تاریخ تمدن ژاپن

[Borna66]

ادیان و مذاهب باستانى ژاپن


جغرافياى تاريخى انسانى تاريخ مدون ژاپن به سال 660 ق .م مى رسد. در اين سال امپراطورى ژاپن به وسيله (جيمونتو( تاءسيس شد و از همان زمان به بعد امپراطوران ژاپن به خود جنبه الهى و عنوان خدائى دادند. در قرون اوليه ميلادى قبائل مختلفى در ژاپن سكونت داشتند كه حكومت هر يك از آنان در دست كاهنان بود. در قرن پنجم ميلادى نفوذ قوم (ياماتو) بر ديگر اقوام موجب پيدايش كشور ژاپن شد. در قرون ششم تا هشتم ميلادى ژاپن به سرعت پيشرفت كرد و داراى تمدنى درخشان شد. رئيس قبيله حاكم(ياماتو ) مقام امپراطورى يافت . در قرن نهم ميلادى خاندان (فوجى والا (بر دربار حكومت مى كردند. با وجود امپراطور، قدرت اصلى از آن راهبان بودائى بود. در قرن دوازدهم ميلادى (ميناموتو( حكومت توگون را در ژاپن برقرار كرد و امپراطورى به مقامى تشريفاتى مبدل شد. در اواسط قرن 13 ميلادى مغولان به فرماندهى قوبلاى قاآن دوبار به ژاپن لشكر كشى كردند ولى توفيقى به دست نياوردند. از اروپائيها، ابتدا پرتغاليها بودند كه در سال 1542 م با اين كشور بازرگانى برقرار كردند. در اواسط قرن شانزدهم مسيحيت به ژاپن راه يافت . عقايد و اديان ؛ دين بومى مردم ژاپن (شين تو ( نام دارد و مانند كيش ابتدائى چين ، يكى از اشكال) جان پرستى) مى باشد. در برخى نقاط ژاپن آثار (توتم پرستى ( نمايان است . علاوه بر اين ، دين) كنفوسيوس ( و) بودا( در ژاپن رواجى بسزا دارند كه اولى از( چين) وارد شده و دومى از(كره( راه يافته است . ساكنين اوليه ژاپن اقوام) آئينو( نام دارند. اين قوم به سمت جزيره شمالى( هوكائيد)و يا ( پزو) رانده شدند. در ميان آنان آثار و بقاياى) توتم پرستى ( ديده مى شود. (توتم( اين قوم ريشه) خرس ( دارد و طبق سرگذشت افسانه اى ، در اثر آميزش زنى با يك خرس ، به وجود آمده است . عيد خرس، از مهمترين اعياد اين قوم است كه با تشريفات خاصى در روزى معين ، بچه خرسى را از مادرش جدا مى كنند. زنى از اقوام )آئينو( آن بچه خرس را شير مى دهد و آنگاه مردى او را خفه مى كند و سپس قطعه قطعه نموده مى خورند. در برخى از نقاط ژاپن ، مردم همچنان گرفتار اوهام و اساطير و خرافات اند؛ چنانكه برخى از آنان نژاد خود را به (روباه )مى رسانند. اين حيوان در اعصار گذشته بسيار مقدس بوده است . زيرا) روباه( با خداى برنج موسوم به) انيارى ( شريك است . تصوير روباه در معابد اين گروه نمايان است . اين قوم گاهى خود را به بيمارى روحى شگفت انگيزى گرفتار مى سازند و آن تخيل حلول روباه در آنان است و معتقدند كه اين حلول از راه پوست و زيرناخن است . آنان زندگى خود را زندگى روباه مى دانند. شين تو؟ در گذشته و حال : شين تو دين بومى مردم ژاپن پيشينه عقايد و مراسم مردم قديم ژاپن ، عارى از هر گونه شكل و جهت خاصى بود. در قرن ششم ميلادى در پاسخ به آئين بودا (در زبان ژاپن : بوت سودو)، لغت )شين تو)) (راه خدايان(( راوضع كردند. مردم ژاپن تا قرن پنجم ميلادى طرز نگارش را از) چينيان ( اقتباس مى كردند. كتاب مقدس شين تو (كوجيكى) امور قديم در قرن هشتم ميلادى به زبان ژاپنى نگاشته شد. در همان عصر (قرن 8) كتاب مقدس ديگرى به نام ( نى هو نمى( نگارش يافت . دين شين تو براى ارواح مردگان احترام زيادى قائل است ، و آنان را بر زندگان ترجيح مى دهد. ارواح مردگان را تا مقام الهى بالا برده و ستايش ‍ مى كنند و معتقد به زندگى ارواح در ميان زندگانند. ارواح در غم و شادى ، رنج و لذت زندگان شريك اند و رفتار و گفتار آنان را زير نظر دارند. اين نيروى طبيعى از رهگذار مرگ به دست مى آيد. ژاپنى ها معتقدند كه موجودات طبيعى داراى روح هستند؛ آفتاب ، ماه ، رودخانه ، باران و...