(وظیفه جامعه نسبت به شهید)هفته ی دفاع مقدس گرامی باد.

[غریب آشنا]

طراحي عمليات ثامن الائمه
علل انتخاب منطقه شرق كارون
در اين زمينه سردار صفوي در پاسخ به اين سؤال كه"اگر عدم پذيرش نيروهاي حزب الله در جنگ به پايان نمي رسيد، چه بازتابي در روند جنگ مي توانست داشته باشد؟" گفت:
قطعاً اگر عمليات ثامن الائمه موفق نمي شد، ورود حزب الله به جنگ با تأخير انجام مي شد. حتماً ما دوباره وارد جنگ مي شديم و حزب الله راه خودش را باز مي كرد اما قطعاً يك تأخير جدي صورت مي گرفت و ممكن بود پيروزي هاي بعدي با تأخير صورت گيرد.

بازتاب عمليات
راديو امريكا يك روز پس از آغاز عمليات، در گزارشي گفت:
در ايران هم زمان با انتشار گزارش هاي ضد و نقيض درباره پيروزي بزرگ ايران در جنگ يك ساله آن كشور با عراق، زد و خوردهاي شديدي در نقاط مختلف پايتخت صورت گرفت، ولي خبرگزاري رسمي عراق تصرف مجدد آبادان را توسط نيروهاي ايراني تكذيب كرده است.
در گزارش خبري راديو بي.بي.سي با اشاره به اقدامات منافقين در داخل كشور، به طور تلويحي بر متناقض بودن اوضاع تأكيد شده بود:
نشانه شدت مناقشات سياسي در داخل ايران نيز از اين جا به دست مي آيد كه در زمان وقوع جنگ در آبادان، حاميان و مخالفان دولت هم در تهران به مبادله آتش دست زده اند.
راديو صوت الجماهير(بغداد) به نقل از يك سخن گوي صلاحيت دار، اخبار شكست قواي عراق را در شرق رودخانه كارون تأييد كرد و در توجيه آن گفت(( نيروهاي نظامي ما (عراق) طبق برنامه عمومي آن وقت ( شروع جنگ)، در شرق كارون حضور يافتند و علي رغم تلاش هاي دشمن، در طول يك سال كامل در شرق كارون باقي ماندند. واحدهاي دلير ما هر بار چه به طور مستقيم و با ضد حمله، حملات دشمن را دفع مي كردند و دشمن در روزهاي اخير آسيب هايي به پل هاي ما بر روي كارون وارد ساخته و همچنين فعاليتهاي نظامي عليه ما نموده است و اين امر سبب شد تا فرماندهي كل تصميم خود را داير بر انتقال دادن واحدهاي مذكور از شرق كارون به غرب كارون اتخاذ كند.))

