نکول (واخواست) سفته (مقاله وتحقیق)

[tania]

الف_ اسنادی که قبلا تنزیل شده باشد.

در این حالت اگر اسناد نکولی بدون بهره باشد، کافیست در ازا بستانکار کردن حساب اسناد دریافتنی، حسابهای دریافتنی بدهکار گردد. اما اگر اسناد نکولی با بهره باشد لازم است مبلغ بهره محاسبه و به عنوان درآمد در حسابها شناسایی و ثبت گردد.

مثال_ اگر فرض شود سفته ای به ارزش اسمی 3000000 ريال با نرخ بهره 16% در 30/6/75 دریافت شده و در تاریخ سررسید آن 30/9/75 نکول شده باشد، ثبت لازم از بابت نکول سفته بدین ترتیب انجام خواهد شد:

شرح	بدهکار	بستانکار
حسابهای دریافتنی	3120000
اسناد دریافتنی		3000000
درآمد بهره		120000

ب_ نکول اسنادی که قبلا تنزیل شده است

در صورتيكه سفته تنزیل شده ای در تاریخ سررسید توسط صادر کننده آن نکول شود، لازم است اصل و بهره سفته توسط تنزیل کننده به بانک یا موسسه ای که عمل تنزیل را انجام داده پرداخت گردد. لذا به هنگام نکول چنین اسنادی، از يكسو به میزان مبلغ پرداخت شده، حساب صادر کننده سفته (حسابهای دریافتنی) در دفاتر تنزیل کننده بدهکار شده و از سوی دیگر حسابهای مربوط به اسناد دریافتنی و اسناد دریافتنی تنزیل شده به لحاظ پرداخت وجه سفته تنزیل شده به بانک بسته می شود.

اگر بانک به دلیل نکول سفته تنزیلی، علاوه بر مبلغ اصل و فرع سفته، مبلغی نیز به عنوان کارمزد واخواست از تنزیل کننده سفته دریافت و یا از حساب جاری وی برداشت نماید، لازم است مبلغ کارمزد پرداختی به بدهکار حسابهای دریافتنی منظور شود.(مطالبات از صادر کننده سفته)

مثال_ حال اگر فرض شود که سفته دریافتی در تاریخ 30 / 7 /75 با نرخ 12% تنزیل و در تاریخ سررسید نکول شده و بانک مبلغ 10000 ریال از بابت کارمزد بانکی از حساب شرکت تنزیل کننده برداشت کرده باشد:

تاریخ	شرح	بدهکار		بستانکار
1375/7/30	بانک		3057600
	اسناد دریافتنی تنزیل شده			3000000
	درآمد بهره			57600

تاریخ	شرح	بدهکار	بستانکار
1375/9/30	حسابهای دریافتنی	3130000
	بانک		3130000
1375/9/30	اسناد دریافتنی تنزیل شده	3000000
	اسناد دریافتنی		3000000

کارمزد + مبلغ واقعي سفته = مبلغ برداشتی بانک

3130000 = 3120000 + 10000

[tania]

تجدید سفته

عمل تجدید سفته ممکن است به دو شکل زیر انجام گردد:

1.تعویض سفته قبل از سررسید
2.تعویض سفته بعد از سررسید و یا در سررسید
اگر تعویض سفته قبل از سررسید انجام شود و هر دو سفته معاوضه شده بدون بهره باشد. در چنین حالتی کافیست معادل مبلغ اسمی سفته ثبتی به شرح زیر در تاریخ تعویض انجام داد:
اسناد دریافتنی (جدید)
اسناد دریافتنی (قبلی)
بدیهی است صادر کننده سفته نیز می تواند در دفاتر خود ثبت مشابهی را در تاریخ تعویض انجام داده و در مقابل بدهکار نمودن اسناد پرداختنی (قبلی)، اسناد پرداختنی ( جدید) را بستانکار نماید.

در صورتيكه سفته قبلی با بهره باشد، در این حالت اسناد دریافتنی جدید معادل مبلغ اسمی سفته قبلی به علاوه بهره متعلقه در دفاتر دارنده سفته ثبت خواهد شد:
اسناد دریافتنی (جدید)
اسناد دریافتنی (قبلی)
درآمد بهره
در دفاتر صادر کننده سفته نیز می توان ثبتی به شرح زیر انجام داد:

اسناد پرداختنی ( قبلی)
هزینه بهره
اسناد پرداختنی (جدید)
اگر تجدید سفته در تاریخ سر رسید انجام شود در این حالت تعویض سفته به معنی ناتوانی صادر کننده سفته در پرداخت بدهی خود به دارنده سفته تلقی شده و لذا ابتدا باید نکول سفته در دفاتر دارنده سفته نشان داده شده و سپس ثبت تعویض انجام گردد.
لازم به توضیح است که در این حالت مبلغ بهره سفته قبلی (اگر سفته با بهره باشد) در تاریخ تعویض محاسبه و به شکل نقدی، رد و بدل شده و یا اینکه سفته جدید معادل اصل و فرع سفته قبلی صادر شود.



