آموزش جامع و کاربردی برنامه نويسي (Visual Studio 2010)

[Borna66]

مثال 2 : اضافه کردن کنترل ها به برنامه Hello User
1- یک کنترل لیبل به فرم اضافه کنید. برای این کار، در جعبه ابزار روی کنترل Label کلیک کنید و سپس روی فرم رسم کنید. روش دیگر این است که روی کنترل دابل کلیک کنید. که در این صورت کنترلی به اندازه پیشفرض به فرم شما اضافه خواهد شد.

شکل 5-2

اگر از مکان و اندازه کنترل لیبلی که روی فرم قرار داده اید ناراضی هستید می توانید آن را انتخاب و در هر قسمت فرم که بخواهید درگ کنید. و برای تغییر اندازه هم نگران نباشید چون لیبل اندازه خود را با متنی که درون آن قرار دارد هماهنگ می کند. برای سایر کنترل ها برای تغییر اندازه از گیره های اطراف آن استفاده کنید.
2- بعد از رسم یک کنترل بر روی فرم، حداقل باید نام و متنی که نمایش می دهد را اصلاح کنید. با انتخاب کنترل لیبل بر روی فرم، مشاهده خواهید کرد که پنجره Properties خاصیت Label را نشان می دهد. خاصیت Text این کنترل را به Enter Your Name تغییر دهید. توجه کنید که با فشار کلید Enter و یا کلیک در خارج از خاصیت مورد نظر، اندازه لیبل به صورتی تغییر می کند تا متن شما را در خود جای دهد. حالا خاصیت Name کنترل را به lblName تغییر دهید.

شکل 6-2

3- حالا دقیقا زیر کنترل Label یک کنترل Text Box قرار دهید تا بتوانید در آن نام را وارد کنید. برای اضافه کردن یک Text Box به فرم همانند لیبل عمل کنید. اما این بار به جای کنترل Label روی کنترل Text Box دابل کلیک کنید تا به فرم اضافه شود. با استفاده از پنجره Properties خاصیت Name آن را به txtName تغییر دهید. به دستگیره های تنظیم اندازه در سمت چپ و راست کنترل توجه کنید. به وسیله آن ها می توانید اندازه افقی کنترل را تغییر دهید.

شکل 7-2

4- در سمت چپ پایین فرم، به همان صورت که Label و یا کنترل Text Box را بر روی فرم قرار دادید، یک کنترل Button هم اضافه کنید. سپس خاصیت Name آن را به btnOK و خاصیت Text آن را به &OK تغییر دهید.
کاراکتر & که در خاصیت Text دکمه های فرمان استفاده می شود، برای ایجاد Shortcut برای آن دکمه است. حرفی که کاراکتر & قبل از آن قرار می گیرد، به صورت زیر خط دار نمایش داده می شود. بدین ترتیب کاربر می تواند به جای کلیک ماوس روی دکمه، با فشار کلید Alt و حرف مشخص شده، کلید مورد نظر را انتخاب کند.(در بعضی مواقع، تا کاربر کلید Alt را فشار ندهد، حرف مورد نظر زیر خط دار نمی شود.) برای این مثال با فشار دادن Alt + O همانند کلیک کردن بر روی دکمه OK است.
5- حالا دکمه دوم را همانند دکمه اول به گوشه سمت راست، پایین فرم اضافه کنید. به محض اینکه دکمه مورد نظر را به گوشه سمت راست فرم ببرید، خطوطی نمایان می شودکه که با کمک آن ها می توانید کنترل جدید را با کنترل های قبلی تراز کنید. به وسیله این خط می توانید کنترل جدید را دقیقا در سمت چپ، راست، بالا و یا پایین یک کنترل خاص قرار دهید. خاصیت Name کنترل جدید را به btnExit و خاصیت Text آن را به E&Xit تغییر دهید.

شکل 8-2

قبل اینکه این برنامه را برای اجرا آماده کنید، اجازه دهید به مختصر کدی که در این برنامه نیاز است را توضیح دهیم.

