معرفی علف های هرز

[memol]

علف هرز پنجه مرغی
نام علمي Cynodon dactylon
نام اینگلیسی Bermuda grass
از سمج ترين علفهاي هرز گياهي بشمار مي آيد. گل آذين به صورت سنبله و در محل پهنك برگ به ساقه حلقه اي از كرك هاي مجتمع و سفيد رنگ ديده ميشود.
رويشي : چند ساله و مقاوم به سرما و گرماست.( گرما چون تابستان را تجربه ميكند ) واز طريق بذز و ساقه هاي زير و رو زميني تكثير پيدا ميكند يعني هر قسمت از اين گياه به شخصه قدرت رويش را داراست . بيشتر در غلات ديده ميشودو در حاشيه مزارع و جاده ها و فضاي سبز و پاركها به چشم ميخورد.
از علف هرزهاي مقاوم به شوري و خشکی است چون در اثر كمبود آب و كاهش فشار اسمزي محيط درون : ( مولكولهاي درون سلولي شكسته و به مولكولهايي با همان جرم ولي به تعداد بالا تبديل ميشود ); و در اين حالت به علت فشار اسمزي بالايي كه محيط درون پيدا كرده است آب را به طرف داخل ريشه ميكشد و حتي الامكان از شوري دوري مي ورزد.

به همين دليل است كه خانواده كدوييان چون خربزه يا حتي چغندر قند در شرايط ديم
( كم آبي ) شيرين ترند.
در مكانيسم مقابله با شوري اين گياه نمك را از نقاط جذب شونده به نقاطي نظير آوند چوبي فرستاده تا در اثر تعرق در برگ و ... ذخيره شود.(خصوصاً واكويل كه ذخيره سموم را بر عهده دارد ) .

[memol]

نام فارسی: پیچک صحرایی، آلوشک، لولا، لبلاب، ویول
ا نام علمی: Convolvulus arvensis L.
نام انگلیسی: Field bind weed, Creeping jenny

پیچک صحرایی یکی از ده گیاه هرز مهم و مسأله ساز دنیا می باشد و از گیاهان هرز خسارت زای باغات، مزارع گندم و محصولات تابستانه به شمار می رود . به طور کلی گیاه هرزی اجباری است و بصورت وحشی یافت نمی شود
. این گیاه چند ساله خزنده و بومی اروپا و غرب آسیا است و گسترش آن در مناطق گرمسیری و معتدل می باشد. تراکم بالای آن عملکرد محصول را تا 60-50% کاهش می دهد. علاوه بر آن با پیچیدن به دور غلات دانه ریز سبب ایجاد مشکل در امر برداشت آنها می شود. پیچک به سرما و یخبندان مقاوم است ولی دمای 8- تا 10- درجه سانتیگراد ساقه های هوایی آنرا از بین خواهد برد . پیچک صحرایی گاهی با پیچک هفت بنداشتباه می شود. اگر چه پیچک هفت بند یکساله و کوچکتر است و گلهای آن سبز مایل به سفید می باشند (سبز روشن). علاوه بر آن در قاعده هر برگچه، یک غلاف غشایی یا اوکرانیز دارد ثابت شده که پیچک صحرایی روی ذرت و نیشکر اثر دگرآسیبی دارد
پیچک صحرایی کاربرد پزشسکی هم دارد؛ از عصاره آن برای حفاظت از بدن از طریق تحریک رشد رگهای خونی در بافت های آسیب دیده استفاده می شود. این عصاره در شکل تجاری به شکل کپسول فرموله می شود

[memol]

توق

Xanthium strumarium

Common cocklebur (Heart leaf cocklebur)

علف هرزی یکساله و از خانواده Asteraceae که از طریق بذر تولید مثل می کند،دارای ریشه های زیرزمینی و منشعب بوده و کل گیاه ظاهری پشم آلود دارد.ساقه های گیاه بالارونده و منشعب و شیاردار و زبر می باشند. برگهای این گیاه متناوب بوده مثلثی تا قلبی شکل است،هر دو طرف برگ زبر است،برگ دارای دمبرگ طویل است.گلها کوچک و دارای گلهای نر و ماده مجزا از یکدیگر می باشند.کپسول بذر چوبی است. دارای تعداد زیادی زوائد قلاب مانند روی کپسول است و در انتهای کپسول بذر دو زوائد خارمانند دیده میشود.درهر کپسول دو حجره وجود دارد که محتوی بذرهای قهوه ای رنگ تیره،استوانه ای شکل و مسطح و نوک تیز می باشند.

