بیماری های گیاهان جالیزی

[memol]

ویروس برگ قاشقی (لوله شدن برگ) (زردی) باقلا Bean leaf roll virus

این ویروس اولین بار در اروپا توصیف شد و تحت عنوان Pea leaf roll virus نامیده شد. ولی بعدها تغییر نام یافت و به Bean leaf roll V. بدل شد.

این ویروس اولین بار توسط کایذر از ایران گزارش شد و بعد هم از نقاط دیگر جهان گزارش گردید. این ویروس دامنه میزبانی وسیعی داشته و خسارت زیادی ایجاد میکند.

علائم در باقلا عبارت است از نوعی زردی در بوته که معمولاً از نوک برگ و فاصله ی بین رگبرگها شروع شده و در نهایت تمام برگ را زرد میکند. برگهای آلوده معمولاً ضخیم تر از معمول بوده و مقداری حالت قاشقی دارند ولی کاملاً لوله نمی شوند. برگها شکننده بوده و در انتهای بوته خیلی ریز و فلس مانند هستند و ممکن است انتهای بوته حالت نکروز ایجاد شود. بوته ها کوتاه می مانند و فاصله ی بین برگها (میان گره ها) بخصوص در انتهای بوته شدیدأ کاهش می یابد و محصول یا تولید نمی شود یا خیلی کم میشود.

در بعضی دیگر از انواع حبوبات مثل نخودفرنگی، شنبلیله و نوعی علف هرز به نام باقلاموشی علائم درست مانند علائم باقلا می باشد ولی در بعضی دیگر از گیاهان مثل یونجه، نخودایرانی، عدس و لوبیا علائم مقداری فرق میکند ممکن است با بیماریهای دیگر اشتباه شود.

عامل بیماری ، ویروسی است از گروه Leuteo virus به قطر 25nmکه با شته و به طور پایا منتقل میشود. این ویروس معمولاً در بافت آبکشی قرار دارد و انتقال مکانیکی ندارد. در مزارع باقلای اطراف شیراز معمولاً اولین آلودگیها در اوایل پاییز صورت میگیرد که تشخیص آن مشکل است و در تمام طول زمستان بصورت تک وتوک در مزرعه بوته ی آلوده دیده میشود ولی در شروع بهار این آلودگیها زیاد شده و در اواسط بهار به حدود صددرصد میرسد.

ناپایداری ویروس در منابع مختلف مانند یونجه، شیرین بیان و... صورت میگیرد. برای کنترل بیماری چندین کار می توان پیشنهاد کرد:

1- حذف منابع آلودگی مانند علفهای هرز، یونجه و... .

2- مبارزه با ناقل.

3- استفاده از ارقام مقاوم. ارقام مقاوم در باقلا وجود ندارد ولی در لوبیا، نخود و نخودفرنگی وجود دارد.

4- تنظیم تاریخ کاشت. کاشت دیر باعث میشود که آلودگی پاییزه کاهش یابد.

[memol]

بیماری های عمومی گیاه برنج
Shu – Huang Ou and Fausto L. Nugueبیماری های عمومی برنج را می توان برحسب عوامل بیماریزایی مانند قارچ، باکتری، ویروس و نماتد گروهبندی نمود. پنج گروه بیماری های تنکارشناختی یا فیزیولوژیکی وجود دارند که همراه با بینظمی های غذایی بوده و اختصاص به اندام خاصی ندارند.

این بیماری های مختلف ممکن است با ایجاد علائم خاصی در برگ ها، ساقه ها، غلاف برگ ها، خوشه گل ها و دانه ها همراه باشند. بیماری های باکتریایی و قارچی معمولا با لکه های سوختگی برگ، غلاف برگ و ساقه تشخیص داده می شوند. بیماری های ویروسی عموما سیستیمیک بوده و با توقف رشد، کاهش و یا افزایش غیر عادی پنجه زنی مشخص می گردند. برگ ها از سبز به سبز روشن، زرد یا نارنجی تغییر رنگ می دهند. بیماری های تنکارشناختی نیز با بیرنگ شدن برگ ها و یا ایجاد لکه های رنگی ( معمولا به رنگ های قهوه ای و ارغوانی ) مشخص می شوند. گیاهان آلوده به ویروس معمولا به طور تصادفی در مزارع یافت می شوند و این امرکشاورزان مارا متقاعد می سازد که این بیماری ها اهمیت زیادی ندارند. با این حال، در قطعات آلوده مجزا شده، حدود 80 تا 90 درصد گیاهان مبتلا بوده اند. بیماری های باکتریایی و ویروسی در مراحل اولیه آلودگی به طور تصادفی یافت می شوند. بعدا در صورت جدّی بودن آلودگی، بیماری ویروسی سراسر مزرعه را فرا حواهد گرفت. بیماری های تنکارشناختی به دلیل این که وابسته به شرایط خاک هستند، وسعت زیادی را مبتلا می سازند.

