بیوگرافی دانشمندان

[مژگان]

در میان بسیاری از دانشمندان دوران باستان شاید ارشمیدس جدیدترین آنهاست او مانند آنچه آیزاک نیوتون و دیگر دانشمندان عصر روشنگری انجام دادند از مفاهیم ریاضی برای بررسی جهان فیزیکی استفاده کرد ارشمیدس پس ار تحصیل در اسکندریه مصر به زادگاه خود در سیراکوز که در جزیره سیسیل قرار دارد برگشت و در آنجا تحت حمایت هیرون دوم به خدمت مشغول شد یکی از دستاوردهای اولیه ارشمیدس گسترش فرمولهایی باری یافتن حجم و مساحت کره و استوانه بود. برای تعیین مساحت اشکال هندسی غیر منظم آنها را به مثلثها یا مستطیلهای کوچک تقسیم و سطح آنها را با هم جمع کرد. ارشمیدس بر خلاف حکیمان دیگر یونانی اختراعش را با دست خودش انحام داد. طراحی پیچ ارشمیدسی برای بالا بردن سطح آب که در آبیاری زمینهای زراعتی به کار می رفت برای او اعتبار کسب کرد . آزمایشهای وی با اهرم موجب بیان قانون ماشینهای ساده شد. حاصلضرب وزن بار در جابجایی آن برابر حاصلضرب نیروی کارگر در فاصله ای است که این نیرو اثر می کند. ارشمیدس به هیرون گفت که با یک اهرم بلند و نقطه ای برای تکیه گاه آن او می تواند زمین را حرکت دهد. هیرون او را برای حرکت دادن یک قایق پر از بار به بیرون از آب به تلاش واداشت.
ارشمیدس قرقره مرکبی را که خود اختراع کرده بود به قایق وصل کرد و آن را با موفقیت به ساحل کشید.
اثبات اینکه تاج جدید هیرون از طلای خالص است یا نه مسئله بسیار سختی بود که به او محول شد ولی ارشمیدس با یافتن روشی برای تعیین چگالی تاج( جرم آن تقسیم بر حجم آن ) این مسئله را حل کرد. او از قانون شناوری اجسام که خود در حمام کشف کرده بود استفاده کرد طبق این قانون بر یک شی غوطه ور شده در آب نیرویی رو به بالا وارد می شود که برابر وزن اب جابه جا شده است که آن هم به حجم اب جابجا شده بستگی دارد.
ارشمیدس تاج جدید را در یک کفه ترازو و هم وزن آن در کفه دیگر طلای خالص قرار داد و سپس مجموعه انها را با ترازو در آب غوطه ور ساخت اگر پس از غوطه ور شدن دو کفه ترازو در یک سطح قرار می گرفت چگالی تاج برابر چگالی طلای خالط بود و ثابت می شد که این تاج از طلای خالص است . ارشمیدس زمانی که راه حل این مسئله را دریافت فریاد کشید اورکا یعنی یافتم.
در جنگ دوم کارتاژ سیراکوز هم پیمان کارتاژ در مقابل نیروهای امپراطوری روم بود که ارشمیدس به کمک مردم سیراکوز از شهر خود دفاع کرد او با اختراع منجنیق و تجهیزات آتش زا به مردم شهر کمک کرد تا حدود سه سال لشکریان مخالف روم را در خلیج نگه دارند و از این راه برای خود اعتباری کسب کرد سرانجام شهر در 212 قبل از میلاد سقوط کرد و ارتش روم به هجوم در شهر پرداخت. یک سرباز رومی در برابر پیرمرد 75 ساله ای که مشغول کشیدن شکلهایی روی شنها بود قرار گرفت این پیرمرد او را برای آنکه شکلها را لگد مال کرده بود مورد ناسزا قرار داد و سرباز او را با شمشیر خود ساکت کرد .. در حالی که نمی دانست یک دانشمند بزرگ را کشته است.

[مژگان]