پس از اعتراف عراقي ها به پيروزي ايران، راديو لندن در بررسي نتيجه اين پيروزي گفت:
پيروزي ايران، براي صدام حسين نه تنها يك عقب نشيني نظامي است بلكه يك عقب نشيني سياسي نيز به حساب مي آيد.
نشريه ژاپن تايمز، پس از بررسي وضعيت سياسي- نظامي ايران نوشت:
در خاور ميانه اعتقاد راسخي وجود دارد كه جنگ پايان نخواهد يافت مگر آنكه تغييرات عمده اي در دولت ايران يا عراق و يا هر دو صورت گيرد. بدون شك صدام از وجود جنگ داخلي بين چپ گرايان و انقلابيون اسلامي در ايران خرسند است. به نظر مي رسد اين مسئله به اضافه ركود اقتصادي، رژيم خميني را محكوم به فنا كند. به هر حال، آقاي خميني ضربه هاي پياپي را پشت سر گذاشته است. جنگ با عراق يكي از عوامل ايجاد وحدت در ايران است...جنگ به بن بست كشانده شده ي ايران و عراق ديگر نگراني هايي در منطقه خاور ميانه و به طور كلي در جهان به وجود نمي آورد، اما اين درگيري هنوز توان ايجاد بحران جديدي را دارد و نمي توان آن را ناديده گرفت، يا به دست فراموشي سپرد.
يكي از كارشناسان امريكايي مسائل نظامي در مورد بازتاب عمليات ثامن الائمه(ع)، بر اين نكته تأكيد كرد كه پيشنهاد آتش بس يك ماهه در ماه نوامر(آبان)، متأثر از پيروزي ايران در آبادان در ماه اكتبر(مهر) بود. وي درباره اهميت اين پيروزي در كتاب خود نوشت:
پيروزي ايران در جبهه آبادان اين حقيقت را آشكار كرد كه برتري در قدرت زرهي و هوايي مي تواند بي معنا باشد. علاوه براين، پيروزي در آبادان هشدار براي غرب بود. حتي اگر نيروهاي غربي كه احتمالاً كارآمدتر از نيروهاي عراقي در استفاده از قدرت هوايي و سلاحهاي سنگين بوده باشند، در مقابله با نيروهاي ايران باز هم با مشكلي كه عراق گريبانگير آن بود مواجه مي شدند، خصوصاً اين كه دولتهاي غربي از لحاظ سياسي آمادگي پذيرش تلفات سنگين در يك جنگ كم شدت را ندارند.
كردزمن كارشناس آمريكايي امور نظامي، ماهيت شكل گيري نوع جديدي از جنگ را مورد توجه قرار مي دهد كه شكست حصر آبادان نقطه آغاز تحقق آن بود. وي سپس مي نويسد: هنوز مشخص نشده است كه ايرانيان چگونه به اين پيروزي دست يافتند.
امام خميني با شناخت خود از روند تحولات، چند حركت را به موازات هم اداره و هدايت كردند. امام، انتخاب رياست جمهوري را به عنوان"يك امر حياتي براي جمهوري اسلامي" ارزيابي كرده و حضور مردم را در صحنه ضروري و تعيين كننده خواندند. ايشان در ديدار با فرماندهان نظامي- پس از سقوط هواپيماي فرماندهان نظامي- فرمودند:
به انتخابات نظر كنيد مي فهميد كه ايران پايدار خواهد ماند...وقتي مي توانند كودتا يا حمله كنند كه ملت در صحنه نباشد، ولي وقتي ملت در صحنه بود، چه كاري از آنان ساخته است و در اين جنگ فهميده شد كه ملت بي طرف نيست. ملت و ارتش ما قوي است و به خوبي مملكت را مي تواند حفظ كند.
امام خميني در17 مهر1360، ده روز پس از عمليات ثامن الائمه(ع) و سقوط هواپيماي فرماندهان نظامي، در حكم تنفيذ رياست جمهوري آيت الله خامنه اي فرمودند:
شركت بي سابقه مردم كشور اميد بدخواهان را مبدل به يأس و طمع آزمندان را براي هميشه بريامام در جاي ديگري از اين حكم فرمودند:

