اجراي اين قانون، دگرگوني بزرگي در نظام مالياتي كشور محسوب ميشود چرا كه نحوه مالياتگيري و مالياتدهي در اين نظام جديد، كاملاً متفاوت با نظام مالياتي قديم است.
ماليات بر ارزش افزوده نوعي ماليات چند مرحلهاي است كه در مراحل مختلف زنجيره واردات، توليد و توزيع براساس درصدي از ارزش افزوده كالاهاي فروخته شده يا خدمات ارائه شده در هر مرحله اخذ ميشود. ولي ماليات پرداختي در هر مرحله از زنجيره واردات-توليد-توزيع به عنصر مرحله بعدي زنجيره انتقال مييابد تا نهايتاً توسط مصرفكننده نهايي پرداخت شود. ماليات بر ارزش افزوده مالياتي است كه كليه عرضهكنندگان كالاها و خدمات (مؤديان اين نظام مالياتي) بايستي علاوه بر بهاي كالا يا خدمت عرضهشده، بهصورت درصدي از بهاي فروش كالاها يا خدمات، در زمان فروش از خريداران اخذ و بهصورت دورهاي (فصلي) به سازمان امور مالياتي كشور واريز كند.
هرگونه ماليات بر ارزش افزوده پرداخت شده در زمان خريد توسط مؤديان اعم از واردكنندگان، توليدكنندگان، توزيعكنندگان و صادركنندگان كه در اين نظام مالياتي بهعنوان عامل وصول و نه پرداختكننده ماليات محسوب ميشوند و طلب ايشان از دولت محسوب شده و بهصورت فصلي با سازمان امور مالياتي تسويه ميشود. تسويه مطالبات مؤديان بابت مالياتهاي پرداختي ايشان در زمان خريد، يا از طريق كسر از مطالبات دريافتي از خريداران و يا از طريق استرداد توسط سازمان امور مالياتي كشور به ايشان صورت ميپذيرد.
تاريخچه
1366: لايحه ماليات بر ارزش افزوده به مجلس رفت و در شور اول تصويب و در شور دوم هم 6ماده آن تصويب شد اما بهدليل سياست تثبيت قيمتها به دولت مسترد گرديد.
1370: بررسي گسترده كارشناسان داخلي و بينالمللي، اجراي نظام ماليات بر ارزش افزوده را بهعنوان يكي از راهكارهاي اصلي افزايش كارايي نظام مالياتي به دولت پيشنهاد كرد.
1376: انجام مطالعات علمي بر روي استقرار نظام ماليات بر ارزش افزوده توسط معاونت درآمدهاي مالياتي وزارت اقتصاد، مجدداً آغاز شد.
1379: تاسيس دفتر مستقل طرح ماليات بر ارزش افزوده در سازمان امور مالياتي كشور.
1380: ارائه پيشنويس جديد لايحه ماليات بر ارزش افزوده توسط وزارت اقتصاد به دولت.
مهر 1381: تقديم لايحه ماليات بر ارزش افزوده پس از تصويب در هيأت وزيران به مجلس.
1382-1381: بهمنظور رفع بخشي از مشكلات حاكم بر اخذ مالياتها و عوارض از كالاها و خدمات و همچنين فراهم آوردن مقدمات اجراي نظام ماليات بر ارزش افزوده، قانون موسوم به «تجميع عوارض» تصويب و به اجرا گذاشته شد.
آذر1383: تصويب استقرار نظام ماليات بر ارزش افزوده بهعنوان بخشي از سياستهاي كلان نظام در بخش مالي توسط مجمع تشخيص مصلحت نظام.
فروردين 1384: تصويب كليات لايحه ماليات بر ارزش افزوده در صحن علني مجلس.
1384: بررسيهاي كميسيونهاي اصلي و فرعي مرتبط با لايحه ماليات بر ارزش افزوده بر روي جزئيات لايحه ماليات بر ارزش افزوده در شور دوم در مجلس.
تير 1385: گزارش مركز پژوهشهاي مجلس در تاييد و اظهارنظر در رابطه با لايحه ماليات بر ارزش افزوده منتشر شد.
تير1385: مجلس شوراي اسلامي براساس اصل 85قانون اساسي، تصويب اجراي آزمايشي ماليات بر ارزش افزوده را به كميسيون امور اقتصادي تفويض كرد.
شهريور 1385تا مهر 1386: مواد لايحه ماليات بر ارزش افزوده به تصويب كميسيون اقتصادي مجلس رسيد.
بهمن 1386: مدت اجراي آزمايشي لايحه ماليات بر ارزش افزوده براساس اصل 85قانون اساسي در صحن علني مجلس شوراي اسلامي، 5سال تعيين شد.
اسفند 1386 تا ارديبهشت 1387: رفع ايرادات شوراي نگهبان به لايحه ماليات بر ارزش افزوده در 2نوبت.
خرداد 1387: لايحه ماليات بر ارزش افزوده به تاييد نهايي شوراي نگهبان رسيد و بهعنوان قانون به دولت ابلاغ شد.
اول تير 1387: قانون ماليات بر ارزش افزوده توسط رئيسجمهور جهت اجرا ابلاغ شد.
اول مهر 1387: آغاز رسمي اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده.