آموزش ویژوال بیسیک 6

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش دوم


ليست پيوندي

همانطور که گفته شد ليست پيوندي مجموعه اي از يکسري داده است که اين داده ها از نوع اشيا خودارجاعي هستند . ( هر شي خودارجاعي داراي يک متغير نوع variant براي نگهدار مقدار و يک اشاره گر به شي بعدي است ) . هر عضو ليست پيوندي را يک گره گويند . هر ليست پيوندي از طريق يک اشاره گر به اولين گره قابل دسترسي است . گره هاي بعدي از طريق قسمت لينک موجود در هر گره قابل دسترس هستند . همچنين لينک آخرين گره با Nothing تنظيم مي شود که انتهاي ليست را نشان مي دهد .
مزيت اصلي ليست هاي پيوندي نسبت به آرايه اينست که تعداد عناصر ليست پيوندي قابل تغيير است . بعبارت ديگر ليست هاي پيوندي بصورت ديناميک هستند و طول آنها قابل تغيير است اما سايز آرايه ثابت است . ( البته ويژوال بيسطک از آرايه هاي با سايز متغير نيز پشتيباني مي کند اما اين عمل تغيير سايز اتوماتيک نيست .)
عمل درج در ليست پيوندي ساده است و تنها بايستي دو اشاره گر تغيير يابد .
ليست هاي پيوندي را مي توان به سادگي با قراردادن هر عضو جديد در محل صحيح بصورت sortشده نگهداري کرد .
اعضاي ليست پيوندي در حافظه بصورت پيوسته ذخيره نمي شوند بنابراين نمي توان فوراً به هر عضو ليست دسترسي داشت ( بر خلاف آرايه ) .
براي ايجاد ليست پيوندي در ويژوال بيسيک نياز به سه کلاس است :

1 – کلاس ClistNode : کلاسي است که هر گره از ليست را توصيف مي کند :

private mNodeData as Variant
private mNextNode as ClistNode
public Property Get Data() as Variant
Data=mNodeData
End Property
Public Property Let Dta(ByVal vNewValue as Variant)x
MNodeData=vNewValue
End Property
Public Property Get NextNode() as ClistNode
Set NextNode=mNextNode
End Property
Public Property Let NextNode(Byval vNewValue as Variant)x
Set mNextNode=vNewValue
End Property



2 – کلاس Clist براي توصيف ليست پيوندي .
mFirstNode براي اشاره به اولين ClistNode و mLastNode براي اشاره به آخرين ClistNode در يک شي clist بکار می رود . زمانيکه يک Clsit ايجاد مي شود اين دو متغير با Nothing تنظيم مي شوند . روال Property Get Iterator يک شي ClistIterator برمي گرداند که مي توان از آن براي حرکت در بين اعضاي ليست استفاده کرد .

Private mFirstNode as ClistNode
Private mLastNode as ClistNode
Public Function IsEmpty() as boolean
IsEmpty=IIf(mFirstNode Is Nothing,True,False)x
End function
Public Sub InsertAtFront(insertItem as variant)x
Dim tempNode as ClistNode
If IsEmpty() then
Set mFirstNode=New ClistNode
Set mLastNode=mFirstNode
Else
Set tempNode=mFirstNode
Set mFirstNode=New ClistNode
MFirstNode.NextNode=tempNode
End if
MFirstNode.Data=insertItem
End sub
Public sub InsertAtBack(insertItem as Variant)x
Dim tempNode as ClistNode
If IsEmpty() then
Set mLastNode=New ClistNode
Set mFirstNode=mLastNode
Else
Set tempNode=mLastNode
Set mLastNode=New ClistNode
TempNode.NextNode=mLastNode
End if
MLastNode.Data=insertItem
End sub
Public function RemoveFromFront()x
Dim removeItem as Variant
If IsEmpty() then
Msgbox list is empty
RemoveFromFront=Null
Exit function
End if
RemoveItem=mFirstNode.Data
If mFirstNode Is mLastNode then
Set mFirstNode=Nothing
Set mLastNode=Nothing
Else
Set mFirstNode=mFirstNode.NextNode
End if
RemoveFromFront=removeItem
End function
Public Function RemoveFromBack()x
Dim removeItem as Variant
Dim current as ClistNode
If IsEmpty() then
Msgboc list is empty
RemovefromBack=Null
Exit function
End if
RemoveItem=mLastNode.Data
If mFirstNode Is mLastNode then
Set mFirstNode=nothing
Set mLastNode=Nothing
Else
Set current=mFirstNode
While Not current.NextNode Is mLastNode
Set current=current.NextNode
Wend
Set mLastNode=current
Current.NextNode=nothing
End if
RemoveFromBack=removeItem
End function
Public property Get Iterator() as variant
Dim iter as ClistIterator
Set iter=New ClistIterator
Iter.StartNode=mFirstNode
Set Iterator=iter
End property


عملکرد روال InsertAtFront :
a – فراخواني IsEmpty براي تعيين خالي بودن ليست
b – اگر ليست خالي باشد mFirstNode و mLastNode به New ClsitNode اشاره مي کنند .
c – اگر ليست خالي نباشد گره جديد توسط اشاره دادن tempNode به اولين گره ليست و سپس اشاره دادن mFirstNode به گره New ClsitNode و سپس اشاره دادن mFirstNode.NextNode به tempNode ساخته مي شود .
d – تنظيم mFirstNode.Data با مقدار مورد نظر
عملکرد روال InsertAtBack :
a – فراخواني IsEmpty براي تعيين خالي بودن ليست
b – اگر ليست خالي باشد mFirstNode و mLastNode به New ClsitNode اشاره مي کنند .
c – اگر ليست خالي نباشد گره جديد توسط اشاره دادن tempNode به آخرين گره ليست و سپس اشاره دادن mLastNode به گره New ClsitNode و سپس اشاره دادن tempNode.NextNode به mLastNode ساخته مي شود .
d – تنظيم mLastNode.Data با مقدار مورد نظر
عملکرد روال RemoveFromFront :
a – اگر ليست خالي باشد Null برگشت داده مي شود .
b – اگر ليست خالي نباشد داده mFirstNode به removeItem اختصاص داده مي شود .
c – اگر ليست فقط يک گره داشته باشد mFirstNode و mLastNode با Nothing مقدار دهي مي شوند و گره از ليست حذف مي شود .
d – اگر گره بيش از يک عضو داشته باشد mFirstNode برابر mFirstNode.NextNode مي شود .
e – مقدار removeItem برگشت داده مي شود .
عملکرد روال RemoveFromBack :
a – اگر ليست خالي باشد Null برگشت داده مي شود .
b – اگر ليست خالي نباشد داده mLastNode به removeItem اختصاص داه مي شود .
c – اگر ليست يک گره داشته باشد mFirstNode و mLastNode با Nothing مقدار دهي مي شوند و گره از ليست حذف مي شود .
d – اگر ليست بيش از يک گره داشته باشد متغير current برابر mFirstNode مي شود . سپس با استفاده از current روي گره هاي ليست حرکت مي کنيم تا به گره اي برسيم که به آخرين گره اشاره مي کند . سپس mLastNode را به گره اي که current به آن اشاره مي کند قرار مي دهيم و مقدار current.NextNode را Nothing مي کنيم تا بعنوان آخرين گزه ليست معرفي شود .
e – مقدار removeItem برگشت داده مي شود .

3 – کلاس ClistIterator : اين کلاس براي حرکت روي گره هاي ليست و دستکاري هر گره بکار مي رود . از حرکت کننده ها براي چاپ ليست و يا انجام دادن عملي بر روي هر عضو Clist مي توان استفاده کرد . اين کلاس داراي دو متغير از نوع ClistNode به نامهاي mBookmark و mFirstNode است . متغير mFirstNode به اولين گره در Clist اشاره مي کند و متغير mBookmark موقعيت فعلي حرکت کننده بر روي Clist را نشان مي دهد . روال Property Let StartNode اين دو متغير را مقدار دهي اوليه مي کند . تابع NextItem اگر مقدار mBookmark برابر Null باشد ، Null برگشت مي دهد و در غيراينصورت مقدار tempData را برابر mBookmark.Data و مقدار mBookmark را برابر mBookmark.NextNode قرار مي دهد . تابع HasMoreItems اگر ليست داراي چندين عضو باشد True برمي گرداند . روال ResetBookmark حرکت کننده را به ابتداي ليست منتقل مي کند .

Private mBookmark as ClistNode
Private mFirstNode as ClistNode
Public Property Let StartNode(Byval vNewValue as variant)x
Set mFirstNode=vNewValue
Set mBookmark=mFirstNode
End property
Public function NextItem()x
Dim tempData as varaint
If mBookmark Is nothing then
NextItem=Null
Else
TempData=mBookmark.Data
Set mBookmark=mBookmark.NextNode
NextItem=tempData
End if
End function
Public function HasMoreItems() as boolean
HasMoreItems=IIf(Not mBookmark Is nothing,True,False)x
End function
Public sub ResetmBookmark()x
MBookmark=mFirstNode
End sub

__________________

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش سوم


مثالی از استفاده از کلاسهای ليست پيوندی :
ابتدا کلاسهايي که در جلسه قبل معرفی شد را به پروژه تان اضافه کنيد . سپس در بخش کدنويسی فرمتان ، ابتدا يک شی از نوع کلاس Clist بصورت زير تعريف کنيد :

Dim list as New Clist


در فرمتان سه CommandButton با نامهای AddFirst ، AddLast و ShowList و نيز يک TextBox با نام ListMember قرار دهيد .
کد زير را برای رويداد کليک شدن دکمه AddFirst بنويسيد :

Call list.InsertAtFront(ListMember.text)x


کد زير را برای رويداد کليک شدن دکمه AddLast بنويسيد :

Call list.InsertAtBack(ListMember.text)x


کد زير را برای رويداد کليک شدن دکمه ShowList بنويسيد :

Dim elements as New ClistIterator
Set elements=list.Iterator
If elements.HasMoreItems=false then msgbox ("list is empty")x
Else
While elements.HasMoreItems
Msgbox(elements.NextItem)x
Wend
end if



پشته :
پشته نوعي ليست پيوندي است که گره هاي جديد ، فقط به انتهاي آن مي توانند اضافه شوند . بهمين دليل به پشته ، ساختمان داده LIFO مي گويند . قسمت لينک آخرين گره پشته با Nothing مقدار دهي مي شود که نشان دهنده پايين پشته است .
روالهاي اصلي پشته Push و Pop هستند .
Push يک گره جديد به بالاي پشته اضافه مي کند و Pop از بالاي پشته گره اي را حذف کرده و مقدار داده آن را بر مي گرداند .

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش چهارم

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش چهارم
کلاس پشته :
همانطور که در بخش قبل گفته شد پشته نوعی ليست پيوندی است که گره هاي جديد فقط به انتهاي آن اضافه شوند . روالهاي اصلي پشته Push و Pop هستند .
Push يک گره جديد به بالاي پشته اضافه مي کند و Pop از بالاي پشته گره اي را حذف کرده و مقدار داده آن را بر مي گرداند .
يک کلاس پشته را با استفاده از کلاس Clist و بصورت زير پياده سازي مي کنيم :

Private list As New Clist
Public Sub Push(value as Variant)x
List.InsertAtFront(value)x
End sub
Public Function Pop As Variant
Pop=list.RemoveFromFront()x
End Function
Public Function IsStackEmpty() As Boolean
IsStackEmpty=list.IsEmpty()x
End function
Public Property Get Iterator() as variant
Set Iterator=list.Iterator
End Property


در اين کلاس ابتدا يک شی از نوع کلاس Clist تعريف شده است . سپس متدهای Push توسط متد InsertAtFront و Pop توسط متد RemoveFromFront پياده سازی شده اند .
يک برنامه نمونه :
برای نوشتن يک برنامه برای کار با پشته ابتدا کلاس Stack را که کد آن را در بالا ديديد به پروژه تان اضافه کنيد . سپس در بخش کد مربوط به فرمتان ابتدا يک شی از نوع کلاس Stack بصورت زير تعريف کنيد :

Dim mStack as New Stack


سپس در فرمتان سه CommandButton با نامهای Push و Pop و ShowStack و نيز يک TextBox با نام StackMember قرار دهيد .
کد زير را برای کليک شدن دکمه Push بنويسيد :

mStack.push(StackMember.text)x


کد زير را برای کليک شدن دکمه Pop بنويسيد :

StackMember.text=mStack.Pop()x


کد زير را برای کليک شدن دکمه ShowStack بنويسيد :

Dim elements as New ClistIterator
Set elements=mStack.Iterator
If elements.HasMoreItems=false then msgbox "stack is empty"x
Else
While elemets.HasMoreItems
Msgbox elements.NextItem
Wend

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش پنجم
صف :
صف نوعي ساختار داده اي است که گره ها از ابتداي صف ( سر صف head ) حذف مي شوند و از انتهاي صف ( ته صف tail ) اضافه مي شوند . بنابر اين ، صف يک ساختار داده اي FIFO است . صف دارای دو متد به نامهای AddQueue و DelQueue است که اولین متد ، عنصری را به انتهای صف اضافه می کند و دومين متد ، عنصری را از ابتدای صف حذف می کند .
براي ايجاد کلاس Cqueue از کلاس Clist استفاده مي کنيم :

Private list as New Clist

Public Sub AddQueue(value as Variant)x
List.InsertAtBack(value)
End sub

Public Function DelQueue() as Variant
DelQueue=list.RemoveFromFront
End function

Public property Get Iterator() as Variant
Set Iterator=list.Iterator
End Property


درخت :
ليستهاي پيوندي ، پشته ها و صف ها جزو ساختارهاي داده اي خطي هستند در حاليکه يک درخت ، يک ساختار داده اي دو بعدي با خصوصيات ويژه اي است . گره هاي درخت داراي دو يا چند لينک هستند . در اينجا در مورد درختهاي دودويي يا باينري بحث مي کنيم که در آن همه گره ها داراي دو لينک هستند . گره ريشه اولين گره در درخت است . هر لينک گره ريشه ، به يک فرزند اشاره مي کند . به فرزندان يک گره Siblings مي گويند . به گره بدون فرزند ، برگ يا Leaf گفته مي شود .
درختهاي جستجوي باينري درخت هايي هستند که در آنها مقدار فرزند چپ هر گره کمتر از گره پدر و مقدار فرزند سمت راست هر گره بيشتر از گره پدر مي باشد

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش ششم
کلاس درختهای جستجوی باينری

برای ايجاد درختهای جستجوی باينری در ويژوال بيسيک نياز به ايجاد دو کلاس داريم :
1 - کلاس CTreeNode که هر ند درخت دودويي را توصيف می کند . اين کلاس دارای يک متغير به نام mNodeData از نوع Variant برای نگهداری داده هر گره است . همچنين دارای دو متغير اشاره گر به نامهای mLeft و mRight می باشد که به ترتيب به فرزند چپ و فرزند راست درخت اشاره می کنند .
متد Get Data مقدار داده هر گره را بر می گرداند و متد Let Data مقدار داده هر گره را تنظيم می کند .
متد Get Left آدرس فرزند چپ هر گره را برمی گرداند و متد Let Left فرزند چپ هر گره را تنظيم می کند .
متد Get Right آدرس فرزند راست هر گره را برمی گرداند و متد Let Right فرزند راست هر گره را تنظيم می کند .
متد Insert برای اضافه کردن فرزند به يک گره به کار می رود . اگر مقدار گره ای که می خواهيم بعنوان فرزند به درخت اضافه کنيم کوچکتر از مقدار خود گره باشد بعنوان فرزند چپ و در غير اينصورت بعنوان فرزند راست به گره اضافه می شود . اضافه شدن نيز بدين صورت است که ابتدا بررسی می شود آیا گره قبلاً فرزندی داشته است يا نه ؟ اگر نداشته باشد ( mLeft و يا mRight برابر Nothing باشد ) اين گره جديد مستقيماً به گره متصل می شود اما اگر گره قبلاً فرزندی داشته باشد متد Insert برای آن فرزند اضافه می شود و اينکار تا جايی ادامه می يابد که به گره ای برسيم که فرزندی نداشته باشد :

Private mLeft as CtreeNode
Private mRight as CtreeNode
Private mNodeData as Variant

Public Property Get Data() as variant
Data=mNodeData
End property
Public Property Let Data(Byval vNewValue as Variant)x
MNodeData=vNewValue
End property
Public Property Get Left() as variant
Set Left=mLeft
End property
Public Property Let Left(Byval vNewValue as variant)x
Set mLeft=vNewValue
End property

Public Property Get Right() as variant
Set Right=mRight
End Property
Public Property Let Right(Byval vNewValue as variant)x
Set mRight=vNewValue
End Property

Public Sub Insert(value as variant)x
If valueIf mLeft Is Nothing Then
Set mLeft=New CtreeNode
MLeft.Data=value
Else
MLeft.Insert(value)x
End if
Elseif value>mNodeData then
If mRight Is Nothing then
Set mRight=New CtreeNode
MRight.Data=value
Else
MRight.Insert(value)x
End if
End if
End sub


2 - کلاس CTree : اين کلاس برای ايجاد درخت بکار می رود . اين کلاس دارای متغيری بنام mRoot از نوع CTreeNode برای تعريف ريشه درخت است . همچنين يک متغير mOutputString برای نمايش دادن اعضای درخت دارد .

Private mRoot as CtreeNode
Private mOutputString as String

Public Sub InsertNode(value as Varaint)x
If mRoot Is Nothing then
Set Mnode=New CtreeNode
MRoot.Data=value
Else
MRoot.Insert(value)x
End if
End sub

Public PreorderTraversal()x
MOutputString=  x
Call PreorderHelper(mRoot)x
End sub

Private Sub PreorderHelper(node As CtreeNode)x
If node Is nothing Then
Exit sub
End if
MOutputString=mOutputString & node.Data & “ “x
Call PreorderHelper(node.left)x
Call PreorderHelper(node.right)x
End sub

Public Sub InorderTraversal()x
MOutputString=  x
Call InorderHelper(mRoot)x
End sub

Private Sub InorderHelper(node as CtreeNode)x
If node Is nothing then
Exit sub
End if
Call InorderHelper(node.Left)x
MOutputString=mOutputString & node.Data & “ “x
Call InorderHelper(node.Right)x
End sub

Public PostorderTraversal()x
MOutputString=  x
Call PostorderHelper(mRoot)x
End sub

Private Sub PostorderHelper(node as CtreeNode)x
If node Is Nothing then
Exit sub
End if
Call PostorderHelper(node.Left)x
Call PostorderHelper(node.Right)x
MOutputString=mOutputString & node.Data & “ “x
End sub

Public Property Get Output() as Varaint
Output=mOutputString
End Property

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش ششم
کلاس درختهای جستجوی باينری

برای ايجاد درختهای جستجوی باينری در ويژوال بيسيک نياز به ايجاد دو کلاس داريم :
1 - کلاس CTreeNode که هر ند درخت دودويي را توصيف می کند . اين کلاس دارای يک متغير به نام mNodeData از نوع Variant برای نگهداری داده هر گره است . همچنين دارای دو متغير اشاره گر به نامهای mLeft و mRight می باشد که به ترتيب به فرزند چپ و فرزند راست درخت اشاره می کنند .
متد Get Data مقدار داده هر گره را بر می گرداند و متد Let Data مقدار داده هر گره را تنظيم می کند .
متد Get Left آدرس فرزند چپ هر گره را برمی گرداند و متد Let Left فرزند چپ هر گره را تنظيم می کند .
متد Get Right آدرس فرزند راست هر گره را برمی گرداند و متد Let Right فرزند راست هر گره را تنظيم می کند .
متد Insert برای اضافه کردن فرزند به يک گره به کار می رود . اگر مقدار گره ای که می خواهيم بعنوان فرزند به درخت اضافه کنيم کوچکتر از مقدار خود گره باشد بعنوان فرزند چپ و در غير اينصورت بعنوان فرزند راست به گره اضافه می شود . اضافه شدن نيز بدين صورت است که ابتدا بررسی می شود آیا گره قبلاً فرزندی داشته است يا نه ؟ اگر نداشته باشد ( mLeft و يا mRight برابر Nothing باشد ) اين گره جديد مستقيماً به گره متصل می شود اما اگر گره قبلاً فرزندی داشته باشد متد Insert برای آن فرزند اضافه می شود و اينکار تا جايی ادامه می يابد که به گره ای برسيم که فرزندی نداشته باشد :

Private mLeft as CtreeNode
Private mRight as CtreeNode
Private mNodeData as Variant

Public Property Get Data() as variant
Data=mNodeData
End property
Public Property Let Data(Byval vNewValue as Variant)x
MNodeData=vNewValue
End property
Public Property Get Left() as variant
Set Left=mLeft
End property
Public Property Let Left(Byval vNewValue as variant)x
Set mLeft=vNewValue
End property

Public Property Get Right() as variant
Set Right=mRight
End Property
Public Property Let Right(Byval vNewValue as variant)x
Set mRight=vNewValue
End Property

Public Sub Insert(value as variant)x
If valueIf mLeft Is Nothing Then
Set mLeft=New CtreeNode
MLeft.Data=value
Else
MLeft.Insert(value)x
End if
Elseif value>mNodeData then
If mRight Is Nothing then
Set mRight=New CtreeNode
MRight.Data=value
Else
MRight.Insert(value)x
End if
End if
End sub


2 - کلاس CTree : اين کلاس برای ايجاد درخت بکار می رود . اين کلاس دارای متغيری بنام mRoot از نوع CTreeNode برای تعريف ريشه درخت است . همچنين يک متغير mOutputString برای نمايش دادن اعضای درخت دارد .

Private mRoot as CtreeNode
Private mOutputString as String

Public Sub InsertNode(value as Varaint)x
If mRoot Is Nothing then
Set Mnode=New CtreeNode
MRoot.Data=value
Else
MRoot.Insert(value)x
End if
End sub

Public PreorderTraversal()x
MOutputString=  x
Call PreorderHelper(mRoot)x
End sub

Private Sub PreorderHelper(node As CtreeNode)x
If node Is nothing Then
Exit sub
End if
MOutputString=mOutputString & node.Data & “ “x
Call PreorderHelper(node.left)x
Call PreorderHelper(node.right)x
End sub

Public Sub InorderTraversal()x
MOutputString=  x
Call InorderHelper(mRoot)x
End sub

Private Sub InorderHelper(node as CtreeNode)x
If node Is nothing then
Exit sub
End if
Call InorderHelper(node.Left)x
MOutputString=mOutputString & node.Data & “ “x
Call InorderHelper(node.Right)x
End sub

Public PostorderTraversal()x
MOutputString=  x
Call PostorderHelper(mRoot)x
End sub

Private Sub PostorderHelper(node as CtreeNode)x
If node Is Nothing then
Exit sub
End if
Call PostorderHelper(node.Left)x
Call PostorderHelper(node.Right)x
MOutputString=mOutputString & node.Data & “ “x
End sub

Public Property Get Output() as Varaint
Output=mOutputString
End Property

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش 7 پايانی
انواع روشهای پيمايش عناصر درخت :
۱ - روش InOrder : در اين روش ابتدا عناصر نيمه سمت چپ درخت ، سپس ريشه و در آخر عناصر نيمه سمت راست درخت نمايش داده می شوند .
۲ - روش PreOrder : در اين روش ابتدا ريشه درخت ، سپس عناصر نيمه سمت چپ و در پايان عناصر نيمه سمت راست درخت نمايش داده می شوند .
۳ - روش PostOrder : در اين روش ابتدا عناصر نيمه سمت چپ درخت ، سپس عناصر نيمه سمت راست درخت و در پايان ريشه درخت نمايش داده می شوند .
بررسی متدهای کلاس CTree :
متد InsertNode : اگر گره ريشه برابر Null باشد value را برابر مقدار گره ريشه قرار می دهد . در غير اينصورت متد Insert مربوط به گره ريشه فراخوانی می شود .
متد PreorderTraversal : رشته چاپ عناصر ريشه را خالی می کند و سپس متد پيمايش Preorder را فراخوانی می کند .
متد InorderTraversal : رشته چاپ عناصر ريشه را خالی می کند و سپس متد پيمايش Inorder را فراخوانی می کند .
متد PostorderTraversal : رشته چاپ عناصر ريشه را خالی می کند و سپس متد پيمايش Postorder را فراخوانی می کند .
متد Get Output : عناصر پيمايش شده درخت را برمی گرداند .
يک برنامه نمونه :
ابتدا کلاسهای CTreeNode و CTree را به پروژه تان اضافه کنيد . سپس متغير زير را در قسمت کدنويسی فرمتان تعريف کنيد :

Dim mTree as New Ctree


سپس در فرمتان يک Textbox با نام Value و دو Command Button با نامهای Insert و Show قرار دهيد .
کد زير را برای وارد کردن عنصر به درخت برای دکمه Insert بنويسيد :

mTree.InsertNode(Value.Text)x


کد زير را برای پيمايش InOrder درخت برای دکمه Show بنويسيد :

Call mTree.InorderTraversal


شي Collection :
ويژوال بيسيک داراي شي پيش ساخته اي به نام Collection است که مي تواند مجموعه اي از مقادير با هر نوع داده اي را در خود ذخيره کند . در واقع عناصر موجود در يک Collection مي توانند داراي نوعهاي داده اي متفاوت باشند . شي Collection قابليت رشد ديناميک دارد .
شي Collection توسط کلمه کليدي New ايجاد مي شوند . توسط متد Add مي توان به Cllection عضو اضافه کرد و توسط متد Remove مي توان عضوي را از آن حذف کرد . هر عضو از Collection توسط متد Item قابل دستيابي است . با استفاده از خاصيت Count مي توان تعداد اعضاي موجود در Collection را تعيين نمود . بصورت پيش فرض اعضاي جديد به انتهاي Collection اضافه مي شوند ولي توسط آرگومانهاي اختياري متد Add مي توان محل اضافه شدن را تغيير داد .
متد Remove يک شماره مي گيرد که موقعيت عضوي را که مي خواهيم آنرا حذف کنيم مشخص مي کند .
توسط دستورات زير مي توان اعضاي يک Collection را نمايش داد :

Dim mCollection as New Collection
Dim element as Variant
.
.
.
For Each element In mCollection
Msgbox element


element متغيري از نوع variant براي اشاره به هر عضو Collection مي باشد .

[TAHA]

ايجاد ساختارهاي داده اي در ويژوال بيسيک - بخش 7 پايانی



انواع روشهای پيمايش عناصر درخت :
۱ - روش InOrder : در اين روش ابتدا عناصر نيمه سمت چپ درخت ، سپس ريشه و در آخر عناصر نيمه سمت راست درخت نمايش داده می شوند .
۲ - روش PreOrder : در اين روش ابتدا ريشه درخت ، سپس عناصر نيمه سمت چپ و در پايان عناصر نيمه سمت راست درخت نمايش داده می شوند .
۳ - روش PostOrder : در اين روش ابتدا عناصر نيمه سمت چپ درخت ، سپس عناصر نيمه سمت راست درخت و در پايان ريشه درخت نمايش داده می شوند .
بررسی متدهای کلاس CTree :
متد InsertNode : اگر گره ريشه برابر Null باشد value را برابر مقدار گره ريشه قرار می دهد . در غير اينصورت متد Insert مربوط به گره ريشه فراخوانی می شود .
متد PreorderTraversal : رشته چاپ عناصر ريشه را خالی می کند و سپس متد پيمايش Preorder را فراخوانی می کند .
متد InorderTraversal : رشته چاپ عناصر ريشه را خالی می کند و سپس متد پيمايش Inorder را فراخوانی می کند .
متد PostorderTraversal : رشته چاپ عناصر ريشه را خالی می کند و سپس متد پيمايش Postorder را فراخوانی می کند .
متد Get Output : عناصر پيمايش شده درخت را برمی گرداند .
يک برنامه نمونه :
ابتدا کلاسهای CTreeNode و CTree را به پروژه تان اضافه کنيد . سپس متغير زير را در قسمت کدنويسی فرمتان تعريف کنيد :

Dim mTree as New Ctree


سپس در فرمتان يک Textbox با نام Value و دو Command Button با نامهای Insert و Show قرار دهيد .
کد زير را برای وارد کردن عنصر به درخت برای دکمه Insert بنويسيد :

mTree.InsertNode(Value.Text)x


کد زير را برای پيمايش InOrder درخت برای دکمه Show بنويسيد :

Call mTree.InorderTraversal


شي Collection :
ويژوال بيسيک داراي شي پيش ساخته اي به نام Collection است که مي تواند مجموعه اي از مقادير با هر نوع داده اي را در خود ذخيره کند . در واقع عناصر موجود در يک Collection مي توانند داراي نوعهاي داده اي متفاوت باشند . شي Collection قابليت رشد ديناميک دارد .
شي Collection توسط کلمه کليدي New ايجاد مي شوند . توسط متد Add مي توان به Cllection عضو اضافه کرد و توسط متد Remove مي توان عضوي را از آن حذف کرد . هر عضو از Collection توسط متد Item قابل دستيابي است . با استفاده از خاصيت Count مي توان تعداد اعضاي موجود در Collection را تعيين نمود . بصورت پيش فرض اعضاي جديد به انتهاي Collection اضافه مي شوند ولي توسط آرگومانهاي اختياري متد Add مي توان محل اضافه شدن را تغيير داد .
متد Remove يک شماره مي گيرد که موقعيت عضوي را که مي خواهيم آنرا حذف کنيم مشخص مي کند .
توسط دستورات زير مي توان اعضاي يک Collection را نمايش داد :

Dim mCollection as New Collection
Dim element as Variant
.
.
.
For Each element In mCollection
Msgbox element


element متغيري از نوع variant براي اشاره به هر عضو Collection مي باشد .

[TAHA]

کار با فايل در ويژوال بيسيک - بخش اول و دوم و سوم
مقدمه

بعلت عدم وجود اشاره گر در ويژوال بيسيک عمليات کار با فايلها در آن نسبتاً ساده می باشد .
بطور کلی فايلها بر دو نوع هستند :
1 - فايلهای متنی Text File : اين فايلها فقط شامل کاراکترهای اسکی و برخی کاراکترهای خاص مانند انتهای خط و انتهای فايل هستند .
۲ - فايلهای باينری Binary File : شامل هر نوع کاراکتری می توانند باشند و کاربردهای گسترده ای دارند مانند بانک های اطلاعاتی ، فايلهای اجرائی ، فايلهای گرافيکی و غيره
ويژوال بيسيک می تواند با هر دو نوع فايل کار کند .

چگونگی باز کردن فايلها

قبل از اينکه بتوان عمليات ورودی/خروجی را روی يک فايل انجام داد ابتدا بايستی آنرا باز کرد . باز کردن فايلها در ويژوال بيسيک توسط دستور Open انجام می شود . فرمت کلی اين دستور بصورت زير است :

Open filename [For mode] [Access access][lock] As [#]filenumber [Len=reclen]x


[ پارامترهای داخل کروشه اختياری هستند . ]
filename نام فايلی است که می خواهيم آنرا باز کنيم .
mode حالت باز کردن فايل است . اين حالتها عبارتند از :
- Input : فايل بعنوان ورودی باز می شود .
- Output : فايل بعنوان خروجی باز می شود .
- Binary : فايل از نوع باينری باز می شود .
- Append : فايل طوری باز می شود که بتوان به انتهای آن چيزی اضافه کرد .
- Random
access نوع دسترسی به فايل را مشخص می کند . انواع دسترسيها عبارتند از :
- Read : خواندن فايل
- Write : نوشتن در فايل
- ReadWrite : خواندن و نوشتن فايل
lock نوع دسترسی ساير برنامه ها به اين فايل را مشخص می کند . انواع دسترسيها عبارتند از :
- Shared : دسترسی اشتراکی
- Lock Read
- Lock Write
- Lock Read Write
filenumber عددی است که ويژوال بيسيک از آن برای دسترسی به فايل استفاده می کند .اين عدد بايستی برای هر فايل منحصر بفرد و بين ۱ تا ۵۱۱ باشد . برای بدست آوردن اولين شماره آزاد می توان از تابع FreeFile استفاده کرد .
reclen :طول بافر فايل است . اين عدد بايستی از ۳۲۷۶۷ کو چکتر باشد .

در صورتی که فايلی که توسط filename مشخص شده وجود نداشته و فايل برای Append ، Binary ، Output و يا Random باز شده باشد در اينصورت يک فايل جديد با اين نام ساخته می شود .
در صورتی که فايل بصورت باينری باز شده باشد پارامتر Len ناديده گرفته می شود .

چگونگی بستن فايل

پس از پايان کار با فايل برای بستن آن از دستور Close استفاده می کنيم . فرمت اين دستور بصورت زير است :

Close #filenumber


دستور Close بدون هيچ پارامتری تمام فايلهای باز را می بندد .

کار با دايرکتوری

۱ - گرفتن Dir : توسط دستور Dir می توان نام فايلهای موجود در يک دايرکتوری را بر اساس پارامترهايي که به آن می دهيم پيدا کنيم . برای مثال :

Myfile=Dir$("c:\text\*.txt)"x


دستور فوق نام اولين فايل موجود در دايرکتوری C:\TEXT را که پسوند آنها txt باشد در متغير Myfile قرار می دهد . اگر دستور فوق را بدون پارامتر مجدداً اجرا کنيم نام دومين فايل برگرداننده می شد و الی آخر
Dir دارای يک پارامتر اختياری است که نوع فايلهای مورد نظر را نيز می توان با آن مشخص نمود . مثال :

Myfile=Dir$("c:\text\*.txt",vbNormal)x


مقادير ممکن اين پارامتر عبارتند از :
vbNormal ، vbHidden ، vbSystem ، vbDirectory
۲ - تغيير دايرکتوری : برای تغيير دايرکتوری از دستور ChDir استفاده می شود مثال :

ChDir "c:\windows\system32"x


۳ - تغيير درايو : برای تغيير درايو از دستور ChDrive استفاده می شود مثال :

ChDrive "E:"x


۴ - ساخت دايرکتوری : برای ايجاد دايرکتوری جديد از دستور MKDir استفاده می شود مثال :

MKDir "c:\MyFolder"x


۵ - حذف دايرکتوری : برای حذف دايرکتوری از دستور RmDir استفاده می شود مثال :

RmDir "C:\MyFoler"x

--------

خواندن از فايل :

1 - دستور Input : توسط دستورهای Input و Line Input می توان محتوای فايلهای متنی و باينری را خواند .
دستور Input به دو صورت بکار می رود :
Input #Filenumber,ReadData
ReadData=Input(Charnum,Filenumber)x
دستور اول کل يک فايل را خوانده و در متغير ReadData قرار می دهد . دستور دوم ، تعداد Charnum بايت از فايلی با شماره Filenumber را خوانده و در متغير ReadData قرار می دهد .
اين دو دستور تمام کاراکترهای موجود در فايل را می خوانند . برای اينکه بتوان فايل را خط به خط خواند ، از دستور Line Input استفاده کنيد :
Line Input #Filenumber,ReadData
البته از دستور Line Input بيشتر برای خواندن فايلهای متنی استفاده می شود زيرا ممکنست در فايل باينری هيچ کاراکتر انتهای خط ( CRLF ) وجود نداشته باشد و يکباره کل فايل خوانده شود .

