پديده «ژانويه» در بورس تهران

موج – همواره از آغاز سال ميلادي به عنوان پديده‌اي در جهت افزايش بازدهي غيرعادي بازار و نيز افزايش حجم معاملات ياد مي‌شود، ولي اين اثر در بورس اوراق بهادار ايران عكس است.
«هاله ستاري»، كارشناس مديريت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامي‌سازمان بورس و اوراق بهادار با بيان اين مطلب افزود: تاثير تغييرات فصلي يا اثرات تقويمي‌بر بازارهاي اوراق بهادار در محافل علمي‌و پژوهشي به‌طور گسترده طي سال‌هاي اخير مورد بحث قرار گرفته است.
بررسي اثر ماه‌هاي سال اصلي‌ترين حوزه بررسي در مطالعات كاربردي بي‌قاعدگي‌هاي بازار را به خود اختصاص داده است.
وي ادامه داد: ‌اغلب مطالعات گذشته بيانگر آن بوده‌اند كه بازدهي سهام (به خصوص سهام شركت‌هاي كوچك) در نخستين ماه سال نسبت به ساير ماه‌ها به طور معنا داري، بيشتر است. اين پديده كه در بسياري از بازارهاي مالي دنيا مورد آزمون واقع شده به اثر ژانويه معروف است.
وي يادآور شد:‌ براساس تحقيق انجام شده از سوي آقاي شيرزادي در دوره زماني 1384-1371در بورس اوراق بهادار در ايران پس از بررسي فرضيه‌هاي وجود رابطه معني‌دار بين اسفند ماه و حجم معاملات و رشد شاخص بورس اوراق بهادار، اين نتيجه حاصل شد: در اسفند ماه هيچ‌گونه تغيير غيرعادي در حجم معاملات ماهانه و بازدهي كل بازار رخ نمي‌دهد و سرمايه‌گذاران شاهد پديده‌ غيرعادي در اين ماه نيستند.
وي تصريح كرد: براساس اين تحقيق برخلاف آغاز سال ميلادي كه معمولا به عنوان پديده‌اي در جهت افزايش بازدهي غيرعادي بازار و نيز افزايش حجم معاملات ياد مي‌شود، اين اثر در بورس اوراق بهادار ايران در جهت عكس اثر ژانويه است.
وي يكي از عوامل شكل‌گيري اثر فروردين ماه را نبود تحرك لازم در بورس اوراق بهادار طي روزهاي آغازين سال و تعطيلات چند روزه بازار در ابتداي سال ذكر كرد.
كارشناس مديريت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامي‌سازمان بورس و اوراق بهادار متذكر شد: براساس بررسي‌هاي انجام شده در ماه رمضان، بورس اوراق بهادار در ايران با هيچ‌گونه پديده غير‌عادي در حجم معاملات، بازدهي ماهانه و نوسان‌پذيري بازدهي همراه نيست، بنابراين نمي‌توان اثر رمضان را با شواهد موجود در بازار سرمايه ايران توجيه كرد.
وي در بيان تاثير روزها و ماه‌هاي قمري (به ويژه ماه مبارك رمضان) در بازار سرمايه كشورهاي اسلامي‌اظهار داشت:‌ برخلاف اثرات تقويمي‌ميلادي كه پيرامون آن مطالعات گسترده‌اي صورت گرفته، بررسي آثار تقويمي‌ماه‌هاي قمري (اثر رمضان) و تاثير آن بر بازدهي سهام، حجم معاملات و واريانس قيمت‌ها كمتر مورد توجه بوده است.
وي ادامه داد:‌ تغييرات تقويمي‌قمري يا پديده‌اي مانند اثر رمضان مي‌تواند تاثير زيادي بر اقتصاد و متغيرهاي مالي كشورها، به خصوص كشورهاي اسلامي‌بگذارد.
به گفته وي، بازارهاي مالي در كشورهاي اسلامي‌در طول ماه مبارك رمضان، با الزامات محدود كننده دروني از سوي فعالان مسلمان روبه‌رو هستند.
البته تغيير ساعات كاري موسسات پولي و مالي در اين ماه نيز بر اين تغيير رفتار بي تاثير نيست.
ستاري با بيان اينكه‌ بازارهاي مالي كشورهاي اسلامي‌ به طور عمده براساس ماه‌هاي ميلادي فعاليت مي‌كند، اضافه كرد: اما تاثير روزها و ماه‌هاي قمري در آنها بي اهميت نيست.
وي ياد‌آرو شد: ماه رمضان نهمين ماه از تقويم قمري است كه هر سال به دليل كوتاه بودن سال قمري نسبت به سال ميلادي يا شمسي در حال تغيير است.
وي ادامه داد:‌ ماه رمضان فرصت بسيار مناسبي براي تحليلگران فراهم مي‌آورد تا بتوانند از طريق آزمون روند بازدهي‌ها و حجم معاملات بازارهاي مالي الگوهاي قابل پيش‌بيني را شناسايي كنند.
به گفته وي، تحقيقات انجام شده حاكي از آن است كه ميانگين بازده سهام در اين ماه تغييرات چنداني با ساير ماه‌هاي قمري نداشته و اين در حالي است كه ميزان نوسان پذيري بازده سهام در اين ماه به شدت كاهش مي‌يابد.