نگرانی فکری ، جزئی از زندگی روزمره است. کمی نگرانی و اضطراب می تواند به تمرکز و انگیزه کمک کند. اما اگر اضطراب زیاد و بیش از اندازه باشد، ممکن است که شما احساسی از ناامیدی به همراه گیجی و همچنین احساس نگرانی بیش از حد نسبت به رویدادهای غیر جدی و معمولی زندگی داشته باشید.در واقع افزایش نگرانی و اضطراب به حدی که بر زندگی روزمره شما تسلط یابد پدیده ای طبیعی نیست. البته گاهی این اضطراب شدید ممکن است به علت بیماریهای دیگر از جمله افسردگی و یا محرکهای فیزیکی یا احساسی ایجاد گردد که با برطرف شدن عامل ایجاد آن اضطراب نیز از بین می رود.
علائم فیزیکی اضطراب شامل :

  • لرزش و گرفتگی عضلات و یا پرش عضلات
  • احساس گرفتگی یا پری در ناحیه گلو یا قفسه سینه
  • نفس تنگی و افزایش ضربان قلب
  • سبکی سر یا گیجی
  • عرق سرد و دستان مرطوب
  • تونوس و دردهای عضلانی
  • خستگی مفرط
  • مشکلات و نامنظمی در خواب(مشکل در به خواب رفتن یا بیدار ماندن به مدت طولانی و یا احساس عدم راحتی در به خواب رفتن و بیدار شدن)



در واقع اضطراب با اثر گذاشتن بر روی قسمت ارتباطات در مغز ، در خلاقیت و عملکرد انسان مشکل ایجاد می -گردد.

علائم احساسی اضطراب عبارتند از:

  • عدم احساس راحتی ، بی قراری ، احساس تحریک پذیری بیش از اندازه
  • نگرانی بیش از حد
  • ترس دائم از اینکه اتفاقی بد در حال وقوع است و یا احساسی مبنی بر اینکه دنیا به آخر رسیده است.
  • عدم توانایی در تمرکز . احساسی مثل اینکه همه چیز را فراموش می کنی (ذهن خالی از همه چیز می گردد.)


اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی وقتی اتفاق می افتد که افراد علائم احساسی و فیزیکی مذکور را داشته باشند. در واقع اختلالات اضطرابی با روابط معمولی افراد و فعالیتهای زندگی روزمره آنها تداخل می کند. همچنین زنان دو برابر مردان مستعد ابتلا به مشکلات این بیماری می باشند.
از جمله اختلالات اضطرابی عبارتند از :

  • وحشت زدگی(panic disorder)
  • ترس بیش از حد(phobia)
  • اختلالات وسواسی
  • احتلالات اضطرابی پس از تروما

اغلب علت اختلالات اضطرابی ناشناخته است. بسیاری از بیماران احساس اضطراب، عصبانیت و حساسیت خود را در تمام طول زندگی خویش به همراه دارند و این مشکل می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. اختلالات اضطرابی در بچه هایی که حداقل یکی از والدین آنها سابقه ای از بیماری افسردگی داشته باشند دو برابر بچه های دیگر می باشد. همچنین اختلالات اضطرابی می تواند به همراه دیگر مشکلاتی همچون مشکلات فکری و ذهنی مثل افسردگی و مصرف نادرست مواد باشد.
مشکلات فیزیکی اضطراب مانند بیماریهای قلبی و ریوی می باشد لذا قبل از تشخیص اختلالات اضطرابی معاینات دقیق پزشکی باید انجام پذیرد.
Panic attacks
احساس ناگهانی اضطراب و ترس بی نهایت بدون علت و دلیل مشخصی و یا بدون وجود خطر ، احساسی بسیار شایع است.علائم این حمله شامل احساس از دست دادن کنترل خود و یا احساس مرگ به همراه تنفس سریع و ضربان تند قلب می باشد. فرد ممکن است احساس گیجی، عرق ریزی و یا لرزش داشته باشد. گاهی ممکن است علائم به صورت تنفس دشوار و سخت ، دردهای قفسه سینه و ضربات نامنظم قلبی نمایان گردد. این علائم بطور ناگهانی و بدون هشدار قبلی ظاهر می گردد. بعضی وقتها این علائم به حدی ناگهانی وشدید اتفاق می افتد که فرد فکر می کند که دچار حمله قلبی شده است. خیلی از این علائم ممکن است در بیماریهای دیگر مثل تیروئید شدید و یا بیماریهای انسدادی مزمن ریوی اتفاق بیفتد.
Phobia
فوبیا در واقع ترس بی نهایتی است که بر زندگی روزمره فرد اثر می گذارد. این افراد بدون علت و یا خطر خاصی دچار ترس می گردند. البته آنها از ترس بی علت خود آگاهی دارند ولی قادر به کنترل آن نیستند. فوبیا بطور شایعی در این افراد و نیز افرادی که به حملات وحشت زدگی دچار می گردند اتفاق می افتد. آنها با فرار و یا خودداری از قرار گرفتن در مکان ، خاطره یا موقعیتی که با دیدن و یا به یاد آوردن آن دچار ترس می گردند مقابله می کنند.
سه نوع تیپ اصلی یا اختلالات ترس (phobic disorders) عبارت اند از:
1- ترس از تنها ماندن یا حضور در مجامع عمومی که قادر به فرار یا کمک گرفتن از کسی نباشد. (agora phobia)
2- ترس از حضور در مجامعی که ممکن است مورد انتقاد قرار گیرند.( Social phobia )
3- ترس از چیزهای خاص. (special phobia)
(قسمت فوریت ها را نگاه کنید و علائم خود را بررسی کنید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه نمائید.)
فوریتها (Emergencies)
1- احساس درد شدید و فشار دهنده در ناحیه قفسه سینه به همراه احساس سنگینی در سینه و یا به همراه سایر علائم حملات قلبی.
خطر جدی برای خود یا دیگران شامل:

  • فکر استفاده از وسائلی همچون اسلحه و داروهای مرگ آور که فرد قادر به صدمه زدن به دیگران و یا خودکشی باشد.
  • قرار دادن زمانی مشخص برای انجام خودکشی
  • فکر اینکه دیگر قادر به حل مشکلات و یا خاتمه دردهانیست. (دنیا به آخر رسیده است.)

پیشگیری از حملات اضطرابی
1. از خوردن کافئین خودداری کنید.(مانند قهوه ، چای ، کولاها ، شکلات). زیرا کافئین شما را در یک حالت تحریک پذیر قرار می دهد.
2. از سیگار کشیدن خودداری کنید و یا از سیگارهایی استفاده کنید که محصولات کمتری از تنباکو داشته باشند زیرا نیکوتین موجود در سیگار سبب افزایش تحریک پذیری فیزیکی و فیزیولوژیکال می گردد، همچنین سبب افزایش انقباض عروقی و افزایش کارکرد قلبی می شود.
3. انجام ورزش روزانه می تواند بسیار کمک کننده باشد. حتی یک پیاده روی کوتاه اطراف آپارتمان می تواند شما را آرام نگه دارد.
درمانهای شناختی رفتاری تا حد زیادی در کنترل اضطراب و حمله های ترس کمک کننده می باشند.
درمان
اصول کلی:
1. ابتدا ترس و اضطراب خود را در رابطه با موقعیت خاص بشناسید و قبول کنید که شما دچار این اضطراب هستید و برای مواجهه با این موقعیت برنامه ریزی کنید.برای مثال اگر شما دائم در خصوص مسائل مالی اضطراب دارید ، یک برنامه پس انداز را برنامه ریزی کنید و یا بودجه را بطور مجزا در نظر بگیرید.
2. در مشکلات قبلی خود باقی نمانید.تغییراتی ایجاد کنید که احساس راحتی بیشتری داشته باشید و اجازه دهید تا مشکلات را پشت سر بگذارید.
3. با بدن و جسم خود مهربان باشید.
4. تنشها را با ورزش سنگین و ماساژ رها سازید.
5. از تکنیکهای رها سازی (Relaxation) استفاده نمایید.
6. به اندازه کافی استراحت کنید و اگر در خواب مشکل دارید به پزشک مراجعه نمایید.
7. از الکل ، کافئین و شکلات و نیکوتین دوری جویید.
8. فکر خود را مشغول نمایید.
9. برای لذت بردن به بیرون بروید ، مثلا به دیدن یک فیلم کمدی ، پیاده روی و یا کوهنوردی .
10. برنامه ریزی روزانه داشته باشید، داشتن کار بیش از حد و یا بیکار بودن در طی روز می تواند به اضطراب شما بیفزاید.
11. علائم خود را یادداشت کنید و گاهی به دوست صمیمی خود آنها را بازگو کنید ، گاهی مواقع گفتگو کردن با یک دوست از اضطراب شما می کاهد.
12. در گروههای اجتماعی شرکت کنید و یا بطور داوطلبانه به کمک دیگران بپردازید.

تهیه و ترجمه :گروه سلامت سیمرغ ـ دکتر سمیرا سرخوش