شركت عمومي ملت شجاع و متعد در انتخابات و پيروزي هاي پي در پي قواي مسلح در جنوب و غرب و حضور مداوم ملت در سرتاسر كشور...كاخ هاي تخيلي آنان را فرو ريخت.
امام در پاسخ به تلگرام فرماندهان در مورد پيروزي در عمليات ثامن الائمه(ع)، پيامي صادر فرمودند كه در واقع چارچوب و خط مشي قواي نظامي را مشخص كرد؛ امام اظهار اميدواري كردند:
آخرين پيروزمندي را كه بيرون راندن نيروهاي متجاوز كافر سرزمين هاي ميهن ما است، ملت شريف به زودي مشاهده كند.
سردار محسن رضايي در زمينه تبيين استراتژي جنگ، و تأثيرات ناشي از تحولات سياسي- نظامي مي گويد:
دو كار اساسي انجام شد: يكي در عمليات و يكي درسازماندهي. در عمليات، طرح ريزي سلسله وار صورت گرفت، يعني در حقيقت استراتژي نظامي شكل گرفت، دوم در سازماندهي، سپاه رفت به دنبال اينكه يك سازمان رزم براي خودش فراهم كند. اين دو از اولين تحولات پس از عمليات ثامن الائمه(ع) است.سردار غلامعلي رشيد نيز درباره ي سازمان رزم سپاه و اقداماتي كه انجام شد، مي گويد:
سال دوم جنگ را سال رشد و تثبيت سپاه نام گذاري كرديم. بعد از عمليات ثامن الائمه(ع)، كلاهدوز شهيد شد. آقا رحيم رفت تهران كه مسؤول طرح عمليات بشود، من هم به حكم فرمانده كل سپاه مسؤول عمليات جنوب شدم...يادم هست كه با شهيد باقري نشسته بوديم به فكر تشكيل تيپ افتاديم و اينكه بعد از اين، براي انجام عمليات بعدي(طريق القدس) ما نيروي زيادي نياز داريم و بايد تيپ درست كنيم.
در عمليات ثامن الائمه(ع) نيروهاي سپاه با سازمان گردان وارد عمل شدند و مفهوم تيپ پس از اين عمليات شكل گرفت. درباره تشكيل تيپ ها و نام گذاري آنها، سردار رشيد مي گويد:
بيشتر اعداد ما براي نام گذاري مايل به اعداد تيپ هاي عراقي بودند تا ارتش خودمان. ارتش خودمان شماره هاي64،81،92 وكلاً اعداد بالاتر از 40،30 را استفاده كرده اند ولي عراقي ها 1 و 2 تا 12؛ ما آمديم بين اينها را انتخاب كرديم و حداكثر را 41 گذاشتيم، اول كه حكم داديم تيپ هاي 14،25،8 تشكيل شد.برادر محسن رضايي در توضيح اين اقدامات مي گويد:
ما بچه هاي سپاه را كاملاً جدا كرديم و گفتيم شما يك تيمي بشويد، طراحي عمليات بكنيد و برادران ارتش هم يك تيم درست كنند و به صورت جداگانه، طراحي عمليات كنند، ولي بعد، در جلسه مشترك نظرمان را بگوييم، آنها هم نظرشان را بگويند. علت اين تفكيك به خاطر اين بود كه مي خواستيم به سپاه شكل بدهيم، يك سازمان درست كنيم. اينكه همين طوري بنشينيم در جلسات و معلوم نباشد كي چه مي گويد، اين يعني اينكه هيچ وقت سپاه راه نيفتد و سازمان رزم سپاه شكل نگيرد، بنابراين، اولين تفكيك را ما قبل از عمليات طريق القدس انجام داديم و گفتيم سپاه با هويت سپاهي گري بايد طرح ريزي كند و ارتش هم با هويت ارتشي گري طرح ريزي كند. برادرمان صياد خيلي مخالف بود، ولي ما حكم گرفتيم و گفتيم نه.

سردار رضايي در مورد طرح ريزي عمليات، و جلسات مربوط به آن مي گويد:
جلسه اي در پايگاه منتظران شهادت- گلف سابق- گذاشته شد و با برادران صحبت كرديم كه اين طور درست نيس كه ما مي آييم براي يك عمليات اين جا مي نشينيم، ما بايد يك سلسله عمليات هايي را طرح ريزي كنيم.
سردار رضايي همچنين در مورد نتيجه اين تلاشها و طرح ريزي سلسله عمليات هاي دوازده گانه ي كربلا مي گويد:
بعد از عمليات ثامن الائمه(ع) ما وارد دوران جديد و يك استراتژي جديد شديم كه قرار شد در مرحله12 عمليات شامل كربلاي1 تا 12 عمليات اولين عمليات هاي منظمي بودند كه از يك جايي شروع مي شد و به جايي ختم مي شد و پشت سر هم انجام مي گرفت. مشخص بود هر عمليات كجا صورت مي گيرد، حتي اسم گذاري هم شده بود.
اهداف مورد نظر در استراتژي جديد كه بر پايه تركيب و هماهنگي ارتش و سپاه تدوين شده بود، عبارت بودند از:
الف) انهدام نيرو و امكانات دشمن براي كاهش توان نظامي عراق.
ب) آزادسازي نيروهاي خودي از خطوط پدافندي و تمركز قوا براي اجراي عمليات در ساير مناطق اشغالي.
ج) آمادگي براي حمله نهايي و تعيين كننده به دشمن.