۲ - دستور Get : از اين دستور برای خواندن فايلهای باينری با دسترسی تصادفی ( Random Access ) استفاده میشود :
Get #Filenumber,[Recordnum%],ReadData
اين دستور رکورد شماره Recordnum را از فايلی با شماره Filenumber می خواند و در متغير ReadData قرار می دهد . علامت کروشه نشان می دهد که پارامتر Recordnum اختياری است و در صورتيکه ذکر نشود داده ها از رکورد بعدی فايل ( جائيکه اشاره گر فايل آنجا قرار دارد ) خوانده می شوند .

نوشتن در فايل :

۱ - دستور Print : توسط اين دستور می توان اطلاعاتی را در فايل قرار داد :
Print #FileNumber,WriteData
دستور فوق محتويات متغير WriteData را در فايلی با شماره FileNumber می نويسد . بوسيله دستور Print می توان اطلاعات را بصورت خط به خط در فايل نوشت برای مثال :
Print #1,"Hello Visual Basic"+Vbcrlf
عبارت Vbcrlf نشان دهنده کاراکتر انتهای خط ( CRLF ) در ويژوال بيسيک می باشد .

۲ - دستور Put : اين دستور برای نوشتن داده ها در فايلهای باينری با دسترسی تصادفی بکار می رود :
Put #FileNumber,[Recordnum],WriteData
اين دستور محتويات متغير WriteData را در رکورد شماره Recordnum قرار می دهد .

تعيين محل رکورد در فايلهای با دسترسی تصادفی :

برای منتقل کردن اشاره گر فايل به يک رکورد در يک فايل باينری با دسترسی اتفاقی ، از دستور Seek استفاده می شود . اين دستور محل يک بايت را در فايل می گيرد و اشاره گر فايل را در آنجا قرار می دهد بنابراين دستورات Put و Get می توانند با اين رکورد کار کنند :
Seek #FileNumber,RecordNumber

تشخيص انتهای فايل :

برای اينکه متوجه شويم به انتهای يک فايل رسيده ايم از دستور EOF استفاده می کنيم . اين دستور يکی از مقادير True يا False را بر می گرداند که نشان می دهد به انتهای فايلرسيده ايم يا نه . از اين تابع در حلقه های Do-While استفاده می شود :
Do While Not (EOF(FileNumer))x
.
.
.
Loop
حلقه فوق تا زمانيکه فايل موردنظر به انتها نرسيده باشد اجرا خواهد شد .

بدست آوردن طول يک فايل :

بوسيله دستور LOF می توان طول محتويات يک فايل را بدست آورد :
FileSize=LOF(FileNumber)x

بدست آوردن محل اشاره گر فايل :

توسط دستور Loc می توان محل جاری اشاره گر فايل را بدست آورد . اجرا شدن اين دستور محل اشاره گر را تغيير نمی دهد :
FilePosition=Loc(FileNumber)x
--------

ساير عمليات کار با فايل :

۱ - حذف فايل : برای حذف يک يا چند فايل از دستور Kill استفاده می شود :
Kill "C:\Temp\MyFile.txt"x
Kill "C:\Temp\*.txt"x

۲ - انتقال فايل : برای انتقال يک فايل از يک دايرکتوری به دايرکتوری ديگر از دستور Name استفاده می شود . مبدا و مقصد بايستی روی يک درايو باشند . اگر دايرکتوری مبدا و مقصد يکی باشد فايل تغيير نام داده می شود :
Name "C:\Temp\File1.txt" To "C:\Temp2\File2.txt"x

۳ - کپی کردن فايل : برای کپی کردن يک فايل از يک دايرکتوری به دايرکتوری ديگر از دستور FileCopy استفاده می شود :
FileCopy "\File1.txt\ To "C:\Temp\File2.txt"x

۴ - بدست آوردن تاريخ و زمان آخرين تغيير فايل و يا زمان ايجاد فايل : برای اين کار از دستور FileDateTime استفاده می شود . ابتدا بايستی يک متغير از نوع Variant تعريف کرده و سپس توسط اين دستور تاريخ و زمان موردنظر را استخراج کنيم :
Dim FileInfo As Variant
FileInfo=FileDateTime("C:\Temp\MyFile.txt")x

۵ - استخراج طول فايل : برای بدست آوردن طول يک فايل بر حسب بايت از دستور FileLen استفاده می شود :
FileSize=FileLen("C:\MyFile.txt")x

۶ - تغيير صفت يک فايل : برای تغيير صفت يک فايل از دستور SetAttr استفاده می شود . پارامترهای اين دستور عبارتند از :
0 : فايل معمولی
2 : فايل مخفی
4 : فايل سيستمی

SetAttr FileNumber,FileAttrib

مقابله با خطاهای کار با فايل :

در زمان کار با فايلهای احتمال زيادی وجود دارد که خطا بوجود آيد . بنابراين بايستی در زمان کار با فايلها در صورت ممکن از روتينهای مقابله با خطا استفاده کنيم . شايع ترين خطاهای کار با فايل عبارتند از :

۵۲ : شماره يا نام فايل صحيح نيست
۵۳ : فايل پيدا نشد
۵۴ : حالت فايل صحيح نيست
۵۵ : فايل قبلاً باز شده
۵۸ : فايل از قبل وجود دارد
۵۹ : طول رکورد صحيح نيست
۶۱ : ديسک پر است
۶۲ : عبور از انتهای فايل
۶۳ : شماره رکورد صحيح نيست
۷۰ : دسترسی ممنوع است
۷۱ : ديسک آماده نيست
۷۶ : مسير پيدا نشد

در هنگام مقابله با خطا بهتراست از يک ساختار Select-Case استفاده کنيد :
Select Case Err
Case 71
MsgBox "Drive is Not Ready"x
.
.
.
End Select

__________________

[TAHA]

