از مباحثی که متاس�?انه اغلب در بخش هاي خصوصي کوچک مورد غ�?لت قرار می گیرد، مبجث بودجه و برنامه ريزي در اين زمينه است. اين گونه مجموعه ها با اين ذهنيت که بودجه مخصوص سازمانهاي دولتي و يا شرکتهاي خصوصي بزرگ است و يا به اين دليل که توانايي برنامه ريزي را ندارند و يا اهميت آن را درک نکرده اند، اغلب در اين زمينه اقدام جدي انجام نمي دهند. در اين نوشته نمي خواهم وارد بحث تئوري بودجه و مباحث مالي مرتبط با آن بشوم که نه جايگاه وبلاگ چنين است و نه من داراي تخصص لازم در اين زمينه هستم. بلکه مي خواهم مقدمه ای طرح کنم کاربردي از باب اهميت توجه به اين بحث در گام اول و بعد نکاتي در تعري�? نظام بودجه در يک شرکت نرم ا�?زاري.
با يک تعري�? عاميانه، بودجه نظام پيش بيني و برنامه ريزي براي جذب "منابع" و صر�? "مصار�?" در مقاطع مشخص در يک بازه زماني معلوم و براي موارد مختل�? مي باشد به شکلي که نشانگر نحوه کسب دارايي و صر�? هزينه براي يک �?عاليت اقتصادي باشد. بودجه معمولا در ابتداي یک بازه زماني تعري�? مي شود و در عمل و در طي زمان، هم کنترل جريان نقدينگي شرکتها را انجام مي دهد (اگر به عنوان يک قيد در برنامه ريزي ها، پرداخت ها و دريا�?ت ها عمل کند) و هم ميزان تحقق برنامه ها و انحرا�? از اهدا�? را مشخص می کند.
اما در يک شرکت خصوصي چرا بايد تعري�? بودجه را جدي گر�?ت، حتي اگر کوچک باشد و يا سهامداران يا هيات مديره نيازي به آن نداشته باشند؟
معمولا شاهد هستم که در شرکتهاي خصوصي کوچه به دليل عدم آگاهي به اين مساله همه رخداد هاي مالي و برنامه ريزي ها به صورت ذهني و بدون داشتن يک برنامه مشخص صورت مي گيرد و اين در دراز مدت باعث دور شدن از اهدا�? تعري�? شده آن مجموعه مي گردد. اغلب به صورت کوتاه مدت و بدون داشتن يک برنامه مشخص اقدام به بازاريابي و يا �?روش محصول يا خدمات و در نهایت کسب درآمد مي نمايند و در مورد صر�? هزينه ها، روند مشخصي نداشته و بسته به نیاز روز و دارایی موجود، هزینه می کنند، بدون آنکه یک ذهنیت بلند مدت داشته باشند. اگر يک شرکت از آخر به اول �?کر کند، در مي يابد که براي رسيدن به هد�? بلند مدت خود، باید چه برنامه هاي کوتاه مدتي را اجرا کند و براي اجراي مو�?ق اين برنامه ها به چه منابعي نياز دارد و چه هزينه ها و مصار�?ي بايد صورت گيرد.در يک شرکت نرم ا�?زاري هم مانند هر مجموعه اقتصادي ديگر براي تحقق اهدا�?، باید در کنار برنامه ريزي اصولي در ساير بخش ها، در بخش مالي و نحوه کسب درآمد ها و صر�? هزينه ها پيش بيني لازم صورت گيرد تا در اجراي برنامه ها دچار کمبود منابع مالي در زمان درست نگشته، منابع خود را در زمان نامناسب خرج نکنند. معمولا منابع يک شرکت نرم ا�?زار به جز سرمايه آورده سهامداران، شامل درآمد هاي حاصل از �?روش و پشتيباني نرم ا�?زار خواهد بود اگر تسهيلات و ساير درآمد ها را حذ�? نماييم و مصار�? عمده آن در هزينه هاي جاري، پرسنل، خريد ابزارها و هزينه هاي بازاريابي، �?روش و پشتيباني نرم ا�?زار ها گروه بندی می گردد. (متخصصین مالی از من ایراد نگیرند که شاید این تقسیم بندی درست نباشد، نظر شخصی یک غیر متخصص در زمینه مالی است)