[Borna66]

شانه گذاری مجارستانی تغییر یافته:
احتمالا متوجه شده اید که کنترل هایی که تاکنون ایجاد کرده ایم، ساختار نام جالبی دارند. تمامی آن ها دارای یک پیشوند هستند که نوع کنترل را مشخص می کند. این کار باعث می شود که هنگام کدنویسی به راحتی نوع کنترلی که با آن کار می کنید را تشخص دهید. مثلا فرض کنید در برنامه خود یک کنترل دارید که نام آن Name است، بدون هیچ پیشوندی از قبیل lbl، یا txt. چطور می خواهید تشخیص دهید که این کنترل، یک کادر متن(TextBox) است که نام را از کاربر دریافت می کند یا یک لیبل که یک عبارت مربوط به نام را در فرم نمایش می دهد؟ فرض کنید در مثال 2 کنترل Label را Name1 و کنترل TextBox را Name2 نام گذاری می کردیم. به این ترتیب مسلما گیج کننده بود. اگر بعد از چند ماه نیز به برنامه مراجعه کنید دستیابی به کنترل مورد نظر مشکل خواهد شود.
هنگامی که با چند برنامه نویس به صورت گروهی کار می کنید، این مورد که استیل و قالب برنامه را به صورت ثابت و مشخصی نگه دارید، مهم خواهد شد. یکی از عمومی ترین ساختار نام برای کنترل ها در برنامه نویسی به هر زبانی، توسط چارلز سیمونی به وجود آمد که قبل از پیوستن به مایکروسافت برای شرکت XPARC کار می کرد. او پیشوندهای کوتاهی را به وجود آورد که برنامه نویسان با استفاده از آن ها می توانستند به راحتی تشخیص دهند که هر متغیر چه نوع داده ای را نگهداری می کند. به دلیل اینکه دکتر سیمونی اهل مجارستان بود و این پیشوندها هم مقداری مانند یک زبان خارجی می ماندند، نام "نشانه گذاری مجارستانی" بر روی این سیستم ماند. همچنین به دلیل اینکه سیستم معرفی شده برای زبان های C و C++ به کار می رفت، در ویژوال بیسیک "نشانه گذاری مجارستانی تغییر یافته" نامیده شد.
در زیر لیستی از پیشوندهایی است که به شما پیشنهاد می کنم در این آموزش از آن ها استفاده کنید.

دکمه فرمانButton
btn

جعبه ترکیبیComboBox
cbo

جعبه انتخابCheckBox
chk

لیبلLabe
lbl

جعبه لیستListBox
lst

منوی اصلیMenu
mnu

دکمه رادیوییRadioButton
rdb

جعبه تصویرPictureBox
pic

جعبه متنیTextBox
txt

[Borna66]

ویرایشگر کد:
حالا که فرم Hello User را ایجاد کرده اید باید مقداری کد به آن اضافه کنید تا کارهای مورد نظر را برایتان انجام دهد. تا کتون دیده اید که اضافه کردن یک کنترل به فرم تا چه حد ساده است. فراهم کردن یک کارایی خاص برای این کنترل ها به وسیله کد نیز، زیاد سخت نیست. برای اضافه کردن کد به کنترل مورد نظر کافی است روی آیکن موجود در پنجره Solution Explorer کلیک کنید و یا روی کنترل مورد نظر دابل کلیلک کنید، تا صفحه ویرایشگر به نمایش درآید.

شکل 9-2

دقت کنید یک زبانه به زبانه های بالای صفحه اصلی اضافه شد. حالا در محیط ویژوال استودیو به دو پنجره Code و Design دسترسی دارید. برای طراحی ظاهر و رابط کاربری باید از قسمت Design و برای نوشتن کد باید از قسمت Code استفاده کنید. توجه کنید که ویژوال استودیو برای کد مربوط به یک فرم، یک فایل مجزا ایجاد می کند. قسمت های بصری و قسمت هایی که به ظاهر فرم مربوط هستند در فایلی به نام HelloUser.Design.vb و کدهای مربوط به چگونگی عملکرد فرم در HelloUser.vb قرار می گیرند. این مورد خود یکی از دلایلی است که موجب راحتی برنامه نویس با ویژوال بیسیک می شود. با استفاده از قسمت Design می توانید ظاهر برنامه خود را طراحی کنید، سپس با استفاده از قسمت Code کد مربوط به فرم را بنویسید.
قسمت مهم دیگر در پنجره مربوط به کد، دو جعبه ترکیبی موجود در بالای صفحه است. به وسیله این دو می توانید به سرعت به قسمت های مختلف فرم خود دسترسی داشته باشید. اشاره گر ماوس خود را روی جعبه ترکیبی سمت چپ ببرید و مقداری بر روی آن نگه دارید. راهنمایی ظاهر شده و می گوید این کادر، مربوط به Types است. اگر این لیست را باز کنید لیستی از تمامی کلاسهای موجود در فرم خود را مشاهده خواهید کرد. اگر اشاره گر خود را روی جعبه ترکیبی سمت راست ببرید، راهنمایی ظاهر شده و به شما می گوید که این قسمت مربوط به Members است. اگر این لیست را باز کنید، نام تمام توابع و زیر برنامه هایی که در کلاس انتخاب شده در سمت چپ قرار دارند را خواهید دید. اگر فرم جاری محتوی مقدار زیادی کد است، به وسیله این قسمت می توانید به راحتی بین توابع آن جابه جا شوید.

