آزمایش هایی که مردان برای تشخیص زودرس بیماریها در طول عمر باید انجام دهند .
مردان در طول عمرشان نسبت به زنان ۱۰ سال زودتر در معرض بیماریهایی مانند حمله قلبی و سکته مغزی قرار میگیرند. شمار خودکشیهای منجر به مرگ در مردان چند برابر زنان است. تعداد بسیار بیشتری از مردان نسبت به زنان در حوادث رانندگی کشته میشوند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از مجله پزشکی هاروارد ، گرچه میانگین طول عمر مردان در کشورهای پیشرفته به زنان نزدیکتر شده است، همچنان مردان در سنین پایینتری نسبت به زنان میمیرند.
تفاوتهای زیستی ممکن است تا حدی توضیحدهنده برخی از این تفاوتها باشد. تصور بر این است که مردان در سن پایینتری نسبت به زنان به بیماری قلبی مبتلا میشوند، زیرا آنها بر خلاف زنان فاقد هورمون جنسی استروژن هستند، که اثر محافظتی در برابر بیماریهای قلبی دارد. پوشش بیمه و دسترسی به مراقبتهای بهداشتی نیز ممکن است عامل دیگری باشد: درصد بالاتری از مردان دسترسی به بیمههای بهداشتی ندارند.
اما نمیشود یک شکاف عمده میان زنان و مردان را نادیده گرفت:
بررسیهای متعدد نشاندادهاند که مردان نسبت به زنان با احتمال بیشتری دست به رفتارهایی میزنند که برای سلامتها آنها زیانبار است: مردان خیلی بیشتر از زنان سیگار میکشند، خیلی کمتر از آنها کمربند ایمنی را در ماشین میبندند، و خیلی بیشتر از آنها آزمایشهای معمول برای غربالگری (تشخیص زودرس بیماریها) را انجام نمیدهند.
اما چرا مردان اینگونه هستند؟
شاید تکامل و سازگاری در طول عمر شاید تا حدی توضیحدهنده این تفاوت باشد. برخی از رفتارها – و محرکهای روانی به وجود آورنده آنها – ممکن است در یک زمان و مکان سودمند باشند (مثلا نادیدهگرفتن درد هنگام شکار برای دسترسی به غذا)،اما در زمان و مکان دیگری زیانبار باشند (نادیدهگرفتن درد و نرفتن به نزد دکتر).
یک نظریه دیگر در این مورد تاثیر نقشهای جنسیتی است، یعنی باور عمومی درباره اینکه از مردان انتظار میرود چگونه رفتار کنند. باور عمومی این بوده است که مردان جسورانه عمل میکنند، نیازی به توصیههای بهداشتی ندارند، و از رفتن به نزد پزشک اکراه دارند، زیرا این نوع رفتار با ایدهالهای مردانه آنها سازگار است.
البته چنین ایدهالهایی ذاتی نیستند، اما در آمریکا، انگلیس و چند کشور دیگر پژوهشگران دریافتهاند که هنجارهای مردانگی شامل مهار نفس، اتکا به خود، خطرپذیری، رقابت کردن و سلطهجویی است.
پژوهشگران پرسشنامههای را تدوین کردهاند تا دریابند مردان تا چه حدی چنین عقایدی را قبول دارند و تا چه حد این عقاید بر بارورها و رفتارهای بهداشتیشان اثر میگذارد. برای مثال پژوهشگران دانشگاه نوادا در سال ۲۰۰۷ نتایج بررسی را گزارش کردند که ۱۷۲ مرد را بر اساس نمرهای که در یک از پرسشنامههای استاندارد باورهای جنسیتی به دست آورده بودند، رتبهبندی میکرد.
مردانی که نمرههای مربوط به هنجارهای مردانگی در آنها بالا بود، به پیامی بهداشتی در مورد سرطان پوست که محتوای آن “کنترل نگرانی” در مورد این بیماری بود (مثلا این پیام: “استفاده مرتب از کرمضدآفتاب نگرانی در مورد سرطان پوست را برطرف خواهد کرد”) بهتر پاسخ میدادند تا پیامی که همین موضوع را به صورت “برطرف شدن خطر” بیان میکرد.
جان مالیک پژوهشگر روانشناسی در کالج بوستون یک پرسشنامه طولانتر تدوین کرده است که از مردان در مورد نگرششان نسیت به زنان، و نیز درباره استقلال، جسارت و سایر عقاید سنتی درباره مردانگی سوال میکند. مالیک و همکارانش در سال ۲۰۰۷ نتایج یک بررسی را منتشر کردند که از نسخه خلاصهشده این پرسشنامه استفاده کرده بود و سوالاتی اضافی در مورد رفتارهای مربوط به بهداشت سایر مردان و زنان را نیز در برداشت. نتیجه این بود که نمرات بالای از لحاظ معیار مردانگی با نمرات پایین در رفتارهای بهداشتی همبستگی داشت که البته جای تعجب نداشت.