ايجاد کلاسی برای کار با فايلهای XML
مقدمه :
همانطور که در قسمت سوم مباحث برنامه نويسی اکتيوايکس های سرور سايد گفته شد برای قرار دادن پارامترهای اتصال به بانک اطلاعاتی از فايل XML استفاده خواهيم نمود . بنابراين ابتدا بايستی کلاسی برای کار با فايلهای XML بنويسيم . توجه داشته باشيد که کلاسی که در اين بخش معرفی می شود کلاسی ساده می باشد که فقط با آن می توان مقدار يک ند Node وجود در فايل xml را خواند . در صورت نياز ، می توانيد خودتان متدهای ديگری را به آن اضافه کنيد . برای اين منظور نکاتی را در انتهای همين بخش آورده ام .
XML يک زبان نشانه ای توسعه پذير ( eXtensible Markup Language ) است که در سال 1998 توسط کنسرسيوم وب جهانی W3C ايجاد شد . XML واقعاً يک زبان نيست بلکه يک متا-زبان است و برای توصيف ساير زبانها بکار می رود . داده ها در فايلهای XML براحتی قابل تعريف و استفاده هستند .
مثالی از يک فايل XML :


<user>
<name>ali</name>
<id>12</id>
</user>



کار با فايلهای XML در وی بی :
برای کار با فايلهای xml در ويژوال بيسيک بايستی ابتدا از بخش References مورد Microsoft XML 3.0 را انتخاب کنيد . سپس يک Class Modules به پروژه تان اضافه کنيد و نام آنرا XMLReader بگذاريد . در اين کلاس ابتدا يک متغير از نوع شی xml برای کار با فايلهای xml تعريف می کنيم :

Private xml


سپس متدی برای مقداردهی اوليه شی xml می نويسيم . اين متد دارای يک متغير ورودی است که نام فايل xml مورد نظر می باشد :

Public Sub Initiate(ByVal filename As String)x
Set xml = CreateObject("Microsoft.XMLDOM")x
xml.async = False
xml.Load (server.MapPath(filename))x
End Sub


توجه کنيد که در کد فوق از شی server برای يافتن مسير فيزيکی فايل XML استفاده شده است بنابراين ابتدا بايستی در Class_Initialize اين شی را مطابق مطالب درس دوم مقداردهی کنيد .

حال بايستی متدی برای خواندن مقدار يک ند از فايل xml بنويسيم . در اين متد توسط يک حلقه for each ندهای فايل را بررسی می کنيم تا ندی را بيابيم که نامش مشابه با متغير ورودی متد است . سپس با استفاده از خاصيت nodeValue می توانيم مقدار آنرا بخوانيم .

Public Function getvalue(ByVal NName As String) As String
Dim x
getvalue = ""x
For Each x In xml.documentElement.childNodes
If x.nodeName = NName Then
getvalue = x.childNodes(0).nodeValue
Exit For
End If
Next
End Function


مثالی از کار با کلاس XMLReader :
همانطور که گفته شد می توانيم پارامترهای اتصال به بانک اطلاعاتی را در فايل XML قرار دهيم و در زمان Initiate کردن ADODB برای اتصال به بانک اطلاعاتی ، آنها را بخوانيم :

Dim xmlf As New XMLReader
Call xmlf.Initiate("config.xml")x
userName = xmlf.getvalue("DataBaseID")x
Password = xmlf.getvalue("DataBasePassword")x
database_name = xmlf.getvalue("DataBaseName")x
server_name = xmlf.getvalue("ServerAddress")x


ساختار يک فايل نمونه config.xml بصورت زير می باشد :


<Application>testIt</Application>
<ServerAddress>192.168.0.1</ServerAddress>
<DataBaseName>Edatabase</DataBaseName>
<DataBaseID>Euser</DataBaseID>
<DataBasePassword>Epass</DataBasePassword>



ساير نکات برای توسعه کلاس فوق :
نکات زير شما را در نوشتن کلاسی کاملتر راهنمايي می کنند :

1 - توجه داشته باشيد که xml.documentElement بعنوان ريشه فايل xml محسوب می شود . بنابراين برای دسترسی به ريشه می توان يک شی ريشه نيز تعريف کرد :

Dim root
Set root = xml.documentElement


2 - در صورتيکه يک فايل xml دارای چندين ند در ريشه اش باشد و هر ند ريشه نيز دارای چندين ند درونی باشد توسط خاصيت root.childNodes.length و با استفاده از يک حلقه for می توان به اين ندها دسترسی داشت . برای مثال فايل زير را درنظر بگيريد :


<people>
<user>
<name>ali</name>
<id>1</id>
</user>
<user>
<name>reza</name>
<id>2</id>
</user>
</people>



حلقه زير روش دسترسی را به اين فايل نشنان می دهد :

For I = 0 TO (root.childNodes.length - 1)x
Set thisChild = root.childNodes(I)x
name = thisChild.childNodes(0).Text
id = thisChild.childNodes(1).Text
Next


3 – اضافه کردن ند به فايل : برای اضافه کردن ند از متدهای createNode و appendChild استفاده می شود برای مثال برای اضافه کردن يک user جديد به مثال فوق :

Set newuser = xml.createNode("element", "people", "")x
Dim name,id
Set newname = xml.createNode("element", "name", "")x
newname.text = yourname
Set newid = xml.createNode("element", "id", "")x
newid.text = yourid
newuser.appendChild(newname)x
newuser.appendChild(newid)x
root.appendChild(newuser)x


در انتها نيز بايستی فايل را ذخيره نمود :

xml.save(Server.Mappath(filename))x


4 – حذف يک ند از فايل : برای حذف يک ند از فايل توسط يک حلقه for بايستی ند مورد نظر را يافته و سپس توسط متد removeChild آنرا حذف کنيم :

found = False
For I = (root.childNodes.length - 1) TO 0 STEP -1
Set thisChild = root.childNodes(I)x
name = thisChild.childNodes(0).Text
If name = searchname Then
root.removeChild(thisChild)x
found = True
End If
Next


در انتها نيز فايل xml را ذخيره کنيد .