مجموعه اشعار فریدون توللی

[memol]

سر به درگاهت نسایم ...

سر ، به درگاهیت نسایم ، گر بسایی استخوانم !
پ.ردستانم ، که دست آموز ِ دستانت نگردم
گرچه اندر خانه بنشاندی ، چو زالی ناتوانم !
ذات ِ یزدان را ، نباشد سایه ای ، بر ملک ِ هستی
کفر اگر گفتم خدا را ، آتش افتد بر زبانم !
روبهی ، از شرزه شیری همچو من ، هرگز نبینی
گردهی در کاسه زهرم ، ور بری از سفره نانم
کشور از من سرفراز آمد ، که با این سرفرازی
چامه گئویی چیره دستم ، نغمه سازی نکته دانم
بخت ِ وارون بین ، که دارم نافه ها در سینه ، لیکن
روزگار ، افکنده در اصطبل ِ خواری ، با خرانم !
گرچه زین اخترفشانی ، خاک ِ آن را هم ، که دانی
هر فروزان ذره ، خورشیدی بود ، در کهکشانم
آن ، به گردون سوده البرزم ، که با این برف پیری
کوره ای آهن گدازم ، دوزخی آتشفشانم
هر دمی ، دیرینه یاری ، خود فروشی ، نابکاری
دشنه ای ، کوبد به پشتم ، کینه ای ، بارد به جانم
خواجه تا شانندو ، از خارای ِ خواری بت تراشان
خشمشانبر من ، که با پتکی گران ، بر آستانم !
قحبه آن خواهد ، که هر پاکیزه خویی ، قحبه گردد
من ، ازین کشور فروشان ، در خروشم ، در فغانم
خامه ، گر بر دست ِ من افتد ، درین هنگامه ، بینی
چون شرابی ، بی خمارم ، چون بهاری ، بی خزانم
من ، نه آن مرغم ، که جز بر شاخ ِ آزادی سراید
مرگ ِ من قفلی ، که دوران بسته اینک ، بر دهانم
خیره گرگی ، چون تهمتن ، رخت ِ چوپان ، کرده بر تن
کاندرین شادی شریکن ، وندرین وادی شبانم !
گر ، به دارم چون فریدون ، برکشی ای چرخ ِ گردون
من ، ثنا گویی نیارم ، من زمین بوسی ندانم

[memol]

ناودان


چون در شب ِ سرد و تیره بارد
آن ابر سیه ز آسمان ها
در گوش ِ دلم ، چه دلکش افتد
آهنگ ِ خروش ِ ناودان ها !
گویی ، ز گذشتگان پیامی است
در زاری ِ آن گذشته پیوند :
آوازه ی خفتگان ِ خاموش
افسانه ی رفتگان ِ دلبند !
تا کودکیم به نغمه ، آن بانگ
واپس برد ، از شکنج ِ پیری
آنگونه که دست ِ مهر ِ مادر
لغزد به سرم ، به دلپذیری
او بر سر ِ من ، خمیده چون بید
من خفته به گاهواره ، بر پشت
افسانه به لب ، فشانده گیسو
در کاکل ِ من ، دواند انگشت !
خندم من و ، در تنم به هر سو
پوید به ترانه ، دست ِ نرمش
تا درکشدم به خواب ِ شیرین
آوازه ی لای لای ِ گرمش !
باران ه خروش و من در آن یاد
سرگشته تر از سی ، به دریا
کمکم ، بردم به نوجوانی
دنباله ی آن خجسته رویا !
اینک ، منم آن پلنگ ِ مغرور
کز زخم ِ نهفته ، در خروشم
مینالم و ، درشکنج اندوه
آواز ِ پدر ، رسد به گوشم
دلسوز من است و ، اندر آن عشق
پندم دهد ، از سپید مویی
من در بر ِ او ، نشسته آرام
دل در تپش ، از بهانه جویی !
صد تجربه ، ریزدم به دامان
باشد که رها کند ، ز دامم
دردا ! که من از فسون ِ آن عشق
بر آتش ِ پند ِ پخته ، خامم !
باران به خروش و ، من در آن یاد
هر دم شده پرفشان ، به شاخی
گه نغمه زنان ، به سبز کشتی
گه ناله کنان ، به دیو لاخی !
اینک ، منم آنکه گشته جانش
اندر غم ِ بینوا ، گدازان
تا بشکند آن طلسم ِ بیداد
افتاده به دام ِ فرقه سازان !
او خامه زنان ، به دشت ِ پیکار
یاران شده بهره مند ِ نامش !
وندر پس ِ بس فریب و تاراج
بسپرده ، به تیغ ِ انتقامش
باز از پدر ، این ندا خروشد
در گوش ِ بلا کشیده فرزند
کای ساده دل ! آنچه با تو گفتم
نشنیدی و بر تو ، حلقه شد بند !
با زمزمه بر دلم زند چنگ
آن چک چک ِ ناودان ، دگر بار
وز جنبش ِ عنکبوت ِ رؤیا
صد خاطره در سرم ، تند تار !
اینک منم ، آنکه سال ِ عمرش
بگذشته بسی ، ز مرز ِ پنجاه
او زخمی ِ رهنورد ِ این برف
گرگان ز پیَش ، به زوزه همراه
مینالد و ، از مغاک ِ آن گور
مادر ، دهدش ندا ، به زاری
کای کودک من بیا ، که باز است
آغوش ِ منت ، به غمگساری
چون ابر ِ سیه ، به شام ِ اندوه
پوشد رخ ِ تار ِ آسمان را
شادم که به کام ِ دل ، نهم گوش
آن چک چک ِ نغز ِ ناودان را !