اقلیدس ریاضیدان یونانی در شهر اسکندریه مصر زندگی می کرد او کتاب معروفش در زمینه هندسه را در این شهر بزرگ آموزشی نوشت. اصول هندسه کتاب درسی اقلیدس بود که بیش از 2000 سال مورد استفاده مداوم قرار گرفت. ژولیو سزار , آیزاک نیوتون , جرج واشنگتن و البرت انیشتین همگی هندسه مسطجه مقدماتی را بر ساسا بخش اول کتاب اقلیدس فرا گرفتند. اقلیدس این درک علمی را به وجود آورد که تنها گردآوری واقعیتها کافی نیست. به واقعیت ها باید نظم منطقی داد , آنها را خلاصه و نظام مند کرد تا اصولی کلی به دست آیند. اقلیدس با دقت سازمان کتاب خود را طراحی کرد در ابتدا او تمام دانسته های مربوط به موضوع را جمع آوری کرد او تعددی از تعریف و حقایق اساسی یا بدیهیات را معرفی کرد بقیه کتاب را به طور منطقی مرتب و برهنهای گمشده را پیدا کرد. اقلیدس نتایج هندسه خود را با استفاده از برهنهای ریاضی بر مبنای بدیهیات و اصول موضوع یا فرضهایی که در ابتدای کتاب خود آورده است تکامل بخشید.
فرض پنجم اقلیدس اصل موضوع موازی بودن است . از نقطه ای خارج از یک خط تنها یک خط می توان موازی آن خط رسم کرد از اصل موضوع موازی بودن ثابت می شود که مجموع زاویه های داخلی هر مثلث برابر 180 درجه است. کارل گاوس ریاضیدان بزرگ این مشاهدات را قرنها بعد آزمایش کرد او از تلسکوپهای قوی و تجهیزات نقشه برداری دقیق برای اندازگیری زاویه های مثلث با ضلعهای چند کیلومتری استفاده کرد با در نظر گرفتن خطای آزمایش مجموع زاویه های داخلی هر مثلث همانگونه که اقلیدس گفته بود برابر 180 درجه بود تا امروز اصل موضوع موازی بودن صرفا یک فرض است . ریاضیدانانی از جمله گاوس فرضهای دیگری را به منظور دیدن آنجه که روی می دهد جانشین کردند. اخترشناسان اعتقاد دارند که برخی از هندسه های نااقلیدسی می توانند کاربردهایی در جهان واقعی داشته باشند مثلا ریاضیات حاکم بر ستاره های نوترونی و ساهچال هایی ممکن است نا اقلیدسی باشند.
مبانی هندسه مطالعه ای جامع ذر مورد هندسه مسطحه تناسب خواص اعداد و هندسه فضایی است در این کتاب شناخته شده ترین دستاورد اقلیدس این است که ثابت کرده تعداد اعداد اول بینهایت است.
معروفترین نقل قول اقلیدس مربوط به گفته ای است که به بطلمیوس اول پادشاه مصر و لیبی اظهار شده است به بطلمیوس پیشنهاد شده بود که هندسه را پیش اقلیدس بخواند. بطلمیوس پی برد که فهم قضایای هندسه برای او مشکل است از این رو از اقلیدس درخواست کرد که راه ساده تری برای آموزش آنها انتخاب کند. اقلیدس سریعا پاسخ داد در هندسه راه شاهانه وجود ندارد.
از زندگی شخصی اقلیدس عملا چیزی شناخته شده نیست احتمالا وی پیش از سفر به اسکندریه در آتن تحصیل کرده است. او مبانی هندسه را در یونان نوشت که پس از ترجمه متن عربی آن به زبان لاتینی به دست دانشمندان دوران رنسانس رسید.

[مژگان]

