اغلب ما چهره افرادی را که از قبل می شناسیم، به راحتی تشخیص می دهیم، اما افرادی وجود دارند که نمی تواند چهره دیگران را حتی کسانی را که قبلا با آن ها مکالمه رودرو داشته اند، به یاد آورند.

این افراد دچار عارضه دچار عارضه" کوری چهره" یا" ادراک پریشی چهره" (پروسوپاگنوزی) (prosopagnosia) هستند.

این عارضه در موارد شدید باعث می شود که فرد حتی چهره خودش را در آینه تشخیص ندهد.

بحث درباره این عارضه از اوائل سال های ۲۰۰۰ در مقالات دانشگاهی آغاز شد. البته دانشمندان از دهه ۱۹۴۰ می دانستند که آسیب مغزی می تواند ادراک پریشی چهره ایجاد کند، اما دهه ها طول کشید تا دریابند عده ای از افراد با این عارضه به دنیا می آیند.
چطور مغز کار می کند؟

اولین مورد پروسوپاگنوزی رشدی در ۱۹۷۶ در هنگامی شناسایی شد که مادری دریافت که دخترش هنگامی دوستانش در مدرسه یونیفرم می پوشند، در تشخیص دادن شان دچار اشکال می شود.

افراد مبتلا به این عارضه ممکن است با افراد بسیاری در طول روز دیدار کنند، و با وجودی که چهره آنها را تشخیص نمی دهند، با گشاده رویی به صحبت با آنها ادامه می دهند، به این امید که در طول مکالمه شان به هویت آنها پی ببرند.

این عارضه از هر ۵۰ نفر یک نفر را مبتلا می کند. علل ایجاد کننده این عارضه پیچیده است، اما دانشمندان می گویند به تشخیص دادن ریشه های آن نزدیک تر شده اند.

برای بازشناسی صورت لازم است نواحی متفاوتی از مغز همگام با یکدیگر کار کنند تا تشخیص دقیق چهره انجام گیرد. اگر در این ارتباط بین این نواحی اشکالی وجود داشته باشد، تشخیص چهره دیگران دچار اشکال می شود.

دانشمندان کشف کرده اند که کسب توانایی کامل تشخیص چهره دیگران تا هنگام رسیدن به نوجوانی طول می کشد. و افرادی که این قابلیت در آنها به طور کامل رشد نکرده است، ممکن است آگاهی کاملی نسبت به مشکل شان نداشته باشند.

ممکن است مبتلایان به این عارضه فکر کنند به اندازه کافی برای تشخیص چهره طرف مقابل تلاش نکرده اند، یا ممکن است این مشکل را به بی توجهی شان به دیگران نسبت دهند و احساس گناه کنند.

ادراک پریشی چهره مانند بسیاری از ادراک پریشی های مشابه (پروسوپاگنوزی در همان رده کلی آگنوزی یا ادراک پریشی ها قرار می گیرد که خوانش پریشی یا دیسلکسی - اشکال در خواندن نوشته ها - قرار می گیرد) ممکن است به درجات متفاوتی در افراد وجود داشته باشد. برخی از افراد دچار این عارضه در تشخیص احساساتی که در چهره بروز می کند، هم دچار اشکال هستند.

دانشمندان می گویند در طرف مقابل طیف شناسایی چهره، افرادی قرار می گیرند که توانایی فوق العاده ای در تشخیص چهره افرادی دارند که قبلا دیده اند، و چهره افرادی را که حتی یک بار دیده اند، به یاد می آورند؛ این افراد ممکن است مجبور شوند در ابراز آشنایی با دیگران جلوی خودشان را بگیرند، زیرا طرف مقابل ممکن است آنها را به یاد نیاورد و فکر کند که مزاحم هستند.