متن تلگراف فرماندهان عمليات ثامن الائمه(ع) به امام خميني:
بسم الله الرحمن الرحيم
محضر مبارك حضرت امام خميني رهبر كبير انقلاب و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران و فرمانده كل قوا. در اجراي فرمان آن امام امت، داير بر شكستن محاصره آبادان و انهدام نيروهاي متجاوز در شرق رود كارون و بر اساس طرح پيشنهادي نيروي زميني و سپاه در شورايعالي دفاع كه در حضور جنابعالي ارائه و مورد تصويب قرار گرفت، در سحرگاه روز پنجم مهرماه با شركت لشكر77 تقويت شده ي خراسان و سپاهيان پاسدار انقلاب و نيروي هوايي و هوانيروز و ژاندارمري و فدائيان اسلام و ساير و نيروهاي مردمي، اجرا و ظرف چند ساعت با اجراي يك مانور ماهرانه نيرويي از دشمن متجاوز عراق به استعداد يك لشكر تقويت شده اسير و مجروح و منهدم و متواري گرديد و شمال آبادان و شرق رود كارون باز پس گرفته شد و به طور كلي محاصره ي آبادان شكسته شد. ارتش جمهوري اسلامي ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي اين پيروزي را مرهون لطف خداوند و رهنمودهاي امام امت مي دانند و اين پيروزي را به امام امت و ملت ايران تبريك عرض مي كنند.
جانشين رئيس ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران،سرتيپ فلاحي
فرمانده نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران،سرتيپ قاسم علي ظهيرنژاد
فرمانده ي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ،محسن رضايي

مجله پانوراما چاپ ايتاليا با استناد به گزارش سرويس هاي مخفي غرب نوشت:
صد گروه ضد حكومت اسلامي در ده استان كشور از آذربايجان گرفته تا كردستان و سيستان وبلوچستان پايگاه هاي مستحكمي دراختيار دارند به طوري كه پرسنس اشرف پهلوي و عراقي ها در همه اين جنبش ها 50 ميليون دلار سرمايه گذاري كرده اند.
.طبق محاسبات متخصصان غربي در تهران، شمارش معكوس در ايران از هم اكنون آغازشده است و احتمال دارد درگيري بين پرزيدنت بني صدر و رهبران انتگراليست اسلامي پس از درگذشت(امام) خميني به بروزيك واكنش غير قابل كنترل منجرگردد. در اين باره نخست مبارزات خونين بر سر كسب قدرت و سپس برخوردهاي بين احزاب و... سرگرفتن حمله شديد عراق و در پايان همه اينها تجزيه خاك ايران تحقق مي پذيرند.
برخي رسانه هاي غربي اقدامات نيروهاي امنيتي ايران را در دستگيري ضدانقلانيون- كه با استراتژي مبارزه مسلحانه عليه نظام جمهوري اسلامي قصد ترورو ايجاد رعب و وحشت در جامعه داشتند- عملي نافض حقوق بشراعلام نمودند و پيامد آن را وحدت بيشتر نيروهاي معارض و سرنگوني نظام جمهوري اسلامي پيش بيني كردند.

روزنامه الاهرام در اين باره نوشت:
مقامات ايراني حملات خود را جهت دستگيري مخالفان همزمان با اجراي احكام اعدام به صورت بي سابقه ادامه مي دهند. رهبران مخالفان از پاريس(بني صدر و رجوي) كه اعضاي آنان متشكل از هزاران نفر مي باشد از مرزهاي تركيه و ايران آماده حمله همه جانبه براي سرنگوني رژيم خميني مي شوند.