بیماری های قارچی برنج

1 – بیماری بلاست برنج

بلاست برنج یا زنگ گردن به وسیله قارچ پیریکولاری اوریزا ایجاد می شود. این بیماری در همه کشورهای تولید کننده برنج وجود دارد. حضور این بیماری در 60 کشور جهان گزارش شده است. در کشورهای ژاپن، هند، تایوان، آمریکا و غیره مدت زمان زیادی به عنوان یک مشکل اصلی در تولید برنج مورد بررسی بوده است. ده سال پیش، در کشورهای گرمسیری آسیب های فراوانی وارد می کرد. در مناطق گرمسیری به دلیل استفاده از ارقام اصلاح شده خالص که به آسانی به این بیماری مبتلا می گردند و به کابردن مقادیر زیادی کودهای نیتروژنی که رشد و تکثیر آن را زیاد می کند، بیش تر مورد توجه قرار گرفته است.

در سال 1964 طغیان بیماری بلاست در فیلیپین گزارش گردید. در سال 1962 محصول رقم تجرما در سان رامون، لاگونوی در ناحیه بیکول شدیدا مورد حمله قرار گرفت و 50 تا 95 درصد کاهش یافتند. محصول پتا در سراسر منطقه وسیعی از لیت را در سال 1963 تا 60 کاوان بر هکتار کاهش داد. در سال 1963 بیماری بلاست رقم BPI – 76 را در لیت نیز آلوده کرد.

نشانه های بیماری بلاست برنج

این بیماری ها تمام قسمت های گیاه برنج ازقبیل: برگ ها، گره ها، گردن ها ( پایه خوشه گل ها) و خوشه ها را مبتلا می کند. واضح ترین نشانه های بلاست برنج در برگ ها و گردن خوشه گل ها پدیدار می گردند. نشانه های روی برگ ها در طول دوره رویشی گیاه به وجود می آیند. روی برگ ها، معمولا در مرحله نشاء، لکه هایی ایجاد می گردد که میله ای شکل و در دو انتها نوک تیز بوده و اغلب با حاشیه متمایل به قهوه ای و با مرکز خاکستری می باشند. اندازه، رنگ و شکل لکه ها، مطابق شرایط و میزان مقاومت به بیماری رقم تفاوت دارد. در ارقام مقاوم به بلاست یا در شرایط نا مساعد برای توسعه این بیماری، این لکه ها کوچک تر، قهوه ای تر و باریک تر می شوند. گاهی اوقات لکه های کوچک قهوه ای رنگی دیده می شوند. شرایط مساعد بیماری بلاست باعث می شود، این لکه ها بزرگ تر، عریض تر و به رنگ خاکستری در آیند.

هنگامی که بلاست به گردن خوشه گل برنج حمله کند، خسارت جدّی تر می شود. این آسیب اغلب در نزدیک بالاترین گره پیدا می شود. گردن خوشه در آغاز خروج خوشه گل نسبت به حمله عامل بیماری بلاست خیلی حسّاس است. هرچه خوشه به زمان رسیدگی دانه نزدیک تر شود، از حسّاسیت گردن آن کاسته می گردد. سوختگی های قهوه ای – خاکستری تشکیل شده، گردن خوشه را احاطه کرده و موجب سقوط کامل خوشه می شود. اگر عامل بیماری پیش از مرحله شیری دانه رخ دهد، دانه ها پوک می گردند. اگر پس از مرحله شیری گیاه مورد حمله قرار گیرد، دانه ها به طور جزئی پر می شوند، نه کامل ولی دانه ها گچی و شکننده یا سبز رنگ خواهند بود. توضیح مترجم: وجود دانه های گچی در مطالعات کیفیت برنج، همیشه دلیل بر خسارت بلاست نیست. زیرا بسیاری از ارقام برنج از نظر زادشناختی تمام گچی هستند، مانند: ارقام محلی ایرانی حسنی و غریب و سیاه ریحانی. این بیماری ممکن است به گره های ساقه نیز حمله کند. در این صورت، گره های آلوده سیاه و شکننده شده و ممکن است ساقه ها از محل گره بشکنند. این بیماری در انتهای دانه ها و شاخه ها به صورت لکه های قهوه ای مشاهده می شوند

