)
در این نوع رنگ مو رنگدانه ها فقط روی سطح موها را می پوشانند ولی به علت بزرگ بودن اندازه ملکولشان به داخل پولک های مو نفوذ نمی کنند.
دراین نوع رنگ مو از رنگدانه های قابل حل در آب استفاده می شود از این رو این رنگ با یک بار شستن زدوده می شود.
۲) رنگ موهای نیمه دائمی (Semi-permanent)
در این نوع رنگ مو رنگدانه ها به داخل پولک مو نفوذ می کنند ولی با رنگدانه های طبیعی مو امتزاج پیدا نمی کنند، از این رو این رنگ پس از چند هفته و چندین بار شستن زدوده (remove) خواهند شد
۳) رنگ موهای دائمی (Permanent)
این رنگدانه ها نیز همانند رنگدانه های نوع دوم، اندازه کوچکی دارند از این رو به داخل پولک مو نفوذ می کنند. با این تفاوت که با رنگدانه های طبیعی مو ترکیب شیمیایی تشکیل داده در اثر این ترکیب ملکولهای ریز تبدیل به ملکولهای درشت تری می شوند بنابراین در داخل مو محبوس گردیده و لذا اثرشان دائمی است.
یکی از اشتباهات رایجی که مرتبا توسط کاربران بی تجربه رنگ مو تکرار می شود آن است که رنگ روشن را بدون انجام عمل دکلره روی مو استفاده می نمایند.
برای به کار بردن رنگهای روشن برروی موی تیره طبیعی، ابتدا باید رنگدانه های طبیعی مو را خارج نمود، به این عمل دکلره کردن می گویند. فراورده هایی که به این منظور استفاده می شوند مواد دکلره (Bleach) نام دارند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد جزئیات عمل دکلره اینجا را کلیک نمایید.
● پاسخ به سوالات متداول شما در مورد رنگ مو:
▪ در پروسه رنگ شدن موها چه فعل و انفعالات شیمیایی رخ می دهد؟
ـ در رنگ موهای موقتی و نیمه دائمی مولکولهای رنگ با رنگدانه های طبیعی خود موها امتزاجی حاصل نمی کنند و در واقع یک پوشش معمولی از رنگ هستند که روی سطح مو را می پوشانند (موقتی) و یا به داخل محور مو نفوذ می کنند(نیمه دائمی) مولکولهای رنگ موهای نیمه دائمی از همان راهی که به داخل محور مو رفتند بعد از چند بار شستشو از محور موها خارج می شوند
اما در رنگ موهای دائمی نقش واکنشهای اکسیداسیونی به حدی است که این رنگ موها را رنگهای اکسیداسیونی هم نام برده اند
جزء اصلی رنگ موهای دائمی یک ترکیب آروماتیک است که حداقل دو گروه الکترون دهنده در موقعیت ۱و۴ دارد. مانند پارافنیلن دی آمین که در واقع اولین رنگ موی مصنوعی ساخته شده توسط بشر بوده.
این جور ملکولها وقتی در مجاورت یک ترکیب اکسیدکننده مثل هیدروژن پراکسید، اکسید می شوند ترکیب واسطه ای ایجاد می کنند که در ترکیب با ملکولهای دیگر از جمله رنگدانه های طبیعی خود موها ملکولهای بزرگتری ایجاد می نمایند و به همین دلیل در محور موها به دام می افتند و از آن خارج نمی شود به همین جهت اثر آنها دائمی می شود
▪ یک رنگ مو از چه قسمتهایی تشکیل شده؟
رنگ موهای دائمی شامل ۳ قسمت هستند:
۱) مولکولهای واسطه اولیه مانند پارا فنیلن دی آمین
۲) عامل جفت کننده
۳) عامل اکسید کننده که تقریبا همیشه از هیدروژن پراکسید(H۲O۲) به این منظور استفاده می شود
▪ چه نوع رنگ مویی مناسب چه نوع پوستی است؟
ـ به طور خلاصه می توان گفت رنگهای روشن مناسب پوست روشن و رنگهای تیره مناسب پوستهای تیره می باشند.