مجله تايم نيز از قول مسعود رجوي نوشت:
خميني خيلي ضعيف است...90 درصد از رهبري خميني ازبين رفته است...مردم واقعاً خوشحالند و به ما(من و بني صدر) تبريك مي گفتند. ما (اكنون) در خط حمله هستيم و خميني در خط دفاع.
و سرانجام نشريه فايننشال تايمز(چاپ انگلستان) نوشت:
تمام اين مسائل احتمالاً بسياري از مقام هاي كشورهاي غربي را برآن داشته تا اميدوار باشند كه انقلاب اسلامي رو به اضمحلال است و بر اثر گروهي و آشفتگي اقتصادي،ايران تجزيه خواهد شد.
بحران داخلي كه حاصل اقدامات گروه هاي ضدانقلاب با پشتيباني رژيم عراق و غرب و آمريكا بود، همراه تبليغات گسترده ي رسانه هاي غربي و همچنين اوضاع نامناسب جبهه هاي جنگ و استقرار قواي دشمن در سرزمين هاي جمهوري اسلامي و عدم تحرك لازم براي بيرون راندن نيروهاي مهاجم، در آستانه عمليات ثامن الائمه، موقعيت نظام جمهوري اسلامي را چنان متزلزل ترسيم كرده بود كه اكثر دشمنان و حتي خيلي از غير دشمنان، انتظار فروپاشي اين نظام را مي كشيدند.
اين وضعيت ارتش عراق را نيز اميدوار كرده بود تا با ادامه استقرار نيروهاي خود در شرق رودخانه كارون و محاصره آبادان در انتظار گشايشي فوق العاده براي بن بست جنگ باشد. اين تلقي زماني بيشتر قوت گرفت كه نيروهاي عراقي توانستند عمليات رزمندگان(موسوم به عمليات شهيد چمران) را كه در 3/5/1360 در جاده ماهشهر- آبادان با هدف شكستن حلقه محاصره آبادان به اجرا درآمد، سركوب كنند.
با اين همه دشمن در يك غفلت استراتژيك به سر مي برد. غفلتي كه ناشي از عدم دشمن از خردورزي جوهري رزمندگان و فرماندهان و مؤانست بي بديل آنان با يكديگر بود و همين توانسته بود به رغم نگراني آنان از اوضاع داخلي، مديريت عمليات را بسيار توانمند كرده و در پيروزي عمليات هاي نيروهاي انقلابي نقش بارزي ايفا كند. اين ويژگي نه تنها براي دشمن ناشناخته بود، بلكه در اردوي خودي نيز تئوريزه نشده بود و براي بسياري ملموس نبود زيرا واقعيتي بود كه با انقلاب اسلامي به وجود آمده بود.
اگرچه از جنبه ظاهري و معادلات نظامي و ابعاد فيزيكي آن، دشمن در برتري نظامي قرار داشت و رزمندگان از اين بٌعد در استضعاف كامل بودند، اما قدرت ناشي از دو پديده به ظاهر متضاد و ناهمخوان "حماسه و عرفان" كه برخرد و معنويت استوار بود، چنان قدرتي را براي رزمندگان به ارمغان آورده بود كه تحول در سازمان دهي نيروها و افزايش قدرت رزمي واحدهاي عملياتي براي قبول مسؤوليت هاي بزرگ تر در عرصه نبرد را مهيا كرد.
رژيم عراق بعد از اشغال خرمشهر، محاصره آبادان را نيز برگ برنده اي در دست خود تلقي مي كرد و صدام گاه و بي گاه ادعا مي كرد كه هر موقع لازم بداند آبادان را هم تسخير خواهد كرد. لذا محاصره ي آبادان از آغاز تهديدي بالقوه و جدي براي آبادان به شمار مي رفت. پس از ناكامي عملياتهايي كه با فرماندهي بني صدر براي شكست محاصره آبادان صورت گرفت با توجه به اهميت و ارزش منطقه، موقعيت نيروهاي خودي و وضعيت زمين و نحوه ي استقرار دشمن، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از فروردين 1360 طرح ريزي عمليات در اين منطقه را به طور جدي آغاز كرد به خصوص كه امام خميني نظر صريح خود را مبني بر ضرورت شكستن حصر آبادان اعلام كرده بود. به هر حال، پس از يك ماه، مراحل طرح ريزي و سپس پيگيري تصويب عمليات با تركيب برادران محسن رضايي،رحيم صفوي،حسن باقري،غلامعلي رشيد و سرهنگ صياد شيرازي به شكل جدي تري ادامه يافت. پس از ملاقات سرهنگ شيرازي با رئيس وقت شوراي عالي دفاع ( آيت الله خامنه اي) و اخذ تدبير از ايشان، قرار شد اين عمليات به صورت مشترك با نيروهاي ارتش انجام شود. نماينده سپاه طرح را در جلسه اي كه نماينده حضرت امام، آقاي هاشمي، فرمانده وقت نيروي زميني ارتش و ساير اعضاي شوراي عالي دفاع حضور داشتند، ارائه كرد كه مورد تصويب قرار گرفت.
وچنین شد که آبادان آبادان ماند وتا ابد خواهد ماند...


منبع:سایت ساجد.ir