اولين فيلم صامت ايراني

در ديماه سال 1309 هـ.ش. اولين فيلم ايراني در تهران به نمايش درآمد. اين فيلم صامت که آبي و رابي نام داشت، توسط "اوانس اوگانيانس" نوشته و ساخته شده بود.
"آبي" و "رابي" نمونه هاي ايراني دو کمدين دانمارکي "پات" و "پاتاشون" بودند که نقش آنان را "محمد ضرابي" و "غلامعلي سهرابي" بازي مي کنند. فيلم شکل معمول آثار سينمايي داستاني را ندارد، فاقد قصه معيني است و به سلسله ماجراهاي خنده آوري درباره دو آدم بلند و کوتاه مي پردازد.
"پات و پاتاشون" هاي ايراني به لحاظ عدم امکانات کافي و گاهي نيز بودجه لازمه، قادر به تکرار همان اعمال و شيطنتهاي کمدينهاي دانمارکي نيستند؛ ولي مشابه حرکات و اعمال آنان را در قالب شوخيهاي کوچکي به نمايش ميگذارند. آبي با شيلنگي شروع بنوشيدن آب بمقدار زياد مي کند، ولي شکم رابي بالا مي آيد... رابي زير بوم غلطاني ميرود و دراز مي شود و آبي با پتکي به سرش ميزند و او دوباره کوتاه ولي پهن مي شود.... هوا گرم است و آبي سرش را روي بالش گذاشته است که بخوابد، ولي شدت گرما مانع مي شود و بدين ترتيب سرش را دائماً اين سو و آنسو ميکند و بالاخره بالش پاره شده و پرهاي سفيد بالش در هوا معلق مي شود. در اين زمان رابي وارد اتاق شده و گمان مي کند که برف ميبارد، پس چترش را باز کرده و روي سر خود مي گيرد! و....
اوگانيانس اوج شوخيهايي را که به صورت زنده به جهات مختلف قادر به تصويربرداري نيست با ياري نقاشيهاي مسيو تالبرگ عملي ساخت!
هنرپيشگان فيلم آبي و رابي، به جز ضرابي و سهرابي، احمد دهقان، محمدعلي قطبي، امير ارجمند، ابوالقاسم آشتي، سيرانوش و اوگانيانس بودند. محلهاي فيلمبرداري، باغ چهل فواره، در حوالي باغشاه، باغ پل چوبي در خيابان شاهرضا، خيابان علاءالدوله (فردوسي) و ميدان توپخانه؛ و هزينه فيلمبرداري چهار هزار و سي و پنج تومان گرديد.
طول فيلم آبي و رابي، هزار و چهارصد متر و نوع دوربين فيلمبرداري "گومون" مجهز به لنز 5 / 3 زايس و فاصله کانوني 50 بود که امکان فيلمبرداري حداکثر فاصله اي به اندازه پانزده تا بيست متر را ميسر ميساخت. سرعت فيلم 16 کادر در ثانيه و حرکت آن مي بايست با دست صورت مي گرفت که طبعاً سرعت را کم و زياد مي ساخت. به علاوه فيلمهاي خام موجود فاقد حساسيت کافي بودند و در نتيجه در هواي ابري و محلهاي تاريک وضوح کافي نداشتند.... مقدار فيلم مصرف شده آبي و رابي حدود 2000 متر شد.
آبي و رابي آماده نمايش شد. نخستين نمايش عمومي اولين فيلم بلند ايراني، ساعت 2 بعدازظهر روز جمعه 12 دي ماه در سينما ماياک بود.
آبي و رابي در حريق مدهش سينما ماياک در سال 1311 بکلي از بين رفت. فيلم، اگر چه کلاً بدرنگ و تاريک و گاه نيز بيرنگ بود و موضوع و داستان خاصي نداشت، ولي به لحاظ جنبه هاي کميک و تصاويرش از مناظري آشنا در تهران، مردم کم و بيش از آن استقبال کردند.