و برداشتها در مورد آنچه مردان دیگر انجام یدهند، بر رفتار مردان مورد بررسی تاثیر داشت. اما در کمال تعجب مالیک، برداشتهای این مردان از رفتار زنان در این مورد بیتاثیر بود.
سایر پژوهشها نشان دادهاند که مردان در صورتی که باور داشته باشند، یک رفتار بهداشتی برای زنان هنجار به حساب میآید، به خاطر ترس از زنانه به نظر رسیدن، از این رفتارها پرهیز میکنند. پژوهشهایی که بر اساس پرسشنامه هستند،همیشه با این انتقاد روبهرو هستند که آیا افراد با صداقت به سوالها پاسخ دادهاند؟
البته یک عامل “بدیهی انگاشتن” را هم باید در نظر داشت: معلوم است که مردانی که اعتقاد دارند خطر کردن کاری مردانه است، با سیگار کشیدن یا نبستن کمربند ایمنی با احتمال بیشتری سلامت خود را به خطر میاندازند.
اما همانطور که مالیک و دیگران استدلال کردهاند، این بررسیها دست کم نشان میدهند که اگر پزشکان و مقامات بهداشتی با این باورهای مردانه بیشتر هماهنگ شوند، ممکن است به سلامت مردان کمک بیشتری شود.
مردان نیز با آگاهی یافتن از این اشتغال خاطرشان با مردانگیشان میتوانند به خودشان کمک کنند.
اگر مردی اعتقاد داشته باشد که خوردن میوه و سبزی، “رفتاری زنانه” است، ممکن است این کار را انجام ندهد. اما اگر این توصیه به این ترتیب به او ارائه شود که این نوع تغذیه به او انرژی بیشتری میدهد و به موفقیت در کارهایش کمک میکند، ممکن است این توصیه بهداشتی را بپذیرد.
برخی از مردان به خاطر عقایدشان درباره استقلال و تحمل درد از رفتن به نزد پزشک اکراه دارند، اما اگر رفتن به نزد پزشک به عنوان شیوهای برای حفظ یا بازیابی جنبهای دیگر از مردانگیشان ارائه شود- مثلا توانایی یافتن برای کار کردن دوباره- ممکن است زودتر به نزد پزشک بروند.
آزمایشهای غربالگری معمول بخشی از پیشگیری پایهای از بیماریها است
این آزمایشها بدون اینکه فرد علامتی داشته باشد، به صورت روتین برای تشخیص زودرس بیماریها انجام میشود.مردان نیز باید در طول زندگی برای حفظ سلامت خود این آزمایشها را انجام دهند. از جمله بیماریهایی که مردان باید در طول عمر برای آن مورد آزمایش قرار گیرند تا سلامتشان را حفظ کنند:
۱- فشار خون بالا
در اندازهگیریهای فشار خون، فشار خون ماگزیمم بالای ۱۴۰ و یا فشار خون مینیمم بالای ۹۰ میلیمتر جیوه فشار خون بالا محسوب میشود. و فشار خون بالای حد مرزی، فشار خون ماکزیمم ۱۳۰ تا ۱۴۰ و/یا فشار خون مینیمم ۸۵ تا ۹۰ میلیمتر جیوه است.
تعداد موارد چک کردن فشار خون بسته به شدت بالا بودن فشار خون دارد، و همچنین بسته به وجود تعداد سایر عوامل خطرساز برای حمله قلبی و سکته مغزی در فرد دارد.
بزرگسالانی که در آخرین اندازهگیری فشار خون طبیعی، یعنی فشار خون ماگزیمم زیر ۱۳۰ و فشار خون مینیمم زیر ۸۵ میلی متر جیوه دارند، باید دست کم هر دو سال یک بار فشار خونشان اندازهگیری شود.
بزرگسالانی که فشار خون حد بالای حد مرزی دارند، (فشار خون ماکزیمم ۱۳۰ تا ۱۴۰ و فشار خون مینیمم ۸۵ تا ۹۰ میلیمتر جیوه) باید هر سه تا شش ماه یک بار فشار خونشان را چک کنند.
۲- چربی خون
بالا بودن کلسترول بد (ldl) و تریگلیسریدها، پایین بودن کلسترول خوب (hdl) خطر ایجاد تصلب شرایین را میافزاید.