داراى روح هستند، لذا مورد پرستش قرار مى گيرند. در آئين شين تو پرستش خدايان بسيارى به چشم مى خورد. آنان را ارواح ، نفوس ، امپراطور، درختان ، گياهان ، صخره ها، حيوانات از قبيل : مار شير، گرگ ، كلاغ ، روباه ، خرس ، و... را مورد پرستش قرار مى دادند. علاوه بر اين به خدايان بى شمار ديگرى عقيده داشتند. ارواح نياكان ؛ پرستش ارواح در آئين شين تو مقام ويژه اى دارد. در تلقى مردم ژاپن هر نوع گرفتارى و مشكلى با توسل به ارواح نياكان حل مى شود. آن گونه كه هر پيشامد مثبت و خيرى را حاصل عنايت ارواح نياكان مى دانستند. ژاپنى ها به رسم بدويان باستان اشياء گرانبها را با مردگان دفن مى كردند. در فرهنگ مذهبى ژاپن به ارواح مردگان( كامى ها( مى گويند. كامى افسانه هاى متعدد دارد. مانند: كامى خانواده ، كامى كلان ، كامى ملت ، مخصوصا ارواح نياكان امپراطور، كامى طبيعت ، آسمان ، درختان ، جنگلها، سنگها و اسباب آشپزخانه و... كه او را جان و حيات مى بخشند. نيروى تصور و تخيل ژاپنى ها جهان را پر از ارواح خوب و بد مى سازد. در برخى روايات باستانى ژاپن آمده است كه : هشت صد هزار كامى ارواح موجود است كه برخى از اين ارواح ، قدرتمندند و با نيروى فراوانى در جهان حكومت دارند كه به صورت خدايان حقيقى در آمده اند. (هيرانا) مفسر مذهب شين توكه در قرن 18و 19ميلادى مى زيسته ، تجزيه تحليلى از دين شين تو دارد. او مى گويد :در اين مذهب همه مردگان به صورت خدا جلوه گر مى شوند و حوادث جهان طبيعت ، معلول كار مردگان است . اين مردگان هستند كه سرنوشتها را تعيين مى كنند، جهان را مسكون مى سازند و انسانها را پديد مى آورند، مزارع و كشتزارها را حاصلخيز مى سازند و موجب پيدايش فصول چهارگانه سال مى گردند. و هم آنان هستند كه بلا و قحطى و كارهاى خوب و بد از آنان صادر مى شود. و ادامه مى دهد: اگر مردم ارواح را فراموش كنند، در زندگى با ناملايمات دست به گريبان خواهند بود. اين ارواح مردگان است كه پاداش مى دهند يا مجازات مى كنند، مردگان به زندگان احتياج دارند، پس بايد كه زندگان غذا و ما يحتاج مردگان را بر قبور آنان بگذارند. به گمان آنان ، زندگان به مردهاى مرده ، شمشير و به زن هاى مرده ، آينه مى دهند. ژاپنى ها عقيده دارند كه كشورشان خانه خدا و مملكت خداست و مردم ژاپن از نژاد الهى هستند كه بر تمام مردم جهان برترى دارند. اين طرز تفكر به تدريج به صورت روحانى درآمد و اعتقاد به ارواح رواج يافت . تفكر نژاد و سرزمين برتر؛ آئين شين تو به مرور زمان داراى مبادى و آداب شد. اين آئين مايه هاى ناسيوناليستى و نژادپرستانه بسيار قوى دارد. آئين شين تو در طول تاريخ پشتوانه بسيار مستحكمى در حفظ استقلال و تحكيم قدرت سياسى ژاپن داشته و دارد. فرمان امپراطور، فرمان خدا بوده است . وجب به وجب سرزمين ژاپن مقدس است ، چرا كه جزاير ژاپن آفريده ويژه خدايان است . و تمام قلمرو ژاپن توسط دو خداى نر و ماده (ايزاناگى)و )ايزانامى) خلق شده است . در مجمع الجزاير ژاپن )خداى نر( غوطه ور شد و اين باور به دست آمد كه بايد مردم ژاپن هر سال غسل مذهبى به جاى آورند. وقتى خداى نر (ايزاناگى ) از دريا بدر آمد، از گوشه چشم چپ خود بزرگترين خدايان را بوجود آورد كه او را )اماتراسو) گويند و اين بزرگترين حادثه جهان خلقت است . وى بار ديگر به دريا فرو رفت تا غسل كند و وقتى در آمد، از گوشه چشم چپ خود خداى ديگرى به نام) توكى يومى )) (خداى ماه (( راخلق كرد. از گلوگاه او خداى ديگرى به نام سوسانوو و (خداى طوفان ) پديد آمد. اين خدايان