ادامه مثال 2 :
6- برای شروع اضافه کردن کد به برنامه بر روی قسمت Design در پنجره اصلی کلیک کنید تا بار دیگر قسمت طراحی را ببینید. سپس روی دکمه OK دابل کلیلک کنید. پنجره ی کد با کدی که در زیر نوشته شده است باز می شود، این کد به صورت اتوماتیک نوشته شده است، پوسته یا قالب رویداد Click برای کنترل Button است.

شکل 10-2

رویداد Click برای کنترل Button می گوید:«زمانی که من روی دکمه Button کلیک کردم چه کاری انجام شود.»
این کد به عنوان کنترل کننده رویداد(Event Handler) و یا زیر برنامه رویداد(Event Procedure) نامیده می شود.
در کلمات بالا کلمات Sub و یا Private نمونه ای از کلمات کلیدی در ویژوال بیسیک هستند. در اصطلاحات برنامه نویسی، کلمات کلیدی(Key Words) کلماتی هستند که به ویژوال بیسیک می گویند کارهای خاصی را انجام دهد. همچنین شما نمی تواند از کلمات کلیدی برای نام گذاری متغیرها و کنترل ها در برنامه استفاده کنید. مثلا در این جا، کلمه sub نشان دهنده این است که تابع تعریف شده هیچ مقداری را بر نمی گرداند. همه کدهایی که شما در بین خطوط Private Sub و End Sub بنویسید، تابع رویداد مربوط به OK را تشکیل می دهد.
در بخش های آتی در مورد این مباحث گفتگو خواهیم کرد.
حالا کدهای مشخص شده در این قسمت را در تابع وارد کنید.(در بین آکولادها بنویسید)

شکل 11-2

شکل 12-2

در ویژوال بیسیک یک خط کد را می توانید با علامت زیر خط(_) مشخص کنیدکه دستورات این خط همچنان ادامه دارد. البته قبل از این زیر خط باید یک فاصله(Space) وجود داشته باشد.
7- بعد از اینکه کد را وارد کردید، مجددا به قسمت Design برگردید و روی دکمه Exit دابل کلیلک کنید تا پنجره کد مربوط به آن ظاهر شود. کد زیر را در زیر تابع btnExit_Click وارد کنید.

شکل 13-2

شکل 14-2

کلمه Me یک کلمه کلیدی در ویژوال بیسیک است که به فرم کنونی اشاره می کند. که در اینجا به فرم HelloUser اشاره می کند.
حالا که کدنویسی برنامه به پایان رسید زمان تست کردن آن است و می توانید ساخته خودتان را مشاهده کنید.
روی دکمه Start کلیک کنید تا برنامه اجرا شود.
در این مرحله ویژوال بیسیک در حال کامپایل(Compile) برنامه شما است. کامپایل کردن به مرحله ای گفته می شود که در آن از کد ویژوال بیسیک که توسط شما نوشته شده است، به کدی تبدیل می شود که برای ماشین(کامپیوتر) قابل فهم باشد تا بتواند آن را اجرا کند.
اگر در مرحله کامپایل کردن، با هر خطایی در کد مواجه شود، آن را به عنوان یک وظیفه در پنجره Task List نمایش می دهد. با دابل کلیلک روی وظیفه مورد نظر در بخش Task List به قسمتی از کد که به آن مرتبط است، منتقل می شوید.
بعد از اینکه برنامه اجرا شد، صفحه اصلی آن نمایش داده می شود. یک نام را در TextBox وارد کنید و کلید OK را بزنید.(و یا کلیدهای Alt + O را فشار دهید.)
پنجره ای که به کادر پیغام(MessageBox) معروف است، نمایش داده خواهد شد و به شخصی که نام او را در TextBox وارد کرده اید خوش آمد می گوید.