[mahdi271]

بيماري هاي فيزيو لوژيک گوجه فرنگي :
پوسيدگي گلگاه گوجه فرنگي :
علائم اوليه پوسيدگي گلگاه شامل لکه هاي سوخته روي گلگاه ميوه هاي رسيده يا در نزديکي آن است . اين لکه ها به سرعت رشد مي کنند و ممکن است به هم بپيوند ند و نواحي آسيب ديده وسيعي را بوجود بياورند. به علت خشک و چروک شدن بآفت ، سطح زخمها چروکيده و چرمي و به رنگ قهوه اي تيره تا سياه در مي آيد. قسمتهاي آسيب ديده معمولا مورد حمله پاتوژن هاي ثانويه قرار مي گيرند که باعث پوسيدگي نرم و فساد ميوه مي گردند. در برخي مواقع بافتهاي داخلي بيرنگ شده و متلاشي مي گردند بي آنکه علائم قابل مشاهده اي در سطح ميوه وجود داشته باشد.
پوسيدگي گلگاه عارضه اي است که با کمبود موقتي کلسيم موجود در گياه مرتبط است و با تغييرات رطوبتي خاک تشديد مي شود . اگر ميزان آب محدود باشد، رشد گياه کند مي شود و متعاقبا جذب مواد غذايي نيز کاهش مي يابد. اين موضوع باعث کاهش غلظت کلسيم در گياه مي گردد زيرا کلسيم توسط جريان آب در گياه جابجا مي شود. به همين دليل بخشهايي از گياه که سريع تر تعرق مي کنند، بيشترين ميزان کلسيم را دريآفت مي نمايند.اين نواحي معمولا برگهاي بزرگ دارند که به خاطر اندازه برگشان تعرق زيادتري دارند. به اين ترتيب ميوه هاي در حال رشد، کمترين ميزان کلسيم مورد نياز خود را دريآفت مي کنند. استرس هاي رطوبتي اي که حتي در نتيجه پژمردگي هاي جزئي گياه بوجود مي آيد، براي ايجاد کمبود کلسيم کافي است. زماني که رطوبت به حد مناسب مي رسد، گياه رشد طبيعي خود را از سر مي گيرد. ولي جذب کلسيم هنوز کند است و گياهي که به سرعت در حال بزرگ شدن است، کلسيم کافي براي رشد خود دريآفت نمي کند.
ميزان انتشار عارضه پوسيدگي گلگاه را مي توان با فراهم کردن رطوبت يکنواخت
در مزرعه ( مثلا با استفاده از مالچ که هم باعث کنترل علفهاي هرز مي شود و
هم مزرعه نيازي به کلتيواتور زدن پيدا نمي کند که ريشه ها در اثر آن آسيب
ببينند ) و عدم مصرف زياده از حد کودهاي ازته کاهش داد. البته واريته هاي مختلف گوجه فرنگي از نظر حساسيت با هم بسيار تفاوت دارند. هيچکدام از
واريته هاي حاضر تحمل کافي نسبت به اين عارضه ندارند تا بتوان از آنها به
عنوان يک راه کنترلي استفاده کرد. در ضمن محلول پاشي به موقع ميوه و شاخ وبرگ گوجه فرنگي با محلول رقيق شده کلريد کلسيم و تکرار آن، مانع از پوسيدگي گلگاه گوجه فرنگي مي شود.
آفتاب سوختگي :
علائم آفتا ب سوختگي ابتدا روي گوجه فرنگي هاينرسيده ديده مي شود. اين علائم به صورت بروز نواحي سفيد يا روي ميوه هايي
است که در معرض آفتاب قرار گرفته اند. نواحي تغييير رنگ يافته چروک خورده
و فرورفته اند و اغلب با يک هاله زرد رنگ احاطه شده اند.