توق ماده Hydroquinone تولید می کند که باعث نفری و تورم کبد در دام می شود

توق از علفهای هرز مزارع توتون،چغندرقند، پنبه، ذرت، گندم،جو، نیشکر،باغهای میوه، سبزی وصیفی واراضی بایر است

روشهای کنترل:

برای مبارزه با توق در مزارع سویا میتوان از بنتازون به میزان3لیتر در هکتار بعد از2-3برگی شدن سویا استفاده کرد

[memol]

سلمه تره(سلمك)

Chenopodium album
Common lambsquarter

گياهي است از خانواده اسفناجيان(chenopodiaceae) و يكساله با ساقه هاي ايستا و انشعابات فراوان كه غالباً داراي خطوط صورتي يا بنفش هستند. ارتفاع آن بر حسب آب و هوا و نوع خاك تغيير ميكند.
برگهاي سلمك كشيده، تخم مرغي شكل و دندانه دار است. برگهاي قسمت فوقاني گياه باريكتر و داراي حاشيه صاف است. كركهاي سفيدرنگي برگ و ساقه هاي اين گياه را پوشانده است.

گل آذين آن از نوع سنبله و سبز رنگ است. ميوه نيز سبز رنگ وداراي بذرهاي ريزي است.

اين گياه در اكثر مزارع به خصوص مزارع صيفي و غلات زياد ديده ميشود.

تكثير ان از طريق بذر صورت ميگيرد. گياهان اين جنس توليد مقادير زيادي گلوكوزيدسيانوژنيك كرده باعث مسموميت دام ميشوند.

روشهاي کنترل:

براي مبارزه با سلمك در مزارع چغندر و پنبه ميتوان از علف كش ترفلان به نسبت 1.2تا2.4ليتر در هكتار قبل از رويش گياه مخلوط با خاک استفاده کرد. در مزارع غلات با استفاده از تو-فور-دي((2-4-Dبه نسبت 3ليتر درهكتاربعد از رويش اقدام كرد.همچنين در باغات ميتوان از پاراكوات(گراماکسون) استفاده كرد.

[memol]

گل گندم(شش بر تيغ)

Centaurea iberica

Iberien starthistle

گياهي است يكساله يا چندساله،توليدمثل توسط بذر وريزوم،از خانواده compositae كه برگهاي تحتاني ساقه ان بريده بريده و انتهاي آن نوك تيز است.برگهاي فوقاني ان باريك ونيزه اي است.

گل آذين گندم با موهاي نرمي پوشيده شده است و در بين آنها گلچه هاي نيلي رنگي قرار دارد. گلهاي داخل ان هرمافروديت بوده،گلهاي حاشيه درشت تر و كمي نامنظم اند و با چند رديف برگه هاي سخت احاطه شده اند. سطح آنها عاري از مو و حاشيه اشان قهوهاي رنگ وخشك است. كه با دندانه هاي سفيد و باريكي مزين شده است.

ميله هاي پرچم آزاد بوده و به لوله جام اتصال دارد، بساك پرچم ها به يكديگر متصلندولوله اي توخالي را درست ميكنند كه خامه اي باريك در بين انها قرار دارد. تخمدان گل گندم تحتاني و به جدار كاسه گل متصل است.تخمدان از يك خانه تشكيل شده است و يك تخمك آزاد دارد. ميوه آن خشك وناشكوفا و كاسه گل كه عبارت ازتارهاي نرم وابريشمي است در انتهاي آن قرار دارد.سطح خارجي ميوه،صاف،بدون مو وفاقد شيار است.

گونه هاي ديگر اين جنس كه علف هرزهستند شاملC.brugeriana ,C.hyalolepis ,C.solstitials ,C.picris ,C.balsamitha, C.oxycantha, C.behenميباشد.

اين علف هرز در اكثر مزارع گندم،جو،چغندرقند،نيشكر،گي اهان علوفه اي،صيفي و حبوبات ميرويد.