شکل 15-2

بعد از اینکه کادر پیغام را با کلیک کردن روی دکمه OK بستید، روی دکمه Exit در فرم کلیلک کنید. برنامه بسته خواهد شد و وارد محیط ویژوال بیسیک می شوید.

[Borna66]

برنامه چگونه کار می کند؟
کدی که در رویداد Click برای دکمه OK وارد کرده اید، نام کاربری را که در TextBox فرم وارد شده است را دریافت کرده و آن را به عنوان بخشی از پیغام نشان می دهد.
خط اولی که در کد مربوط به این رویداد نوشته شد ه است، فقط یک توضیحی است که به رنگ سبز نمایش داده می شود.

شکل 16-2

این توضیح برای راهنمایی کردن برنامه نویسی که روی پروژه کار می کند و یا کسی که بعدها می خواهد کد برنامه را بخواند نوشته می شود و توسط کامپیوتر خوانده نمی شود(یعنی به عنوان بخشی از برنامه اجرا نخواهد شد.). توضیحات در ویژوال بیسیک با (`) مشخص می شوند و هر متنی که بعد از این کاراکتر وارد شود هنگام کامپایل نادیده گرفته می شود.در بخش های آینده در مورد اضافه کردن توضیحات مطالب بیشتری گفته خواهد شد.
تابع MessageBox یک پیغام را در صفحه نمایش می دهد.

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 696x19.
شکل 17-2

این تابع پارامترهای مختلفی را دریافت می کند. مثلا در برنامه قبلی یک رشته متنی را به تابع فرستادید تا در صفحه نمایش داده شود. رشته متنی شما از اتصال دو مقدار ثابت متنی که در علامت نقل قول(”)(یعنی Hello! و "Welcome to Visual Basic 2010") قرار گرفته بود تشکیل می شد. برای اتصال چند رشته متنی به یکدیگر وایجاد یک رشته طولانی از علامت اند(&) استفاده کنید.
در حقیقت، کدی که بعد از خط توضیحات در برنامه قبلی آمده است، ثابت رشته ای"Hello" را با مقدار خاصیت Text مربوط به کنترل txtName جمع کرده و عبارت "Welcome to Visual Basic 2010" را به رشته حاصل اضافه می کند.
پارامتر دوم(یعنی اخر خط "Hello User Message")که به متد MessageBox.Show فرستاده شده است، توسط تابع به عنوان متنی که باید در نوار عنوان پنجره نمایش داده شود استفاده می شود.
نکته دیگری که در این کد مهم است این است که یک دستور را در چند خط نوشته ایم. این کار هنگامی که می خواهیم یک دستور طولانی را وارد کنیم بسیار مفید است. همانطور که ذکر شد، در ویژوال بیسیک می توان با استفاده از کاراکتر زیرخط، یک دستور را در چند خط وارد کرد. این کاراکتر به کامپایلر می گوید که ادامه دستور در خط بعدی وارد شده است.
کد بعدی که مربوط به رویداد Click برای دکمه Exit بود. برای خروج از برنامه به راحتی کد Me.Close() را نوشتید. همانطور که قبلا هم توضیح داده شد، کلمه کلیدی Me، به فرمی که هم اکنون در آن هستیم اشاره می کند. متد Close از فرم جاری، باعث می شود که فرم بسته شده و تمام منابعی که سیستم در اختیار آن قرار داده است آزاد شوند، بنابراین فرم(و در نتیجه برنامه) بسته می شود.
احتمالا قسمت های زیادی از نوشته های بالا را متوجه نشده اید و یا برایتان نامفهوم است. اما اصلا جای نگرانی نیست، در بخش های بعدی تمام این موارد به تفصیل توضیح داده خواهند شد.

توضیح برخی خصوصیات در پنجره Properties
تعداد زیادی صفت در این پنجره وجود دارد، که فعلا به چند خصوصیت که کاربرد زیادی دارند اشاره می کنیم.
Font: این ویژگی به شما امکان می دهد اندازه و فونت متن نوشته شده را تغییر دهید.
Forcolor: این ویژگی برای تغییر رنگ متن استفاده می شود.
Backcolor: این ویژگی برای تغییر رنگ پس زمینه کنترل یا فرم استفاده می شود.