آزمایشهایی که برای چربی خون باید انجام شود شامل اندازهگیری کلسترول تام، کلسترول بد یا ldl و نسبت کلسترول کل به کلسترول ldl ، تری گلیسریدها.
[چطور بفهمیم چربی خونمان بالاست؟]
همه بزرگسالان بالای ۲۰ سال اگر کلسترول ldl شان کمتر از ۱۳۰ باشد، باید هر ۵ سال یک بار و اگر کلسترول ldl شان زیر بین ۱۳۰ تا ۱۶۰ (حد مرزی) باشد، باید هر یک تا سه سال یک بار آزمایش چربی خون انجام دهند. در صورتی که فرد عوامل خطرسازی برای بیماری قلبی یا عروقی داشته باشد یا علت پزشکی دیگری وجود داشته باشد، ممکن است این آزمایش با فواصل کمتری انجام شود.
۳- دیابت نوع ۲
آزمایشهای برای دیابت نوع ۲ شامل اندازهگیری قند پس از دست کم هشت ساعت ناشتا و میزان طبیعی کمتر از ۱۱۰ میلیگرم در دسیلیتر و میزان قند خون دو ساعت پس از صرف غذا کمتر از ۱۴۰ است.
افراد سالم بزرگسال بالای ۴۵ سال باید هر سه سال یکبار قند خونشان را اندازه بگیرند. افرادی که در معرض خطر بیشتر ابتلا به دیابت باشند،باید با فواصل کمتر هر سه سال یک بار قند خونشان را اندازه بگیرند، از جمله افراد دارای اضافه وزن، افرادی که بستگان مبتلا به دیابت نوع ۲ دارند و برخی از گروههای نژادی.
۴- سرطان روده بزرگ و راست روده
سرطان روده بزرگ و راست روده دومین علت شایع مرگ ناشی از سرطان است، و سرطان روده بزرگ در میان مردان پس از سرطان ریه و سرطان پروستات در رده سوم قرار میگیرد.
دانشمندان معتقدند که سرطان روده بزرگ در اکثریت موارد از پولیپهای روده بزرگ منشا میگیرند. اگر پولیپها به زودی شناسایی شوند، و برداشته شوند، از ایجاد سرطان روده بزرگ جلوگیری میشود.
آزمایشها و اعمال تشخیصی برای سرطان روده بزرگ/پولیپ اینها هستند:
آزمایش خون منفی مدفوع: آزمایش خون منفی مدفوع یک آزمایش شیمیایی است تا مقادیر اندک خون در مدفوع را شناسایی کند. این آزمایش آسان و ارزان است،
گرچه این آزمایش همیشه دقیق نیست. برخی از سرطانها با این آزمایش شناسایی میشوند؛ و بسیاری از موارد مثبت آن نیز به خاطر عوارضی غیر از سرطان هستند.
سیگموئیدسکوپی انعطافپذیر: سیگموئیدسکوپی انعطافپذیر یک روش نسبتا سریع و آسان است که در مطب قابل انجام است. و امکان مشاهده مستقیم و نمونهبرداری از ضایعات مشکوک را از بخش انتهایی روده بزرگ فراهم میکند.
کولونوسکوپی نوری: در این روش کل روده بزرگ مورد بررسی قرار میگیرد. این شیوه کاملترین روش بررسی روده بزرگ است، اما اغلب نیاز به تزریق داخل وریدی مواد آرامبخش دارد و گرانقیمتتر است.
کولونوسکوپی مجازی: در این روش ارزان قیمتتر از سیتیاسکن استفاده میشود تا تصاویر مجازی از روده بزرگ مانند تصاویر به دست آمده از کولونوسکوپی مستقیم به دست آید.
البته این شیوه به اندازه نوع مستقیم دقیق نیست.
[کولونوسکوپی مجازی و واقعی]
تمام افراد سالم باید در ۵۰ سالگی آزمایش خون مخفی انجام دهند و مورد سیگموئیدوسکوپی قابلانعطاف قرار گیرند. و به دنبال آن ازمایش خون مخفی هر سال یک بار و سیگموئیدوسکوپی هر ۵ سال یک بار انجام شود.
یک روش دیگر انجام کولونوسکوپی در ۵۰ سالگی و بعد انجام هر ۱۰ سال یک بار آن است، در صورتی که سابقه پولیپ یا سرطان وجود نداشته باشد.
۵ – سرطان پروستات
سرطان پروستات شایعترین در مردان (غیر از سرطانهای پوست) به حساب میآید و با آزمایشهای مختلفی سعی شده است، بیماریابی زودرس در این مورد انجام شود.