روشهاي کنترل:

براي مبارزه با گل گندم ميتوان از لينورون(SC45%)و پيريدات(EC60%)به ميزان2 ليتر در هكتار استفاده كرد.

[memol]

نام علمی:Malva sylvestris
نام تیره:Malvaceae
نام فارسی: پنیرک صحرایی
نام انگلیسی:Common mallow
گیاهی است دو ساله تا پایا و ندرتا یک ساله، بوسیله بذر تکثیر و انتشار می یابد. گیاه هرز مکان های خشک و آفتابی است. به خاک های غنی از مواد غذایی و غنی از هوموس، لومی و شنی احتیاج دارد.
دوره رویش: بهار تا پاییز
برگ ها کوتیلدونی:قلبی شکل، پایه بلند، لبه پایینی قلبی در قسمت پایه
برگ های شاخه: متناوب، مدور-قلوه ای شکل،لوب دار پنجه ای، 7-3 لوب با چین های بی قاعده، در رگبرگ ها دارای کرک، برگ دم بلند
ساقه: افراشته، راست، منشعب، کرک دار، قسمت پایین ساقه چوبی، بلندی ساقه 120-25 سانتی متر
گل: مجتمع در دسته های 6-2 عددی جانبی، جام گل بلند 5/2-3 سانتی متر، 4-3 برابر درازتر از کاسه گل، عمیقا حاشیه دار، به رنگ ارغوانی با نوارهای طولی تیره
دوره گلدهی: اواخر بهار تا پاییز
مشخصات دانه:گرد با یک شکاف ضعیف، سطح پشتی راست،لبه ها پهن گرد،سطوح جانبی صاف تا برامده،دانه خاکستری قهوه ای با شیارهای ظریف،درازای دانه 6/1-9/1میلی متر، دانه ها به تعداد 9 تا 11 عدد در میوه ای با شکل ظاهری گرد دیسک مانند با یک شکاف که سطح پشتی آن پوشیده از حفره های مشبک و دندانه ای، سطوح جانبی دارای دندانه های صاف تا ضعیف.
مناطق انتشار در ایران: اطراف تهران، آذربایجان، اراک، فارس، کرمان، ارومیه، اصفهان، تربت حیدریه، بروجردپنیرک گیاهی است یک ساله زمستانه یا دوساله با ساقه های نیمه خوابیده به ارتفاع 50-10 سانتیمتر،برگهای آن دارای دمبرگ طویل و پهنک قلبی شکل به طول 8-2 سانتیمتر بوده و دارای 7-5 لوب غیر واضح است.جام گل گلبرگهای پنیرک پیوسته بوده به رنگ سفید تا صورتی کمرنگ و به درازای دو برابر کاسه گل است.
میوه پنیرک فندقه است که به شکل تیوپ قاچدار (برچه دار) بوده و در مرحله رسیدن باز شده و بذر خود را رها می کند.
گونه های دیگر پنیرک که به عنوانه علف هرز مطرح هستند شامل:
M.sylvestris و M.montana و M.parviflora و M.rotundifolia
پنیرک از علفهای هرز مزارع پنبه، چغندر قند و سبزی و صیفی است.

[memol]