تمرین این بخش:
1- فرمی طراحی کنید که شامل دو دکمه یکی Show و دیگری Close، یک کادر TextBox و یک لیبل باشد. که سن کاربر را در کادر TextBox دریافت کند،سپس با کلیک روی دکمه Show متن موجود در TextBox را در کادر پیغام نشان دهد و با کلیک روی دکمه Close پنجره بسته شود. همچنین رنگ پس زمینه لیبل و فرم به رنگ روشن و متن موجود در لیبل و TextBox به رنگ تیره باشد.

[Borna66]

معرفی عملگر مساوی(=)
در عبارت a+b=c ، هرکدام از a ، b و c یک عملوند هستند. و علامت "=" ، و" +" هر کدام یک عملگر. عملگرها باعث تغییر در عملوندها می شوند، در بخش های بعد راجع به این موضوع بیشتر صحبت خواهیم کرد. موضوع مورد بررسی در این بخش عملگر = است.
عملگر مساوی کاربرد فراوانی در برنامه نویسی دارد. که یکی از مهترین آن ها عمل انتساب است:
برای مثال شما دو کنترل TextBox دارید به نام های P1 و P2 و می خواهید محتویات P1 را در محتویات P2 بریزید. برای این کار از دستور زیر استفاده می کنید:

P2.text = P1.text

کلمه ی text که بعد از P1 و P2 آمده، همان مشخصه Text در پنجره Properties است. با این کار به برنامه می گوید که در P1 هرچه است، داخل P2 کپی کن. به عبارت دیگر محتویات P2 را مساوی محتویات P1 قرار بده.

مثال 1: برنامه ای بنویسید که با زدن دکمه Copy محتویات TextBox را در Label کپی کند.
1- ابتدا پروژه جدیدی ایجاد کنید و نام آن را Copy بگذارید.
2- فرمی طراحی کنید که شامل دو دکمه، یک TextBox و یک کنترل Label باشد.
3- Name هر کنترل را طبق زیر تغییر دهید.
لیبل را lblPaste ، نام یکی از دکمه ها را btnCopye ، نام دکمه دیگر را btnEnd و نام Textbox را txtCopy بگذارید.
4- مشخصه Text دکمه btnCopy را Copy و دکمه btnEnd را Exit قرار دهید. عنوان فرم را نیز با مشخصه Text آن Copy قرار دهید.مانند فرم زیر:

شکل 1-3

5- روی دکمه btnCopy دابل کلیک کنید تا پنجره کد نویسی باز شود. سپس کد زیر را بین آکولادها بنویسید:

شکل 2-3

شکل 3-3

6- روی دکمه btnEnd دابل کلیک کنید و دستور زیر را برای خارج شدن از برنامه بنویسید:

شکل 4-3

شکل 5-3

7- برنامه را اجرا کنید.
بعد از اجرای برنامه، داخل TextBox کلمه ای تایپ کنید و دکمه Copy را بزنید. مشاهده خواهید کرد، محتویات Text داخل Label قرار می گیرند.

برنامه چگونه کار می کند؟
در خط

شکل 6-3

به برنامه می گوید که با رویداد کلیک دکمه Copy (وقتی روی دکمه کلیک شد) محتویات txtCopy را در lblPaste قرار بده.

نکته: این دستور برای تمام کنترل هایی که مشخصه Text در پنجره Properties دارند قابل انجام است. مانند فرم، دکمه های رادیویی، لیست ها و ... .

تمرین:
- فرمی طراحی کنید شامل 4 دکمه که مشخصات هر یک به صورت زیر باشد:
دکمه یک که مشخصه Name آن btnForm و مشخصه Text آن Show Form باشد.
دکمه دو که مشخصه Name آن btnMessage و مشخصه Text آن Show Message Box باشد.
دکمه سه که مشخصه Name آن btnLabel و مشخصه Text آن Show Label باشد.
دکمه چهار که مشخصه Name آن btnExit و مشخصه Text آن Exit باشد.
- این فرم دارای دو Label طبق مشخصات زیر:
Label یک که مشخصه Name آن lblQuestion و مشخصه Text آن What Yor Name? باشد.
Label دو که مشخصه Name آن lblShow و مشخصه Text آن Show باشد.