آزمایشها و اعمالی برای تشخیص زودرس سرطان پروستات شامل معاینه انگشتی راستروده (توش رکتال) و اندازهگیری آنتیژن اختصاصی پروستات (psa) میشود.
اما در مورد منافع این آزمایشها برای تشخیص سرطان پروستات اختلافنظر وجود داشته است.”کارگروه سرویسهای پیشگیری آمریکا” میگوید شواهد فعلی برای ارزیابی منافع و مضار این آزمایشهای غربالگری در مردان زیر ۷۵ سال کافی نیست و در مردان ۷۵ سال و بالاتر انجام این آزمایشها ضرورت ندارد.
علت این اظهار نظر آن است که این آزمایشها برای تشخیص زودرس سرطان پروستات با این هدف انجام میشود که بتوان با درمان زودرس بیماری را ریشه کن کرد، اما در حال حاضر شواهد در مورد که انجام چنین کاری در عمل برای بیماران به خصوص در بالای ۷۵ سال سودمند واقع میشود وجود ندارد، به خصوص اینکه آنها را در معرض عوارض جانبی درمانهایی مانند پرتودرمانی، شیمیدرمانی و هورموندرمانی قرار میدهد. د ر مردان کمتر از ۷۵ سال هم فرد در این مورد انجام آنها باید با دکتر خود مشورت کند.
۶- گلوکوم (آب سیاه)
گلوگوم عارضهای است که در آن فشار داخل چشم به طور غیرطبیعی بالا میرود.
برای تشخیص این عارضه از تونومتری (اندازهگیری فشار داخل چشم) بوسیله متخصص چشم استفاده میشود و این آزمایش باید بخش استاندارد از هر معاینه کامل چشمی باشد.
آکادمی متخصصان چشم آمریکا توصیه میکند در این فواصل سنی معاینه چشم از جمله اندازهگیری فشار داخل چشم انجام گیرد:
سن ۲۰ تا ۲۹: افراد با سابقه گلوکوم باید هر سه تا ۵ سال یک بار باید معاینه چشم انجام دهند.
سن ۳۰ تا ۳۹: افراد با سابقه خانوادگی گلوکوم باید هر دو تا چهار سال یک بار مورد معاینه چشمی قرار گیرند. سایرین باید دست کم دو بار در طول این مدت معاینه چشمی انجام دهند.
۴۰ تا ۶۴ سالگی: هر دو تا چهار سال یک بار معاینه چشمی.
۶۵ سالگی و بیشتر: هر یک یا دو سال یک بار.
۷- ملانوم و سرطانهای پوست
ملانوم وخیمترین سرطان پوست است. برای تشخیص سرطان های پوستی، معاینه کامل پوستی بدن لازم است.
جامعه سرطان آمریکا توصیه میکند هر سه سال یک بار بین سن ۲۰ تا ۴۰ سالگی و هر سال پس از ۴۰ سالگی معاینه پوست انجام شود.
افراد بزرگسالی که بیشتر از حد طبیعی در معرض خطر ملانوم هستند و باید در این مورد هشیار باشند، شامل این افراد میشوند:
•سابقه خانوادگی ملانوم.
• بزرگسالان میانسالی که به طور مکرر در معرض نور خورشید قرار میگیرند.
•سابقه آفتابسوختگیهای شدید و مکرر (به خصوص در دوران کودکی).
•داشتن بیش از ۵۰ خال در بدن.
• داشتن پوست روشن.
[عوامل خطرساز برای ملانوم]
اگر خال شما این مشخصات را دارد، به دکتر مراجعه کنید:
•قطر بیش از ۶ میلیمتر دارد.
•نامتقارن است (شکل ناهمواری ندارد).
•لبه نامنظمی دارد.
• الگوی رنگی متغییر دارد، یعنی دارای چندین رنگ است یا رنگهای غیر معمول مانند آبی و سیاره دارد.
۸- سرطان مثانه
آزمایش ادرار از لحاظ سلولهای خونی میتواند به تشخیص زودرس سرطان مثانه کمک کند.
سرطان مثانه میتواند یا باعث خونیشدن واضح ادرار یا خونیشدن میکروسکوپی ادرار شود. البته باید توجه داشت که سرطان مثانه تنها یکی از علل بسیار وجود خون در ادرار است.
[عوامل خطرساز برای سرطان مثانه]
هر فردی که سیگاری است یا قبلا سیگار میکشیده است یا سابقه قرار گیری شغلی به برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع رنگ،چرم،تایر و لاستیک را دارد باید پس از ۶۰ سالگی به طور دورهای مورد آزمایش وجود خون ادرار قرار گیرند.