ارسطو فیلسوف دانشمند و معلم یونانی بود او در مقدونیه به دنیا آمد پدرش پزشک مخصوص شاه بود در سنین کودکی پدرش او را برای تحصیل در آکادمی افلاطون به آتن فرستاد .افلاطون در ارسطوی 17 ساله شوق یادگیری تشخیط داد
ارسطو به مدت 20 سال در اکادمی افلاطون ابتدا به عنوان محصل و بعد به عنوان معلم باقی ماند ارسطو در سال 348 پیش از میلاد همزمان با درگذشت افلاطون آتم را ترک کرد و به مقدونیه بازگشت. او به مدت 7 سال معلم خصوصی اسکندر پسر فیلیپ شاه مقدونیه بود بزرگترین متفکر دنیای قدیم معلم خصوصی کسی بود که بعدها بزرگترین رهبر جنگ طلب جهان یعنی اسکندر کبیر شد. میان شاگر و معلم پیوند دوستی محکمی به وجود آمد در سال 336 پیش از میلاد اسکندر که 20 سال داشت پس از مرگ پدر شاه مقدونیه شد. او با سرعت تصمیم گرفت که بزرگترین امپراطوری جهان را فتح کند و همین کار را نیز کرد.
ارسطو به آتن برگشت و مدرسه خود را به نان لوکیوم تاسیس کرد و در آنجا به کار خود ادامه داد ارسطو مشاهدات دقیقی داشت و به جمع آوری خلاصه کردن و طبقه بندی علوم شناخته شده جهانی پرداخت رویکرد نظام مند وی تاثیر بسیاری در تحول رشد روشهای بنیادی علوم در جهان غرب داشت.
نظرهای ارسطو منحصر به جهان فیزیکی نبود در طول این مدت رساله ای در منطق که آن را مهمترین کار او می دانند و نیز در فیزیک متا فیزیک اخلاق و علوم طبیعی نوشت. در موضوع اخیر از نخستین دانشمندانی بود که گونه های زیست شناختی را جمع آوری و آنها را به صورت نظام مندی طبقه بندی کرد. در سیاست هم حکومت آرمانی را که ترکیبی از مردم سالاری و پادشاهی بود پیشنهاد کرد.
در سال 323 پیش از میلاد اسکندر کبیر در سن 33 سالگی بر اثر بیماری تب در بابل در گذشت . ارسطو بر اثر از دست دادن پشتیبان خود و رقابتهای طولانی مردم آتم و زادگاهش مقدونیه در معرض خطر قرار گرفت. به این دلیل او آتن را ترک کرد و به جزیره ای در دریای اژه رفت و پس از یک سال درگذشت.
پس از مرگ بسیاری از یادداشتهای او در غارهای نزدیک خانه اش حفاظت شد و بعدا به کتابخانه بزرگ اسکندریه در مصر انتقال یافت با وجود آنکه این نوشته ها توسط دانشمندان مسلمان مورد استفاده قرار گرفت و به آنها ارزش داده شد ولی در طول دوران تاریک قرون وسطی در اروپا به فراموشی سپرده شدند. بعدها این نوشته ها مجددا معرفی شدند و قرنها بر اندیشه های غربی تاثیر بسیار داشتند.

[مژگان]

بقراط که به عنوان پدر علم طب جدید شناخته شده است نخستین کسی بود که پزشکی را از خرافات جدا کرد. وی که در جزیره یونانی توس به دنیا آمد پسر یک طبیب بود . بقراط اعتقاد معاصرین خود را که بر اساس آن بیماری توسط خدایان انتقام جو به وجود می آید رد کرد و به جای آن اعلام کرد که هر بیماری یک علت طبیعی دارد. او گفت که اگر علت را بیابید می توانید آن را درمان کنید. بقراط می گفت با مشاهده نشانه های یک بیماری و در نظر گرفتن شدت آن پزشک می تواند چشم انداز این بیماری را برای یک بیمار خاص با مقایسه آن با مراحل طبیعی همان بیماری پیش بینی کند. بقراط بر اساس چنین اندیشه های منطقی یک مدرسه طب را بنیان نهاد.
عقیده پزشکی دیگری که بقراط قبول داشت آن بود که روش درمان یک بیمار ممکن است برای بیمار دیگر موثر نباشد وی اعلام کرد که آنچه برای یک غذاست ممکن است برای دیگری زهر باشد. بقراط همچنین دیگر پزشکان را تشویق می کرد که از درمانهای ساده مانند یک رژیم غذایی سالم استراحت زیاد و محیط تمیز استفاده کنند. او می گفت زمانی که پژشکان نمی توانند بیماری را درمان کنند طبیعت اغلب این کار را می کند. در بیماران رو به مرگ نباید از روشهای ساده درمان استفاده کرد و پیشنهاد کرد که بیماریهای بحرانی معالجه های بحرانی هم می خواهد.
از دیگر توصیه های بقراط چیزی که امروزه رفتار خوب بالینی نامیده می شود با این گزاره ها که بیماری زمانی سخت تر است که ذهن مضطرب باشد و بعضی بیماران زمانی که از رفتار خوب پزشک رضایت داشته باشند بهبودی خود را باز می یابند. وی معتقد بود که پزشکان باید خادم بیماران خود باشند و معیارهای سلوک شرافتمندانه را رعایت کنند. در زمان وی گاهی پزشکان برای از بین بردن بعضی از بیماران خود تطمیع می شدند و امکان داشت که یک حاکم به پزشکی دستور دهد که برای کشتن دشمن خود از سم استفاده کند. بقراط گفت: پزشک در مورد بیمار مسئول است.
بقراط تعهد نامه ای را که امروزه هم دانشجویان پزشکی موقع اخذ درجه دکتری اظهار می کنند تهیه کرده است. سوگند است. در بخشی از این سوگند نامه امده است که من عمیقا تعهد می کنم که خود را وقف خدمت به انسانیت بنمایم من حرفه خود را با وجدان و شرافت انجام خواهم داد و سلامتی بیماران نخستین وظیفه من خواهد بود.
اگر چه بقراط سهم بسیاری در هنر شفای بیماران داشته ولی اطلاعات کمی از زندگی شخصی او در دست است تاریخ نویسان بر این باورند که او به مصر رفته و در آنجا پزشکی را آموخته است سپس در بسیاری از جاها از جمله آتم تحصیل کرده و سر انجام به زادگاه خود را بنا نهاده است یک مجسمه بدون پوشش در جزیره توس موجود است که ظاهرا مربوط به بقراط بوده و او را مردی کوتاه قد با ریشهای مجعد نشان می دهد.
سخنان بقراط تا کنون باقی مانده است زیرا دانشجویان او نکته هایی از درسهایش را جمع آوری کرده و با انتشار کتابهایی آنها را شرح داده اند. بیش از پنجاه کتاب با نام بقراط وجود دارد و نوشته هایش برای توجیه آنکه او را پدر علم طب بنامیم کافی است.