نام فارسی: کیسه کشیش
نام علمی: Capsella bursa-pastori
نام تیره:Crucifera

نام انگلیسی:Shepherd گیاهی یک ساله، با بذر تکثیر می یابد. دارای ریشه ای دوکی شکل، در تمام خاک ها رشد می نماید و نیاز کمی در خاک دارد، ولی خاک ترد و پوک را ترجیح می دهد.
دوره رویش: تقریبا در تمام طول سال مخصوصا پاییز
برگ ها کوتیلدونی:تخم مرغی کشیده، خیلی کوچک، برگ دم کوتاه
برگ های شاخه: در ابتدا مدور یا قاشقی شکل، اولین برگ معمولا کامل و بدون دندانه، برگ های بعدی کشیده، دندانه دار یا با لوب های حاشیه مواج تا عمیقا شکاف دار، همه برگ ها دارای برگ دم، برگ های ساقه نیزه ای اغلب بدون شکاف، بدون برگ سر نیزه ای شکل.
ساقه: افراشته، ساده یا با یکی دو انشعاب آشکار، صاف یا با کرک های پراکنده، بلندی تا 50 سانتی متر
گل: کوچک، سفید، انتهایی، در ارایش خوشه ای
دوره گلدهی: تقریبا در تمام مدت سال
مشخصات دانه: میوه خورجین قلبی شکل، به طول 9-4 میلی متر، ریشه چه به وسیله یک شیار باریک محدود می شود. ریشه چه به انداره لپه ها و یا کمی بلند تر از لپه هاف به رنگ زرد تا قهوه ای ، مات، صاف تا کمی زبر
مناطق انتشار در ایران: در تمام نواحی ایران از جمله: تهران، کرج، غرب ایران، کرمانشاه، گیلان، مشهد، نیشابور، کرمان، همدان و . .
ویژگیهای گیاهشناسی :
گیاهی علفی ،پرزدار با ساقه افراشته وبرگ هایی با بریدگی های عمیق دندانه ای ،گلهای سفیدیا صورتی دارد که به صورت خوشه ای تشکیل می شوند.میوه به شکل خورجینک ومثلثی شکل می باشد .
رویشگاها :
تقریبا اغلب نقاط ایران ،اطراف تهران ، شمیرانات ، کرج ،قزوین ارتفاع رویشگاه 1200-2500 متر از سطح دریا

خواص دارویی:
به عنوان بند آورنده خون در تمامی خونریزی ها استفاده می شود . رفع التهابهای سطحی بدن ، التیام زخم ها.

گیاهی است یکساله با ساقه های راست به ارتفاع 50-10 سانتیمتر که به صورت انفرادی یا چند تایی از بوته ها منشعب می شود.برگهای پایینی به صورت متراکم متقابل و دارای بریدگی عمیق هستند.در حالی که تعداد برگهای بالایی محدود بوده به شکل زبانکی طویل با با دو زائده گوشکدار به ساقه متصل هستند.گلهای آن سفید رنگ و کوچک و پرچم چلیپائی است.میوه آن خورجینک،کم و بیش قلبی شکل و دو برچه ای بوده که با دمگل بلندی به ساقه اصلی متصل می شود.
کیسه کشیش از علفهای هرز مزارع توتون،چغندر قند،نیشکر،بادام زمینی،باغهای میوه و حاشیه جاده هاست.

[memol]

چچم،گیجدانه،تلخک
Lolium multiflorum

چچم یا گیج دانه گیاهی است یکساله و تک لپه ای از خانواده گندمیان(Poaceae یاGramineae) که از طریق بذر تکثیر می یابد. ساقه راست یا کمی گسترده،منفرد و چند تایی دارد.ارتفاع ان به 30 تا60و گاهی90سانتی متر میرسد.

برگ و غلاف برگ صاف و ظاهراً سبز،فاقد مو و ضمائم، و پهنک آن مسطح و باریک است.سنبله های این گیاه قائم،سخت، و مسطح و طول انها از30سانتیمتر متجاوز است.سنبلچه های چچم بر خلاف سایر گیاهان این جنس که دراز و کشیده اند، مسطح،پهن، وفشرده اند که6تا8گل درآنها دیده میشود.این سنبلچه ها سبز رنگ هستند. و به طور منفرد و متناوب در دو ردیف روی ساقه گل دهنده و در کنار فرورفتگی ان قرار گرفته اند. به قسمتی که لبه باریک آنها مقابل محور ساقه واقع شده سنبله را مسطح می نماید. طول محور گل10تا30سانتی متر است.گلومها سخت و عموما مساوی سنبلچه یا درازتر از ان هستند.طول گلوم گاهی به 3میلیمتر میرسد. انتهای گلومل تحتانی نوک تیز، خشک و غشایی است. گاهی ریشک دارد وگاهی بدون ریشک است. گلومل فوقانی ان دارای دو دندانه است.دانه چچم داخل دو گلومل قرار دارد و بر خلاف سایر گونه هاقطور، بادکرده،شیاردار و عاری از موست.طول بذر چچم2تا6میلیمتر است.