چگونه در یک شرکت نرم ا�?زاری نظام بودجه را تعری�? کنیم؟
اگر بتوانيم يک برنامه سالانه براي يک شرکت نرم ا�?زار استخراج کنيم آنگاه مي توانيم نحوه تقسيم بندي منابع و مصار�? را در آن معین نماییم. (برای آگاهی از تاثیر زمان در برنامه ریزی شرکتهای نرم ا�?زاری به نوشته مرتبط مراجعه کنید در این آدرس: radman-- برنامه ريزي استراتژيک شرکت هاي نرم ا?زاري 8 - سالانه بيانديش، ماهانه عمل کن. )
با تقسیم یک سال به �?صول مختل�? (4 مقطع زمانی) و یا ماهانه (12 مقطع) و بررسی عملکرد مشابه در سالهای گزشته می توانید با در نظر گر�?تن میزان ا�?زایش هزینه ها، تورم رایج و همچنین پیش بینی اجرای برنامه های توسعه، برآوردی برای سال آینده خود داشته باشید، که طبیعتا مانند هر بودجه ای صد در صد درست و واقعی نبوده و در هنگام اجرا، در عمل ت�?اوت هایی با میزان پیش بینی شده وجود خواهد داشت.
دقت کنید، بودجه شما جهت گیری شما را مشخص خواهد کرد، بنابراین چنانچه در امر بازاریابی، پیش بینی هزینه ای را نکرده اید، انتظار نداشته باشید که بتوانید برنامه ای را در آن اجرا کنید و شاهد ثمرات آن باشید. پس تلاش کنید در ابتدای کار منابع خوبی را جذب کنید و سپس یک برنامه درست برای صر�? کردن آنها داشته باشید. دقت کنید همیشه داشتن پول زیاد، تضمین کننده مو�?قیت یک شرکت نیست، برنامه ریزی در هزینه کردن درست و به موقع آن پول هم مهم است. مساله دیگر آنکه با احتساب هزینه مصار�? یک سال نمی شود همیشه با منابع کامل در ابتدای دوره شروع کرد. این کار باعث می شود قدرت ریسک شما کاهش پیدا کند. بهتر است نحوه صر�? مصار�? را در زمان مشخص نمایید و تلاش نماید منابع لازم را در زمان مناسب به مجموعه تزریق کنید. بدین ترتیب می توان با بخشی از منابع شروع کرد و به مرور منابع جدید را جذب و بر اساس آن هزینه ها را انجام داد.
اگر بخواهم مطالب �?وق را در چند مورد خلاصه نمایم، نتیجه زیر حاصل خواهد شد:
1- برای شرکت خود یک بودجه سالانه با بازه های زمانی مشخص ماهانه تعری�? کنید.
2- در کسب منابع تلاش کنید با یک نگاه واقعی حاصل از تجارب قبلی و برنامه های جدید، پیش بینی نمایید.
3- در مصار�?، با برنامه عمل کنید و همه منابع خود را یکجا خرج نکنید و آینده نگری داشته باشید.
4-برنامه جذب منابع و صر�? آنها را در قالب یک جریان نقدینگی (cash flow) تعری�? کنید.
5- در صر�? هزینه ها، تلاش کنید همه جنبه های یک شرکت را پوشش دهید و �?قط به پرداخت هزینه های جاری اقدام نکنید، به عبارت دیگر بخشی را برای برنامه های توسعه خود قرار دهید.
6- آگاهانه ریسک بکنید.
7- پول زیاد، ضامن مو�?قیت شما نیست، درست خرج کردن و جذب سرمایه جدید هم به همان اندازه مهم است.
8- سعی کنید سال به سال، نظام بودجه ریزی خود را بر اساس تجربیات قبلی، بهتر کنید تا به واقعیت نزدیک تر شود.
9- بودجه را به عنوان قیدی در هزینه ها تعری�? کنید و میزان انحرا�? واقعی با پیش بینی شده و دلایل آن را استخراج و تجزیه و تحلیل کنید.
10- مو�?ق باشید!
همین!