مرکز پژوهشي شاخص سازي در ميزگردي بر پايه اطلاعات 9 ماهه سال 86 به پيش بيني اقتصاد ايران در سال 87 با حضور اعضاي اين گروه و جمعي از اقتصاددانان کشور در مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام پرداخت و عنوان کرد که نرخ رشد اقتصادي امسال در حدود سال گذشته خواهد بود.

به گزارش ايسنا دکتر محمدباقر نوبخت- معاون پژوهش هاي اقتصادي مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام- اطلاعات به دست آمده در مورد اقتصاد کشور در ماه هاي گذشته را نتيجه استفاده از يک شاخص ترکيبي، تکنيک هاي خاص و برابر با معيارهاي جهاني عنوان کرد. او پيش بيني اقتصاد کشور را به منزله آگاهي از وضعيت نامطلوب آب و هوا در آينده و تاثيرات آن بر اقتصاد کشور خواند که در آن شرايط ناهنجاري هاي اقتصادي به ما گوشزد مي شود و سياستگذاران اين عرصه را بر آن مي دارد تا با اين بستر نامناسب که در حال به وجود آمدن است به مقابله بپردازند.

تشريح روند چگونگي شاخص سازي
پس از صحبت هاي نوبخت، دکتر رويا طباطبايي يزدي مدير گروه پژوهشي شاخص سازي و آينده پژوهي استفاده از مدل هاي اقتصادسنجي که بر پايه اطلاعات گذشته است، بهره گيري از سري هاي زماني را به عنوان روش هاي خيلي مرسوم آينده نگري نام برد و ادامه داد؛ با کمک شاخص ترکيبي آينده نگر و نرخ تغيير شش ماهه آن، مي توان به اطلاعات زودهنگام از نقاط برگشت فعاليت کلي اقتصاد (دوره هاي رونق و رکود) دست يافت. او از توليد ناخالص داخلي و رشد آن به عنوان يکي از متغيرهاي مرجع که خيلي از اقتصاددانان علاقه دارند در مورد آن بيشتر بدانند، نام برد و اذعان کرد که اين اطلاعات به ويژه در کشورهاي در حال توسعه با تاخير به دست مي آيد. وي اظهار کرد؛ تنها برآوردهايي از توليد ناخالص داخلي در سال 86 به ما ارائه شده و اطلاعات کامل و کافي در اختيار ما قرار نگرفته است. طباطبايي در اين باره از پروانه هاي ساختماني صادره براي واحدهاي مسکوني مثال زد و گفت؛ وقتي کشوري اقدام به صدور جواز ساخت و ساز در زمان حال مي کند، مي تواند نسبت به بهبود وضعيت اقتصادي اش در آينده خوشبين باشد. مدير گروه پژوهشي شاخص سازي و آينده پژوهي تصريح کرد؛ متغيرها به تنهايي نمي توانند پيش بيني دقيقي از اقتصاد آينده به ما ارائه دهند چرا که همواره نوسانات فصلي و بي قاعده وجود دارند اما با ترکيب تعدادي از متغيرهايي که نسبت به gdp يا متغير مرجع حالت پيش نگري و آينده نگري دارند به يک متغير ترکيبي مي رسيم که حتي اگر يک يا دو مورد از متغيرها دچار نوسان شوند باز هم مي توان به نماگر يا شاخص ديگر تکيه کرد.

پيش بيني دوران رونق، رکود و نقاط برگشت براي حرکت کلي اقتصاد
وي گفت؛ در حال حاضر از 11 متغير آينده نگر، چهار متغير همزمان و هفت متغير گذشته نگر به عنوان مهم ترين نماگرهاي سيکل هاي تجاري نام برده مي شود و البته بين شاخص هاي آينده نگر کشورهاي توسعه يافته با کشورهاي در حال توسعه تفاوت هايي وجود دارد. وي ادامه داد؛ نقدينگي به قيمت هاي ثابت، قيمت نفت، شاخص قيمت سهام، تعداد پروانه هاي ساختماني براي واحدهاي مسکوني، شاخص انتظارات مصرف کننده و تعداد بيکاران شش مولفه يي هستند که مرکز تحقيقات استراتژيک به عنوان شاخص ترکيبي آينده نگر در ايران سال هاست از آن استفاده مي کند.طباطبايي در مورد شاخص تعداد بيکاران خاطرنشان کرد؛ در کشورهاي پيشرفته به جاي تعداد بيکاران، افرادي را که به موسسات کاريابي مراجعه مي کنند مورد استفاده قرار مي دهند و ما از آنجا که به طور منسجم اين داده ها را نداريم از متغير مشابهش يعني تعداد بيکاران استفاده مي کنيم و البته به شکل معکوس، يعني اينکه در شاخص هايي نظير قيمت نفت، انتظارات مصرف کننده و پروانه ساخت و ساز ساختمان، افزايش آنها را حساب مي کنيم ولي در بيکاري کاهش آن را به حساب مي آوريم که اين گونه ارتباط سبب مي شود همه در يک جهت ختم شوند. وي تغييرات قيمت سهام را به عنوان علامت دهنده براي وضعيت آينده اقتصاد کشور دانست و افزايش و کاهش شاخص يک سهام را نيز انعکاس دهنده اين گونه سرمايه گذاران و هم انعکاس حرکت نرخ بهره عنوان کرد که مي تواند در آينده کوتاه مدت بر اقتصاد کشور تاثيرگذار باشد.