چچم در اراضی زیر کشت غلات و سایر محصولات، زمینهای قابل چرا یا مراتع دائمی واراضی بایر می روید. در مزارع گندم،علاوه بر اینکه مانند سایر علفهای هرز،آب،نور،و مواد غذایی خاک را که باید برای گیاه زراعی مصرف شود جذب میکند دانه های با محصول مخلوط میشود و به دلیل سمی بودن برای انسان و دام ایجاد مسمو میت میکند که در این حالت ارزش غذایی محصول را به طور قابل توجهی میکاهد.سمیت ان مربوط به وجود تمولین اسید و یکی از گلوکوزیدها به نام ساپونین میباشد که برای انسان و دام خطرناک است. قارچ Endoconium temulentum که در دوره حیات چچم به صورت همزیست با ان نشو و نما میکند میسیلیومهای خود را وارد اعضای ان میکند و بی انکه به بافتهای چچم صدمه ای برساند داخل دستگاه تولید مثل گیاه شده دانه ها را نیز آلوده می کند.

چچم گیاهی است یکساله،با ساقه ها یایستا،به ارتفاع 75-30 سانتیمتر با برگها باریک،و سطحی و صاف و پهن به رنگ سبز تیره با رگبرگهای مخملی مشخص ،گل آذین چچم سنبله بوده و دارای سنبلچه های پهن است که به صورت متناوب در امتداد ساقه گل دهنده قرار دارند.سنبلچه های چچم بر خلاف بید گیاه از یک گلوم یا پوشه،لماء و پاله آ (پوشینه ها)و پوشینک تشکیل گردیده اند (به جز سنبلچه انتهایی که دارای دو گلوم است)در محل غلاف گوشک قلاب مانندی دیده می شود.دانه های چچم ممکن است آلوده به ماده سمی Temulum بوده،باعث آلودگی شدید آرد گندم شود.مصرف این آرد برای انسان و بعضی حیوانات مسمومیت شدید ایجاد کرده و خطر مرگ را به دنبال دارد.
چچم از علفهای هرز مزارع گندم و جو و باغهای چای،سبزی و صیفی است.


روشهای کنترل:
برای مبارزه با این علف هرز میتوان قبل از کشت از علفکش ترفلان به میزان2.5لیتر در هکتار و یا بعد از رویش از علفکش دالاپون به میزان5تا8 کیلوگرم در هکتار استفاده کرد. همچنین در مزارع غلات از دیکلوفوپ متیل (ایلوکسان)EC36% به میزان2.5لیتر در هکتار استفاده میشود.

[memol]

تره تیزک وحشی Perennial pepperweed
Lepidium latifolium
تره تیزک وحشی گیاهی است چند ساله با ساقه هایی به ارتفاع 100-30 سانتیمتر با برگهای نیزه یا شکل و حاشیه صاف تا دندانه دار که به رنگ سبز روشن تا سبز خاکستری دیده می شوند.برگهای پایینی بزرگتر زا برگهای بالایی هستند.گلهای آنها دارای گلبرگ سفید رنگ بوده،به صورت گل آذین خوشه ای متراکم،در انتهای شاخه های گل دهنده آرایش یافته اند.از بین بردن تره تیزک وحشی،به دلیل داشتن ریشه های اصلی عمیق و بذرهای فراوان بسیار مشکل است.
از علفهای هرز مزارع توتون،چغندر قند،نیشکر،زمین های غیر زراعی و حاشیه رودخانه ها و مناطق مرطوب است.

[memol]

سیرموک(سیروحشی)

Allium canadense

Wild onion

گیاهی است چندساله از خانواده Liliaceae که از طریق بذر و پیاز تکثیر می یابد.ریشه ها به قسمت پیاز متصلند و تار مانند ورشته ای بوده،به پیاز قهوه ای رنگ متصل میشوند.ساقه ها بلند ،ایستاده،نرم و دارای بوی شبیه بوی پیاز،برگها کشیده و باریک و نرم و در قسمت پایه قرار میگیرند.گلها به صورت مجتمع در انتهای ساقه گل دهنده دیده میشوند.اجتماع گلها دایره ای شکل بوده و به رنگ صورتی می باشد. بذرها داخل کپسول تولید میشوند و هر کپسول محتوی3-6 بذر سیاه و گرد میباشد.بذرها دارای زوائد بال مانند در اطراف خود میباشند.