کنترل :


در موقع برداشت يا هرس کردن، نبايد ميوه ها در معرض نور مستقيم خورشيد قرار نگيرند. داربست ها را طوري بايد قرار داد که ميوه ها در معرض خورشيد نباشند. استفاده از قارچکش ها و مبارزه با بيماري هاي برگي از نابود شدن برگها جلوگيري مي کند. از ارقام هايي استفاده شود که پوشش برگي مناسبي دارند.
ترک هاي رشد:
در گياه گوجه فرنگي دو نوع ترک رشدي ديده مي شود : متحدالمرکز و شعاعي . ترکهاي رشدي متحدالمرکز باعث بوجود آمدن ترکهاي دايره اي شکل در انتهاي ميوه مي شوند ولي ترکهاي شعاعي از انتها به طرف خارج گسترش مي يابند. اين عارضه هنگام رسيدن ميوه ظاهر ميشود. اين ترکها غالبا وقتي بوجود مي آيند که شرايط مختلفي مثل نوسانات زياد دما و رطوبت باعث تغيير شديد سرعت رشد مي گردد. باران هاي شديدي که پس از آب و هوايي خشک به وقوع مي پيوند ند، باعث بوجود آمدن ترکهاي شعاعي در اکثر ارقام گوجه فرنگي مي شوند. توانايي تحمل ارقام گوجه فرنگي نسبت به ترک خوردن متفاوت است و بستگي به استحکام و قابليت انبساط پوست ميوه دارد. ارقام بسيار حساس موقعي که ميوه هنوز سبز است، ترک مي خورند و ارقامي که تا حدودي مقاومند غالبا تا مراحل بعدي ترک نمي خورند. هر چه ميوه زودتر ترک بخورد، ترکهاي عميق تر ي در آن بوجود مي آيد. نيتروژن زياد و پتاسيم کم در ترک خوردن ميوه ها نقش دارند و بنابراين فراهم کردن مواد غذايي مناسب، آبياري منظم و کافي باعث کاهش احتمال ترک خوردن ميوه ها مي گردد.
رسيدن لکه دار :
در اين عارضه بخشي از ميوه به
علت عدم تلقيح مناسب به خوبي نمي رسد. آب و هواي سرد باعث شيوع اين عارضه
مي شود و کمبود آب يا مقدار زياده از حد آن نيز باعث تشديد ان مي گردد.
علائم به شکل لکه هاي زرد رنگ يا سفيدي است که بآفت زير آن سخت باقي مي ماند. نواحي آسيب ديده هم معمولا در بخش بالائي ميوه هستند. اين عارضه ممکن است با علائم ناشي از ويروس موزائيک توتون اشتباه شود. اين بيماري در ارقام قديمي شايع تر است.
پيچيدگي برگ:
پيچيدگي برگ نوعي عارضه فيزيو لوژيک است که در اثر آب و هواي سرد و باران ي ايجاد مي شود. اين عارضه باعث پيچ خوردن برگهاي پاييني به سمت بالا وضخيم و چرمي شدن آنها مي گردد. پيچيدگي برگ اثري روي رشد گياه و ميزان محصول نمي گذارد و نيازي به مبارزه با آن نيست.
عوارض ناشي از علف کش ها :
علف کش ها مي توانند باعث بد شکل شدن شاخ و برگ گوجه فرنگي شوند. بوته هاي گوجه فرنگي
بويژه به D ـ ?و? حساس هستند . علف کشها باعث خم شدن برگها به سمت پايين،
ضخيم شدن آنها مي شوند. برگهاي تازه باريک و پيچ خورده اند و به طور کامل توسعه نمي يابند. در ضمن در اثر بادبردگي هم ممکن است علف کش هايي که براي کنترل علفهاي هرز چمني به کار مي روند، روي گياه زراعي رفته و عوارض آشکار گردند. بخارات ناشي از علف کش ها هم ممکن است گياه را تا چند روز پس از کاربرد علف کش ها تحت تاثير قرار دهند. علف هاي چيده شده اي که قبلا علف کش روي آنها استفاده شده نيز نبايد به عنوان مالچ درمزارع گوجه فرنگي به کار روند. اگر آسيب هاي وارد شده جزئي باشند، گياه قادر به رشد و ترميم خود خواهد بود. در ضمن گياهان آسيب ديده بايد به طور مرتب و کامل آبياري شوند.