▪ مارکهای معروف رنگ مو چیست؟
در حال حاضر معروفترین مارکهای رنگ مو ایگورارویال شوارتسکف کشور آلمان ، ایمیدیا سلکسیون اورآل کشور فرانسه و کلستون شرکت ولا آلمان است که طرز مصرف آنها در آموزشگاه های آرایشی معمولا تدریس می شود.

[مژگان]

به‌طور کلی ۳۰ الی ۴۰ درصد خانم‌ها از رنگ مو استفاده می‌کند و مصرف رنگ مو در آقایان به خصوص در کشورهای مشرق زمین، رو به افزایش می‌باشد. تا قبل از سال‌های آخر قرن نوزدهم میلادی، رنگ موهای طبیعی و سنتی، تنها راه رنگ کردن مو بود اما با گسترش صنعت تولید رنگ‌های سنتتیک تا امروز ادامه دارد.
در ابتدا توجه به این تکته شایان ذکر است که استفاده از رن موهای سنتتیک در فواصل زمانی کوتاه، به شدت به مو صدمه زده و بیشترین آسیب در این فرآیند مرحله ”بی‌رنگ کردن“ یا دکولوره“ می‌باشد که مرحله مهم قبل از انتقال رنگ به مو بوده و همان ”bleach“ نمودن مو می‌باشد. با توجه به آسیب مو در زمان دکولوره شدن، برخی از رنگ موهای مدرن عدم استفاده از مرلحه ”bleach“ یا دکولوره را به‌عنوان امتیاز خود ذکر می‌کنند اما باید توجه داشت که در این نوع رنگ موها، عمل بی‌رنگ کردن یا از بین بردن رنگ قبلی در حقیقت به طور ”محلی“ یا موضعی (in-situs)، در حین استفاده از رنگ مو و با فاسصله زمانی کوتاه قبل از انتقال رنگ صورت می‌گیرد و بدین ترتیب، آسیب رسانی به مو به حداقل ممکن می‌رسد.
بی‌رنگ کردن مو، در موقع استفاده از رنگ مو و ”در محل“ بزرگترین جهشی است که طی سال‌های اخیر در تکنولوژی تولید رنگ مو حادث شده است و در این مورد استفاده از آمونیاک تازه تشکیل شده (و نه حاضر در فرمولاسیون از قبل) مهمترین مرحله از این نوآوری می‌باشد، بدین ترتیب که با استفاده از اوره و آنزیمی به‌نام ”اوره‌آز“، درست در لحظه نیاز به آمونیاک جهت بی‌رنگ کردن ساقه مو در ابتدائی‌ترین قسمت آن بلافاصله پس از پیاز مو (در درون پوست سر) واکنشی صورت می‌گیرد که منجر به آزادسازی آمونیاک در نقطه واکنش و عمل بی‌رنگ شدن می‌گردد.
به غیر از آمونیاک، ترکیب اساسی و رایج دیگر برای bleach نمودن مو، آمیزه آب اکسیژنه و آمونیاک به‌صورت محلول می‌باشد که برای مصارف خانگی غلظت آن ۱۲ درصد و در آرایشگاه‌ها تا ۱۸ درصد نیز می‌باشد.
شایان ذکر است که به‌دلیل ناپایدار بودن آب اکسیژنه، عموماً آن را با مواد شیمیائی نظیر اسید فسفوریک و سایر ترکیبات پیچیده‌تر، پایدار می‌کنند. بدیهی است هرچه مواد شیمیائی بیشتر مصرف شود، آسیب‌رسانی استفاده پی‌درپی از رنگ موها افزایش می‌یابد، صرف نظر از داخلی یا خارجی وبدن مارک آن و کشور سازنده رنگ مو. با توجه به آسیبی که در مرحله bleach به مو می‌رسد، لازم است زمان آن حداکثر از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بیشتر نشده و از تکرار و دوباره کاری جداً پرهیز شود.