- و یک کنترل TextBox که مشخصه Name آن txtName باشد.
- دسترسی Shortcut دکمه Exit را حرف t قرار دهید.
- برنامه به این صورت کار کند که کاربر نام خود را در txtName بنویسد. بازدن دکمه Show Form نام کاربر را در عنوان فرم نمایش دهد. با زدن دکمه Show Message Box نام کاربر را در پنجره پیغام نشان دهد، با زدن دکمه Show Label نام کاربر را در lblShow نشان دهد.
و با زدن دکمه Exit یا Alt + t از برنامه خارج شود.

[Borna66]

بخش چهارم: كار با متغيرها(1)

متغییر
متغییر(Variable) مکانی در حافظه است که برای نگهداری یک مقدار مورد استفاده قرار می گیرد. مقداری که در متغییر قرار داده می شود، قابل تغییر است، نام آن نیز بر همین ویژگی دلالت دارد. وقتی یک مقدار در متغییر قرار می دهید، مقدار قبلی آن از بین خواهد رفت.
متغییرها با نامشان شناخته می شوند، بنابراین در یک قسمت از برنامه، استفاده از دو متغییر با نام یکسان مجاز نیست. زیرا ویژوال بیسیک قادر به تشخیص آن ها نخواهد بود.
بر خلاف کنترل ها که ویژوال بیسیک نام پیشفرض برای آن ها درنظر می گیرد، مانند Label1، Label2 و ...نامگذاری برای متغییر ها از همان ابتدا به عهده شما(برنامه نویس) خواهد بود.
قیبل از استفاده از متغییرها باید آن ها اعلان(تعریف) کنید. اعلان متغییر یعنی نامگذاری روی آن ها و تعیین نوع داده ای که قرار است در متغییر قرار گیرد.
برای تعریف متغییر از کلمه کلیدی Dim استفاده می شود.
خط زیر را درنظر بگیرید:

Dim intNumber As Integer

در این خط:
Dim: کلمه ی کلیدی است که به ویژوال بیسیک می گوید: قرار است یک متغییر تعریف شود.
intNumber: نام متغییر است.
As: کلمه کلیدی که می خواهد نوع متغییر را مشخص کند.
Integer: نوع متغییر می باشد.
توجه کنید در نامگذاری متغییرها، از قانون مجارستانی پیروی می کنیم.برای مثال در این عبارت intNumber، int مخفف integer است و مشخص می کند که این متغیر یک عدد صحیح در خود نگهداری می کند.
فاصله(Space) در نام متغیر مجاز نیست.مثال: int Number غلط است.
باید باید با یکی از حروف الفبا آغاز شود. مثال: 2Number غلط است.
برای نام متغیرتان هر نام دلخواهی می توانید انتخاب کنید، ولی بهتر است برای خوانایی برنامه از نام های با معنی مربوط به کاری که انجام می دهند باشد.
انواع داده ای(Data Type) بیشتری وجود دارد که در بخش های آینده به توضیح هریک می پردازیم. فقط این را بدانید که Integer یک نوع داده ی است که عدد صحیح در خودش نگه داری می کند.

مثال 1 : کار با متغییرها
1- پروژه ی جدیدی ایجاد کنید.
2- پنجره فرم را کوچکتر کنید، و یک دکمه روی آن قرار دهید. نام دکمه را btnAdd و Text آن را Add To intNumber

شکل 1-4

3- روی دکمه btnAdd دابل کلیک کنید تا پنجره کد آن ظاهر شود. سپس در رویداد Click آن(که البته پیشفرض است)، خطوط زیر را بنویسید.

شکل 2-4

4- برنامه را اجرا کنید. کادر پیغام عدد 30 را نمایش می دهد.

شکل 3-4

[Borna66]

برنامه چگونه کار می کند؟
در خط اول برنامه متغییری با نام intNumber و نوع عدد صحیح(Integer) تعریف کردیم.
در خط دوم به متغییر تعریف شده مقدار 21 دادیم، همانطور که دیدید ابتدا متغییر را تعریف، سپس از آن استفاده کردیم.
در خط سوم مقداری که در متغییر است با 9 جمع می شود. و حاصل آن در intNumber قرار می گیرد. طبق گفته های بالا در حال حاضر مقدار جمع این دو عدد یعنی 30 در intNumber ذخیره شد و مقدار قبلی یعنی 21 پاک شد.
در خط آخر نیز تابع MessageBox ابتدا عبارت "Value of intNumber + 9" و سپس نام متغیر که مقدار را در خود نگهداری می کند را نشان می دهد.
نحوه جمع متغیر با عدد 9 می توانست به صورت زیر باشد:

شکل 4-4

که در این دستورات در خط سوم مقدار قبلی متغیر intNumber با 9 جمع شد و حاصل آن دوباره در intNumber قرار گرفت.