لکه سياه گوجه فرنگي :


در بازديدي که ازمزرعه گوجه فرنگي صورت گرفت در قسمتي از مزرعه متوجه وجود بيماري بنام لکه سياه گوجه فرنگي در قسمتهايي از مزرعه شديم که اين بيماري به صورت لکه هاي سياه پراکنده اي در برگها ظاهر مي شود که باعث آفت محصول مي شود براي مبارزه با اين بيماري از سم داکونيل استفاده مي کنيم.


همچنين برگها دچار پيچيدگي و برروي برگهاحشرات ريزي ديده شد که از دورسبان براي رفع اين آفت استفاده مي کنيم.


پيچيدگي برگها وپلاسيدگي ميوه ها:


عامل قارچي اين بيماري فوزاريوم مي باشد که باعث قهوه اي شدن واز بين رفتن آوندهاي چوبي وآبکش در ساقه وريشه مي شود وعدم رسيدن آب ومواد غذايي به ميوه و برگهاي گوجه فرنگي را سبب مي شود که در صورت آلودگي درمان موفقي نخواهيم داشت ولي مي توان تا حدودي با استفاده از ترکيبات مسي باعث بهبود گياه شد پيچيدگي برگها ناشي از وجودحشرات ريزي مي باشد که دورسبان سم خوبي براي مبارزه با اين آفت مي باشد.


پژمردگي فوزاريومي و ورتيسيليومي :


دوعلت اصلي دچار شدن به بيماري پژمردگي وپلاسيده شدن گوجه فرنگي مر بوط به پژمردگي ناشي از فوزاريوم وقارچ ناشي از آفت گياهي مي باشد.پژمردگي فوزاريومي در بين اين دو بيماري متداولتر است


اغلب اين زردي به يک طرف گياه يا برگچه هاي مسطح يک طرف دمبرگ انحصار دارد برگهاي تحت تاثير واقع شده به زودي در بالاي گياه پژمرده وخشک مي شوند اما آنها روي گياه پيوسته باقي مي مانند.پژمردگي پي درپي در برگها ادامه مي يابدونتيجه آن سرانجام مرگ گياه مي باشد.ساقه هاي بيروني ثابت وسبز باقي مي مانند اما بندهاي قهوهاي کم رنگ در بآفت آوندي مشاهده مي شود.


اين کمرنگي را مي توان به راحتي با برش عمودي ازميان ساقه نزديک خاک ونگاه کردن به ستون باريک قهوه اي ما بين ناحيه (مغز تيره)تيره مرکزي وبخش بيروني ساقه مشاهده نمود. پژمردگي قارچ ورتيسيليوم (قارچ ناقص) سبب زردي و پژمردگي يکساني در برگهاي پايين مي شود.چنانکه اين بيماري پيشرفت کند برگهاي جوان شروع به پژمردگي وازبين رفتن مي کنند تا زماني که فقط تعداد کمي برگهاي سالم روي گياه باقي مي ماند.اگرچه اين بيماري کشنده نيست ولي ازرشد کامل گياه جلوگيري مي کند وگياه را ضعيف مي کند وتوليد ميوه هاي کوچک مي کند. پژمردگي ورتيسيليوم (قارچ ناقص)همچنين باعث بي رنگي سيستم آوندي تقريبا شبيه به پژمردگي فوزاريومي مي شود بجز در اينکه قهوه اي شدن کاملا دور از بالاي ساقه نمي تواند ادامه داشته باشد.بنابراين تشخيص اين دو بيماري ممکن است به آناليز آزمايشگاهي نياز داشته باشد.


در بازديدي که از يکي ديگر از مزارع گوجه فرنگي داشتيم در هنگام ورود به مزرعه متوجه کمبود تعداد گل در بوته ها شديم که اين کمبود با وجود اينکه در اين مزرعه از آبياري قطره اي براي آبياري استفاده مي شد و ازنظر آبي مشکلي وجود نداست ديده مي شد که بدليل عدم رعايت فاصله مناسب داخل رديف ها و عدم رعايت تناوب کشت به صورتي که سال قبل نيز در اين مزرعه گوجه فرنگيکشت نموده بودند مي باشد همچنين عدم تامين کود مورد نياز از عوامل ديگر مي باشد


کمبود کلسيم نيز عارضعه ديگري مي باشد که به صورت سياه شدگي بزرگي در ميوه گوجه فرنگي ديده شد.


پيچيدگي برگها نيز ناشي از وجود کنه بر روي برگها مي باشد که براي مبارزه از کوزون استفاده مي کنيم.