عادت چيست؟

هر فرد يكسري از كارهاي روزمره را به صورت تكراري و روتين انجام داده، و در انجام آنها از يك روش مشخص به طور مداوم تبعيت مي كند و اين تكرار تا به آنجا پيش مي رود كه اين روش در ذهن نقش بسته و احساسي در فرد ايجاد مي شود كه روش به كار گرفته شده، روش اصلي انجام آن كار بوده و ساير راه ها براي وي غيرعادي به نظر مي رسند و در اين چنين مواردي گفته مي شود كه عادت در يك كار ايجاد شده است. اصولاً براي هر كاري كه به صورت تكرارپذير صورت مي گيرد يك گرايش و تمايل طبيعي براي بوجود آمدن عادتها وجود داشته، و هرگاه عادت ايجاد شد، فرد راجع به اينكه چه كاري را انجام مي دهد يا چرا آنرا انجام داده است فكر نمي كند. براي اكثر كارها ايجاد عادات كوچكترين پيامد تكرار طولاني مدت آنها مي باشد
به هر حال، عادتهاي بد قادرند پيچيدگي مشكلات را براي ما بيشتر كرده و بويژه زماني كه اين عادات بد در برنامه تلقيح مصنوعي يك دامپروري راه يابد اين پيچيدگي بيشتر احساس مي شود. اگر شما يك دوره آموزشي تلقيح مصنوعي را گذرانده باشيد حتماً ديده ايد كه مربي تلقيح مصنوعي به اهميت نگهداري صحيح اسپرم و تكنيك صحيح تلقيح تاكيد فراوان دارد. متأسفانه در تكنيك تلقيح مصنوعي مراحلي وجود دارد كه افراد تلقيح كار گرايش به ميانبر زدن از اين مراحل را دارند و اين ميانبرها منجر به ايجاد عادتهاي بد شده و نهايتاً اين عادات بد سبب بروز مشكلات بسياري در تلقيح گله مي‌شوند.

در اين بحث جنبه هاي مهم برنامه تلقيح مصنوعي را بررسي كرده و تعدادي از عادتهاي خوب را كه ممكن است در بهبود هر چه بيشتر درصد باروري گله مؤثر باشند را مشخص مي كنيم.

عادت خوب 1 :

دستانتان را بشوئيد. تلقيح گاو براي يك تلقيح كار مثل انجام عمل جراحي براي يك جراح مي باشد. ميكروب هايي روي دستان شما وجود دارند كه ممكن است در حين فرآيند آماده سازي تفنگ تلقيح به آن منتقل شده و اگر در حين تلقيح اين ارگانيسم ها به داخل رحم منتقل شوند قادرند سريعاً رشد كرده و باعث بروز عفونت رحم و ناباروري شوند.

عادت خوب 2 :

پايت هايي را كه نياز نداريد از تانك خارج نكرده و آنها را سرد نگه داريد. با خارج كردن پايت هاي اسپرم از تانك زماني كه پايت به بالاي خط سرما در ناحيه گردن تانك رسيد كريستالهاي يخ داخل پايت شروع به تغيير شكل و اندازه كرده و اين پديده منجر به پاره شدن غشاهاي نازك سلولهاي اسپرم شده و نهايتاً موجب پايين آمدن كيفيت اسپرم مي گردد.



عادت هاي خوبي كه از بروز اين پديده جلوگيري مي كنند عبارتند از:

الف) اسپرم ها را در ناحيه زير خط سرما در گردن تانك قرار دهيد.

ب) از اسپرم هاي موجود در تانك يك كارت فهرست تهيه كنيد. با انجام اين كار شما مي توانيد مستقيماً به كانيستري كه اسپرم گاو مورد نظرتان در آن است رفته و از جستجوي تمام تانك خودداري كنيد.

ج) براي خارج كردن پايت ها از پنس استفاده كنيد. اين كار به شما اجازه مي دهد كه در خارج كردن پايت هاي اسپرم كانيستروپايت ها پايين تر از گردن تانك قرار گيرند.

عادت خوب 3 :

فقط آن تعداد از پايت ها را كه قادريد در مدت زمان كمتر از 15 دقيقه به كار ببريد ذوب نمائيد. زيرا زماني كه پايت ها ذوب مي شوند سلولهاي اسپرم شروع به سوزاندن ذخاير انرژي خود مي كنند در حاليكه اين سلولها بايد ذخاير انرژيشان را براي رسيدن به اويداكت كه محل لقاح سلول تخمك مي باشد مصرف كرده و آن را با حركات بي هدف و دايره وار در پايت هدر ندهند.