توضیح مختصر پنجره پیغام
- طبق تمرینات انجام شده در پنجره MessageBox چند آرگومان وجود دارد:

شکل 5-4

- هر مقداری که می خواهید مستقیماً در پنجره پیغام نمایش داده شود باید داخل دابل کوتیشن(" ") نوشته شود.
- برای اینکه یک متن را با یک متغییر کنار هم قرار گیرد از & استفاده می شود.
- آرگومان ها(قسمت های جدای پیغام)، با کاما(,) از هم جدا می شوند.
- آرگومان دوم(قسمت انتخاب شده-های لایت) یعنی"Add Number" عنوان پنجره پیغام را نشان می دهد. که آن هم باید داخل دابل کوتیشن قرار گیرد.
پس، اگر می خواستیم جمع دو مقدار را در نوار عنوان آن نشان می داد باید می نوشتیم:

شکل 6-4

که در این صورت شکل زیر به نمایش در می آمد:

شکل 7-4

و چون تعیین کردیم نتیجه در نوار عنوان نشان داده شود، جلوی عبارت "intNumber + 9 = " خالی است.

[Borna66]

مثال 2: کار با متغیرها
می خواهیم برنامه ای بنویسیم که دو عدد را از کاربر بگیرد و با کلیک روی دکمه Sum جمع آن را محاسبه کرده و در Label نشان دهد.
1- برای این کار نیاز به دو TextBox داریم که دو عدد را از کاربر دریافت کند. نیاز به دو دکمه، یکی برای جمع دو عدد و دیگری برای خارج شدن از برنامه، و همچنین به چند Label.
آن ها را روی فرم بچینید:

شکل 8-4

2- سپس کد زیر را وارد کنید:

شکل 9-4

3- برنامه را اجرا کنید، داخل TextBox ها یک عدد وارد کنید، سپس روی دکمه Sum کلیک کنید، همانطور که مشاهده می کنید نتیجه جمع در Label نشان داده می شود.

شکل 10-4

البته در اینجا برای آشنایی شما با متغیرها، کد را اینگونه نوشته ایم. راه های دیگری نیز برای جمع دو عدد وجود دارد، از جمله:

شکل 11-4

همانطور که می بینید دستورات قبل را فقط در یک خط جمع کردیم.
که در آن txtOne با txtTow جمع می شوند و در lblSum ریخته می شوند. نکته قابل تأمل در کلمه ی val است که قبل از txtOne و txtTow آمده است.
این یکی از توابع ویژوال بیسیک است که مقدار داخل Text را به عدد تبدیل می کند. اگر این تابع را ننویسیم، برنامه عبارت داخل Text را رشته فرض می کند و آن دو عدد را مانند شکل زیر کنار هم قرار می دهد. به این صورت کنار هم قرار می دهد: 14 + 20 = (14&20) = 1420

شکل 12-4

راجع به مقدار رشته ای در بخش های بعد مفصل صحبت خواهیم کرد.

[Borna66]

حاشیه
- برای دسترسی راحت به نوار ابزار بهتر است علامت Auto Hide بالا سمت راست نوار ابزار را بزنید تا پنجره ثابت بماند.

شکل 13-4

- بهتر است در سمت راست برنامه، پنجره Solution Explorer را کوچکتر و پنجره Properties را بزرگتر کنید تا به سرعت برنامه نویسی شما اضافه شود. برای اینکار اشاره گر ماوس خود را بین این دو پنجره ببرید تا همانند شکل زیر فلش دوسر ظاهر شود، سپس اندازه آن را کوچک یا بزرگ کنید.