محرمانه شدن شاخص انتظارات مصرف کننده
طباطبايي به همين ترتيب شاخص انتظارات مصرف کننده را که بر مبناي نظرسنجي از خانوارها در مورد وضع اقتصادي کشور به دست مي آيد و افزايش تعداد بيکاران البته به صورت معکوس را از ديگر شاخصه هايي خواند که مي توانند در اقتصاد آينده کوتاه مدت کشور موثر عمل کنند. وي درباره متغير شاخص انتظارات مصرف کننده اضافه کرد؛ متاسفانه سه ماه است که نظرسنجي محرمانه شده و در دسترس ما قرار نمي گيرد و از آن آگاه نيستيم ولي اميدواريم روزي برسد که جز مسائل نظامي در حوزه هاي ديگر، موضوع محرمانه نداشته باشيم.

توليد ناخالص داخلي سرانه در ايران
مدير گروه پژوهش شاخص سازي و آينده پژوهي توليد ناخالص داخلي ايران را به ترتيب بعد از ترکيه و عربستان در جايگاه سوم معرفي کرد و گفت؛ توليد ناخالص ترکيه دو برابر ماست و البته دليل بهتر بودن عربستان نسبت به ايران هم به جمعيت کمتري که نسبت به ما دارد، بازمي گردد. در توليد ناخالص داخلي سرانه هم به ترتيب آذربايجان، قطر، ارمنستان و کويت در راس قرار دارند و ايران در انتهاي اين جدول قرار مي گيرد و به لحاظ جمعيتي نيز از ترکيه کمي رشد ما بالاتر و نسبت به پاکستان رشدمان کمتر است. او با بيان اينکه پاکستان و مصر نيز به لحاظ جمعيتي پيش از ما قرار دارند، تاکيد کرد؛ درباره توليد ناخالص داخلي خوب است بدانيم که اين مولفه قدرت اقتصادي يک دولت را نشان مي دهد و سبب بهبود وضعيت اقتصادي و درآمد ملت مي شود. وي اذعان کرد؛ در توليد ناخالص داخلي سرانه در حالي که با چهار هزار دلار توليد پايين تر از قطر، امارات و کويت هستيم، توليد ترکيه به 9 هزار و 629 دلار مي رسد. اين آمار هر شش ماه يک بار عرضه مي شود و متاسفانه بيانگر آن است که حتي از ارمنستان و قزاقستان نيز پايين تر هستيم.

قدرت خريد نامناسب و سرمايه گذاري خارجي يک ميليارد دلاري
او وضعيت قدرت خريد در ايران را نامناسب خواند و تصريح کرد؛ ايران بعد از قطر، فلسطين، امارات، بحرين و بسياري کشورهاي ديگر در انتهاي جدول قرار دارد و نامناسب تر از آن اين است که به لحاظ نرخ تورم و بيکاري در صدر جدول هستيم، در حالي که ترکيه، پاکستان، فلسطين و کويت بعد از ما قرار دارند.طباطبايي افزود؛ در بهره وري نيروي کار ما به عدد 8/107 رسيده ايم تا رتبه هفتم را براي خود کنيم، در حالي که بهترين وضعيت به ترتيب از آن فلسطين، ترکيه و پاکستان است. در جريان سرمايه گذاري مستقيم خارجي نيز ترکيه 20، عربستان 18 و مصر 10 ميليارد دلار سرمايه گذاري جذب کرده اند، در حالي که سرمايه گذاري مستقيم خارجي ايران حتي به مرز يک ميليارد دلار هم نمي رسد و در آخر اينکه از نظر محيط کسب و کار بين 82 کشور جهان رتبه هشتادم را داريم، در صورتي که امارات بيست و چهارم و ترکيه پنجاه و دوم هستند.