[memol]

غزل


در غزل ، هرواژه را از " گفت ِ مردم " راه نیست
هر که زین آیین گریزد ، جز تنی گمراه نیست !
واژه اینجا ، زبده الماسی بود با صد تراش
آن که چون آیینه ، رویش تیره با هر آه نیست !
مدح کس زین نغمه بیرون کن ، که آن فرزانهع گفت :
" عرصه یشطرنج ِ رندان را مجال ِ شاه نیست ! "
" گفت ِ مردم " در غزل ، گلبانگ ِ ناسازی زند
کله پز دانی که با دانا دلان ، همجاه نیست !
مردمان نیک اند و من ، دلبسته بر هر نغز و نیک
لیک هر جا سر زند خورشید ِ تابان ، ماه نیست !
زعفران ها از غزل روید ، به چندین رنگ و بو
آن که یک تارش اگر جویی ، به دشتی کاه نیست !
زیر ِ این دیبای ِ رنگین ، با هزاران طرح و نقش
دشنه ها باشد که کس از بودنش ، آگاه نیست !
گر ، به کوتاهی گراید دامنش هنگام ِ گفت
دست ِ اقیانوس ِ معنی از سرش کوتاه نیست
قفل ِ زرین خورده ، بر این گنج ِ مروارید و لعل
لیک اگر جویی کلدیش پیش ِ هر خودخواه نیست
رنج ِ پیشین جامگان ، کوبیده این وادی به گام
خوشخرامان را به رفتن راه هست و چاه نیست
یاوه ها بگذار و لختی ، بر غزل گفتن گرای
زانکه هر گاهی که این فرمان بری ، بیگاه نیست
ای فریدون ، هر که زین دیرینه آیین سر کشد
مزد ِ طفیانش به جز آن خنده ی قهقاه نیست

[memol]

کهربایی چشم ِ من ! ...


کهربایی چشم ِ من بود ، آنکه مرد
چون بر آمد ، آفتاب خاوری
چشم ِ خلقی خونفشان بر نعش ِ او
چشم ِ من خشکیده از ناباوری !
زیب ِ اندامش ، خزی چون پرّ زاغ
یا به بزمی ، پیکر جانانه ای
دوش ، با من در شبستان ، گرم ِ ناز
وین زمان ، با زندگی بیگانه ای
در نگاهش رازها بود ، ای دریغ !
چون فکندی چشم ِ خود ، در چشم ِ من
هر سکوتش ، جوششی ، با صد پیام
تا بر او ، هرگز نجوشد ، خشم ِ من
ای بسا شبها ، که آن شبرنگ ِ مهر
سر به دامانم فروهشتی ، به ناز
دست ِ من در گردنش ، با صد امید
ناز ِ من بر پیکرش ، با صد نیاز
چون ز شادی غوطه بر بالین زدی
از فسونش تازه کردی ، جان مرا
بانگ ِ او درگوش ِ من ، گلبانگ ِ عشق
چنگ ِ او پیوسته ، بر دامان مرا
شب چو شبگردان ، به بازی تا سحر
بامدادان ، خفته در کنجی ، خموش
با غمم در بی زبانی آشنا
با دلم از نکته دانی ، در خروش !
تشنه لب گشتی ، چو آن دلخواه ِ جان
جرعه ها نوشیدی از پیمانه ام !
وای بر من کاین زمان ، با مرگ ِ او
تشنه تر بر مهر ِ آن جانانه ام !
اینک او بیجان و ، از داغش دلم
چون یکی سرکنده مرغ ، از جست و خیز
نعش ِ او در کوی و ، در کویی دگر
با تفنگی طفل ِ شیطان ، در گریز !
کهربایی چشم ِ مخمل پوش ِ من
پیش ِ من جان بود و " پیشک " نام ِ او
بر فریدون ، خورخورش در زیر ِ دست
مرهمی بر جان ِ بی آرام ِ او !