برای بی‌رنگ کردن مو (از بین بردن رنگ قبلی آن) گاهی از پودرها و خیرهای بی‌رنگ کننده و در برخی آرایشگاه‌ها از کرم‌های bleaching نیز استفاده می‌شود.این کرم‌ها دارای ۱۰ تا ۱۵ درصد آمونیاک می‌باشند که قبل از مصرف با مایع آب اکسیژنه ضعیف (۶ تا ۹ درصد) مخلوط می‌شوند و به علت سرعت تبخیر کمتر آمونیاک در کرم، میزان روشن کنندگی آنها بیشتر از سایر ترکیبات می‌باشد. فرآورده‌های مخصوص رنگ کردن مو به‌طور کلی در ۳ گروه عمده طبقه‌بندی می‌شوند که این تقسیم بندی بر حسب پایداری و زمان ماندگاری این رنگ‌ها روی مو می‌باشد.
این سه گروه عبارتند از: رنگ موهای موقت، رنگ موهای نیمه دایم و رنگ موهای دایم.
ـ رنگ موهای موقت با یکبار شامپو نمودن مو از بین می‌روند و کمترین آسیب را به پیاز و ریشه مو می‌رسانند.
ـ رنگ موهای نیمه دایم، ۵ یا ۶ بار شامپو نمودن را تحمل می‌کنند و سپس از بین می‌روند.
ـ رنگ موهای دایم، رنگ‌هائی که با دوام هستند و در نتیجه شامپو کردن و نور خورشید از بین نمی‌روند. ۸۰ درصد بازار رنگ موها را این نوع رنگ‌ها تشکیل می‌دهند. معمولاً هر ماه یکبار استفاده از این رنگ‌ها کافی است و حتی‌الامکان باید در فواصل زمانی کوتاه‌تر از این نوع رنگ موها استفاده ننمود.
● مشخه‌های یک رنگ موی ایده‌آل
به‌منظور جلوگیری از دور ریختن پول و جلوگیری از آسیب‌های گاهاً غیر قابل جبران، توجه به ویژگی‌های یک رنگ موی ایده‌آل حایز اهمیت زیادی می‌باشد. این ویژگی‌ها عبارتند از:
ـ بی‌ضرر بودن و ایمنی برای سلامت مصرف کننده، به این معنی که فاقد مواد مضر باشند. به خصوص سرطان‌زا نبوده، برای خانم‌ها باردار تأثیر منفی نداشته باشد و باعث تغییرات ژنتیکی در مصرف کننده نگردد.
ـ حساسیت پوستی ایجاد نکند.
ـ ساقه مو را رنگ کند بدون آن که بافت طبیعی و شفافیت آن را مورد تأثیر قرار دهد.
ـ از نقطه نظر شیمیائی و فیزیکی پایداری لازم بر مو را داشته باشد، به‌خصوص پایداری در مقابل اشعه ماورای بنفش (UV) که حایز اهمیت نیز است. همچنین در مقابل شانه زدن و مالش (روی بالش در زمان استراحت) مقاوم باشد (مقاومت شیمیائی).
یک نکته مهم قبل از استفاده از هر نوع رنگ مو، عدم استفاده از شامپو قبل از عمل bleach می‌باشد زیرا به منظور جلوگیری از صدمه و اثر سوء ماده bleach از هر نوع که باشد، چربی و لایهٔ ”سبوم“ روی سر ضروری می‌باشد که این دو در عمل شامپو کردن از بین می‌روند. اما پس از استفاده از هر نوع ماده بی‌رنگ کننده باید مو را با شامپوی ملایم و با PH اسیدی (به منظور خنثی کردن اثر قلیائی مواد bleach) شستشو داد و با استفاده از حوله به‌طور ملایم و بدون استفاده از حرکات سریع و خشن مو را خشک نمود و به صورتی که کمی رطوبت در آن باقی بماند. بهترین روش برای خشک کردن موهای تر، قرار دادن دسته‌ای از تارهای مو در لای حوله و فشار به حوله می‌باشد.