[مژگان]

مشهورترین اندیشه در هندسه را حدود دو هزار سال پیش فیثاغورس ارائه کرد او دانشمندی از اهالی یونان باستان بود که سر و وضعی بسیار ساده و ثروتی ناچیز داشت ولی صاحب تجربه های فراوان بود
فیثاغورس در جزیره ساموس در دریای اژه به دنیا آمد او به مصر بسیار سفر کرد و برای کسب دانش از بابل نیز دیدن کرد. در حدود 530 سال پیش از میلاد در کروتون – محلی یونانی نشین در جنوب ایتالیا- ساکن شد و شاگردان و طرفدارانی دور خود جمع کرد که به فیثاغورسیان معروف شدند.
فیثاغورس بر این باور بود که طبیعت جهان از قانونهای ریاضی پیروی می کند. وی از این قانونها در مویسقی استفاده کرد و متوجه شد که صدای سازهای زهی به ضریبهای درستی از طول زه این سازها بستگی دارد اگز زه به شکلی نگه داشته شود که قسمت مرتعش شونده نصف طول اولیه آن باشد صدای ایجاد شده یک اکتاو بالاتر خواهد بود. این یافته ها درباره قانونهای ریاضی مویسیقی یا هماهنگها امروزه هم اهمیت دارد.
فیثاغورس در اخترشناسی نیز نظم ریاضی را می دید او اعتقاد داشت که زمان گردش سیارات به دور خورشید متناسب با طول هماهنگ تارهای موسیقی است او فکر می کرد که حرکت سیارات سبب پیدایش صوتهای مویسقی می شود که او آنها را هماهنگ کره ها می نامید. اندیشه موسیقی سیاره ای دوامی نیافت ولی فیثاغورس به درستی دریافت که ستاره صبحگاهی و ستاره شامگاهی یک جسم اند. این ستاره میان یونانی ها به افرودیت و در میان رومیها به ونوس شهرت داشت.
با وجود این فیثاغورس به دلیل کارهایی که در هندسه انجام داده مشهور است. او قضیه فیثاغورس را بنیان نهاد. بنابراین قضیه مربع طول وتر مثلث قائم الزاویه برابر است با مجموع مربعهای دو ضلع دیگر. مصریان از این واقعیت قبلا استفاده می کردند لیکن فیثاغورس تفاوت میان یک قاعده تجربی و نیز اثبات ریاضی قاطع را فهمیده بود.
ولی یک کشف ریاضی رابطه فیثاغورس با پیروانش را بر هم زد. انها اعتقاد داشتند اعداد طبیعی مانند( 1, 2 , 3 , 4 و شبیه انها) با نسبتهایی که از آنها به دست می آید( مانند 2/1 , 3/1 , 4/1 و شبیه آنها) برای تبیین همه ریاضیات و طبیعت کافی است انها همچنین دریافتند که قطر یک مربع را نمی توان به صورت نسبتی از دو عدد صحیح نشان داد و هیچ دو عدد کاملی یافت نمی شود که مربع یکی از آنها درست دو برابر مربع دیگری باشد. این کشف سبب گفتگویی در میان فیثاغورسیان شد . انها با موفقیت این کشف ها را برای چندید سال پنهان کردند.
با این اعتقادات مرموز فیثاغورسیان از نظر همسایگان خود افرادی عجیب و حتی بنیادستیز به حساب می آمدند و فعالیت های سیاسی آنها سر انجام سبب تبعید فیثاغورس شد. او به مگابونتوم که شهری یونانی در جنوب ایتالیا بود رفت و در همانجا درگذشت. اگرچه طرفداران فیثاغورس نظریات او را ثبت کردند و احتمالا چیزی بر آنها افزودند با این وجود هیچ یک از نوشته های او به جا نمانده است.