شکل 14-4

- مشخصه پیشفرض کنترل ها و فرم هنگام ایجاد، مشخصه Text است. یعنی وقتی یک شیی را روی فرم قرار می دهید، قبل از آنکه روی شی یا فرم دیگری کلیک کنید، کلمه ای بنویسید و Enter را بزنید، همانطور که خواهید دید نوشته روی شی تان به کلمه ای که تایپ کردید تبدیل می شود.
- هنگامی که برنامه ای می نویسید، هنگام اجرا ممکن است به Error هایی برخورد کنید، در پنجره ای که Errorها را نشان می دهد، خطی که Error در آن جا اتفاق افتاده است را نشان می دهد، شما برای اینکه خط مورد نظر را پیدا کنید شروع به شمردن خطوط میکنید تا به خط موردنظر برسید، زمانی که برنامه شما کوچک باشد، این شمارش ها زیاد وقتتان رانمی گیرد، اما هنگامی که کدهای برنامه تان مثلا 100 خط یا بیشتر باشد، شمردن خطوط برای شما گران تمام می شود.
مثلا در زیر نشان می دهد در خط شماره 5 خطا رخ داده است:

شکل 15-4

اگر چندپروژه و چندین فرم داشته باشید، این پنجره به شما می گوید که خطا در کدام پروژه، در کدام فرم و در کدام خط آن اتفاق افتاده است.
ویژوال بیسیک دارای گزینه ای است که با فعال کردن آن شماره خطوط را نشان می دهد. برای اینکار از منوی ToolS گزینه Options را انتخاب کنید.پنجره ای نمایان می شود. طبق کادر زیر به صفحه مورد نظر بروید و علامت گزینه Line Numbers را بزنید.

شکل 16-4

همانطور که می بینید، خطوط شماره بندی شده اند.

شکل 17-4

تمرین بخش 4:
1- یک ماشین حساب ساده طراحی کنید که شامل جمع و تفریق باشید.(با استفاده از متغیرها)
2- برنامه ای بنویسید که نام، نام خانوادگی، سن و تحصیلات فرد را جداگانه دریافت کند و به صورت یکجا در کادر پیغام نشان دهد.(در این تمرین فقط دریافت سن با متغیر انجام شود، بقیه مشخصات طبق تمرین های قبل. به دلیل اینکه دریافت بقیه مشخصات ملزوم به دانستن انواع دیگر متغیرها می باشد که در بخش های بعدی گفته خواهد شد.)

[Borna66]

بخش پنجم: عملگرها(2)

عملگرهاي رياضي
در بخش هاي قبل با عملگر مساوي آشنا شديد، در اين بخش به معرفي عملگرهاي +(جمع)، - (تفريق)، * (ضرب) و / (تقسيم) مي پردازيم.
عملگر / همان عملگر ÷ و عملگر * همان عملگر × است.
اين عملگرها همان وظايفي را انجام مي دهند كه در دنياي رياضيات انجام مي دادند. عملگر "+" براي جمع دو عدد، عملگر "-" براي تفريق دو عدد، عملگر "/" براي تقسيم دو عدد و عملگر "*" براي ضرب دو عدد انجام مي شوند.
نكته قابل تأمل در الويت هر كدام از اين عملگرها هنگام اجرا است، عبارت زير را در نظر بگيريد:

y = 4*5+2

در اين عبارت ويژوال چگونه بايد متوجه شود كه ابتدا بايد عدد 4 را در 5 ضرب كند و حاصل آن را با 2 جمع كند، كه نتيجه مي شود 22.
و يا اينكه ابتدا عدد 5 را با 2 جمع كند و حاصل آن را در 4 ضرب كند كه نتيجه مي شود 28 !
همانطور كه مي بينيد اگر الويت عملگرها را تغيير دهيم، نتيجه نيز طبق آن تغيير مي كند.
الويت در ويژوال بيسيك به صورت زير مي باشد:
1- * و /
2- + و -
اين الويت ها به معني است كه زماني كه در عبارت چندين عملگر داشتيم، ويژوال بيسيك ابتدا عمل ضرب و تقسيم را انجام مي دهد، سپس به سراغ عملگر جمع و تفريق مي رود.
اگر در عبارتي عملگر * و / كه هر دو داراي الويت بالايي دارند، بودند، برنامه ابتدا سمت چپ ترين عملگر را محاسبه مي كند.

مثال 1:

توضيح:
در اين عبارت دو عملگر داريم: عملگر + و عملگر * . طبق مطالب گفته شده، عملگر * الويت بيشتري دارد. پس ابتدا آن را محاسبه مي كند، كه حاصل 18 است. و بعد حاصل آن را با 2 جمع مي كند.