عادت خوب 4 :

ترمومتر ظرف حمام ذوب پايت ها را به طور منظم و دوره اي تنظيم كنيد. تنظيم نامناسب ترموتر موجب سرعت ذوب نامطلوب پايت ها شده و به سلولهاي اسپرم آسيب مي رساند.



عادت خوب 5 :

پس از ذوب اسپرم از آن در برابر تغييرات دماي محيطي محافظت كنيد. شوك سرما زماني روي ميدهد كه اسپرم ذوب شده در معرض كاهش ناگهاني دما قرار گيرد. تا مدتها تصور مي شد كه شوك سرما فقط در ماه هاي سرد سال فاكتور مهمي مي باشد ولي اهميت آن در ماه هاي گرم سال نيز اثبات شده است.

به عنوان مثال فرض كنيد در يك صبح تابستاني و گرم دماي هوا c ْ21 است و اين دما از نظر ما مطلوب مي باشد. اما اين دما براي سلول اسپرم كه از ظرف ذوب c ْ35 خارج شده و در دماي محيط قرار گرفته به طور ناگهاني يك كاهش دماي c ْ14 را ايجاد كرده و سلولها را دچار شوك سرما مي كند. حال بايد در نظر داشته باشيم كه اگر عادتهاي خوب براي جلوگيري از شوك سرما در تمام طول سال تمرين شوند ديگر نياز نيست براي مواجهه با دماهاي پايين تر در فصول سرد سال نگران بود. اين عادتهاي خوب عبارتند از:

الف) در يك محيط گرم و مناسب اسپرم را ذوب كرده و تفنگ تلقيح را آماده كنيد.

ب) قبل از آماده كردن و قرار دادن پايت در تفنگ تلقيح آن را با مالش دستها گرم كنيد.

ج) تفنگ تلقيح آماده شده را پس از جاسازي پايت در يك حوله كاغذي پيچيده و يا از غلافهاي يكبار مصرف براي عايق بندي آن استفاده كنيد.

د) تفنگ تلقيح آماده شده و پوشش محاظ آنرا براي عايق بندي بيشتر مي توانيد در پيراهن خود جاسازي كنيد.

تذكر : تفنگ آماده تلقيح را زماني كه براي تلقيح به سمت گاو مي رويد با دهان خود حمل نكنيد!

عادت خوب 6 :

بايد در كار تلقيح مصنوعي مديريت زمان داشته و مدت زماني كه گاو را تلقيح و اسپرم را تزريق مي كنيد اندازه بگيريد. عجله در كار و انجام سريع تلقيح مي تواند منجر به ريختن نامناسب اسپرم در رحم گردد. مثلاً بيشتر اسپرم در يك شاخ رحم و يا سرويكس تخليه شود. همچنين ممكن است به جدار داخلي رحم آسيب برسانيد. انجام صحيح و بدون عجله تلقيح ممكن است فقط چند ثانيه بيشتر طول بكشد. پس بهتر است بدانيم كه انجام سريع كار هميشه بهتر نيست!



چگونه عادتهاي بد شكل مي گيرند؟

به طور ميانگين يك پايت حاوي حدوداً 25-20 ميليون سلول اسپرم مي‌باشد. به هر حال فقط يك سلول اسپرم براي نفوذ به سلول تخم و لقاح نيازمند است. ميانبر زدن ها در پروسه نگهداري اسپرم مي تواند سبب تخريب ميليونها سلول اسپرم شوند. اما اگر تعداد كافي از سلولها زنده مانده و به اويداكت برسند قادرند موجب لقاح شوند.

در صورتي كه شما در پروسه تلقيح مصنوعي ميانبر زده و آبستني حادث شد اين امر مي تواند موجب بروز يك احساس كاذب در شما شود كه فكر كنيد ميانبري كه زده ايد تأثيري روي باروري نداشته است و مدام آنرا تكرار كنيد. و در اينجا بايد با اطمينان بيان كرد كه عامل شانس در اين پروسه بسيار مؤثر بوده و نبايد از خاطر برد كه هميشه اوضاع بر همين صورت نبوده و ممكن است آبستني رخ ندهد. در پايان بايد به اين نكته اشاره كرد كه در رقابت طولاني سلولهاي اسپرم بهترين راه براي حفظ باروري بالا حفظ تعداد سلولهاي اسپرم زنده در هر پايت از زمان خريدن پايت تا زمان تلقيح گاو است.



ترجمه : مهران خورشيد

(دانشجوي سال آخر رشته دامپزشكي)

نويسنده : Mel DeJarnette

منبع : سايت هاي دامپزشكي