مثال: سفته ای به ارزش 5000000 ريال و به نرخ 8% در تاریخ 15/2/** و سررسید 15/8/** موجود می باشد. در سررسید صادرکننده سفته در مقابل اصل و فرع سفته قبلی، سفته جدیدی به همان نرخ صادر میکند و عمل تعویض انجام می گیرد. مطلوبست ثبتهای مورد نیاز در تاریخ 15/8/** و مطلوبست ثبت مورد نیاز در دفاتر صادر کننده در تاریخ تعویض؟

شرح	بدهکار	بستانکار
حسابهای دریافتنی	5200000
اسناد دریافتنی		5000000
درآمد بهره		200000

ثبت تجدید:

شرح	بدهکار	بستانکار
اسناد دریافتنی	5200000
حسابهای در یافتنی		5200000

نکته: ثبت تجدید سفته برای صادر کننده چه قبل و چه در بعد از سررسید باید یکسان باشد.

شرح	بدهکار	بستانکار
اسناد پرداختنی (قدیمی)	5000000
هزینه بهره	200000
اسناد پرداختنی (جدید)		5200000

نکته مهم: اگر تاریخ به روز محاسبه شود مخرج کسر 360 در نظر گرفته می شود.

برات

با اینکه قانون تجارت برات را تعریف نکرده است و لیکن با توجه به خصوصیات آن می توان گفت که: برات عبارت است از یک حواله کتبی که به موجب آن صادر کننده دستور می دهد شخص دیگری مبلغ معینی را به محض رویت و با در تاریخ معینی در وجه وی یا شخص ثالث و یا به حواله کرد او بپردازد.

بروات تجاری از لحاظ تاریخ پرداخت وجه آن به بروات دیداری و بروات مدت دار تقسیم می شوند.

بروات دیداری: برواتی هستند که وجه آنها باید به محض رویت پرداخت شود.

بروات مدت دار: وجه آنها باید در یک روز معین و یا به فاصله زمانی مشخص از تاریخ صدور و یا تاریخ رویت برات، پرداخت گردد.

در عملیات حسابداری برات ما با سه شخص طرف هستیم:

1. برات کش (صادر کننده برات)

2. برات گیر (پرداخت کننده برات)

3. دارنده برات (دریافت کننده وجه)

از لحاظ حسابداری صادر کننده برات تنها هنگامی اقدام به انجام ثبت می کند که قبولی برات توسط برات گیر اعلام شود.

مثال: آقای ساسان مبلغ 500000 ريال از آقای فرزان طلبکار است لذا جهت وصول طلبش براتی را در تاریخ 1/3/78 صادر می کند. ( سر رسید دو ماه از تاریخ رویت به حواله کرد خود و بعهده آقای فرزان) اگر در تاریخ 5/3/78 آقای فرزان قبولی خود را اعلام نماید. مطلوبست ثبتهای لازم در دفاتر برات گیر و برات کش؟

دفاتر برات کش:

تاریخ	شرح	بدهکار	بستانکار
78/3/5	اسناد دریافتنی	500000
	حسابهای دریافتنی		500000

دفاتر برات گیر(فرزان):

شرح	بدهکار	بستانکار
حسابهای پرداختنی	500000
اسناد پرداختنی		500000

اسناد دریافتنی و مطالبات مشکوک الوصول:

برای اسناد دریافتنی معمولا حساب جداگانه ای از بابت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول نیاز نبوده و در پایان هر سال مالی نسبت به مجموع مانده حسابها و اسناد دریافتنی ، مطالبات مشکوک الوصول محاسبه و در حسابها ثبت می شود. علت این است که اسناد دریافتنی مشکوک الوصول به هنگام نکول به حساب حسابهای دریافتنی منتقل و سوخت آنها از طریق حسابهای دریافتنی منعکس شده و اسناد دریافتنی مستقیما به حساب هزینه مطالبات سوخت شده منتقل نمی شود.