سه گانه در آسمان بر تخت جلال و جبروت و عظمت و خدائى تكيه زدند و حكومت آغاز كردند. مذهب مردم ژاپن ، مجموعه اى از اعتقاد به مظاهر طبيعت و اطاعت مطلق از فرمانروايان و عقيده به سحر و جادو و احترام به )تابو) و ايمان به مبادى بسيار ساده ساخته ذهنيت خودشان است . آنان روباه را فرستاده خدايان آسمانى مى دانستند و مورد پرستش قرار مى دادند. گروهى روباه را كلان اجداد خود مى دانستند. و اين نمودهائى از وجود مذهب بدوى باستانى )فتيش ( در ميان اقوام ژاپنى است . در نظر آنان ، )تير و كمان) مقدس بود و آن را مانند مظهر خدايان عبادت مى كردند و اين عين )فتيش پرستى ( است . مناسك و مراسم ؛ تقديس خانواده ؛ در آئين شين تو؛ كانون خانواده خود يك مذهب است كه بايد به اصول اخلاقى خانواده در آئين شين تو مؤ من و عامل بود. تقديس مردگان ، يكى از ضروريات آئين شين تو، احترام مردگان است و جلب مطلق رضايت آنان . جلب رضا آنان در انجام وظايف خانوادگى ، اجتماعى و پرستش امپراطور ممكن است . تعصد به اصول اخلاقى ؛ ژاپنى ها بايد پاكدامن ، راستگو، درستكار، شجاع و...باشد. تعليم و تربيت فرزندان ؛ اين امر ضامن بقاء خانواده است . 5 نظافت از واجبات مذهبى است ، براى ورود به معابد، هر ژاپنى بايد پاك باشد . خواندن اوراد و اذكار سحرآميز، بر هر ژاپنى لازم است . رقص و آواز خوانى ؛ بايد اين امر توسط دوشيزگان اجرا شود كه لازم و ضرورى است . تقديم هدايا به خدايان ؛ اين عمل از واجبات شين تو است كه بايد در معابد گذاشته شود. برترى نژاد و سرزمين ؛ عقيده به اينكه مردم ژاپن فرزندان دو خداى نر و ماده (ايزانامى و ايزاناگى ( هستند و قلمرو ژاپن توسط اين دو خدا خلق شده ، از واجبات و ضروريات دين ژاپن است . پرستش امپراطور؛ اعتقاد به اينكه (زيم لو ( در سال 660 ق .م امپراطور ژاپن نوه آن الهه بر مسند فرمانروايى جهان نشست كه سال مزبور مبداء تاريخ ژاپن گرديد، و ميكادو امپراطور ژاپن از نسل اين الهه بايد پرستيده شود، از ضروريات مذهب شين تو است . پيدايش آئين جديدى به نام )ماهايانا( در سال 523 ميلادى توانست خود را با محيط و مردم ژاپن سازش دهد، بر خلاف آئين صادراتى كنفوسيوس كه مردم ژاپن را خوش نيامد. آئين )ماهايانا) اهداف سياسى امپراطورى ژاپن رابرآورد و لذا پيشرفت قابل توجهى نمود و حتى مذاهب جديدى از آن پديدار شد. يكى از شاخه هاى اصلى اين مذهب ، مذهب معروف) ژودوشين تو( است كه شين ران مؤ سس آن بود. در اين مذهب جديد انشعابى ، بسيارى از تعاليم سخت مذهب ماهايانا و سختگيريهاى آئين بودا حذف د و مقام زنان راكه وضع منحط و رفت بارى داشتند، سرو سامان داده و آنان را ارتقاء بخشيد. رهبانيت و زيارت معابد را الغا نمود، لذا به) لوتر( ژاپن مشهور گرديد. مذهب ماهايانا عقايد تسلى بخش ، بهشت و دوزخ و خدايان فراوانى اضافه بر آنچه در گذشته بود. با خود آورد. در اين مذهب انشعابى ، نيايش به ارواح مردگان از آئين فتيش قديم با تصرفاتى پذيرفته شد. قول به تناسخ و حلول (به مدت يكصد سال در حالت كامى ) جزء باورها شد. در طى اين مدت ، ارواح مى توانند از زندگان حمايت كرده و در سرنوشت آنان مؤ ثر باشند. ماهايانا عقيده به بهشت را ابداع كرد، حال آنكه چنين باورى در آئين بودا اساسا وجود نداشت . مذهب ماهايانا به 128 دوزخ گوناگون و يك جهان ويژه براى پارسايان كه بر اثر تقواى مكرر به مقام خدائى رسيده و مى توانند فيوضاتى به بشر برسانند، قائل شد. به تدريج بين آئين شين تو و مذهب) ماهايانا)يك نوع وحدت پديد آمد و سرانجام شين توى قديم در مذهب) ماهايانا( هضم گرديد. اين انحلال دقيقا به خاطر فقدان فلسفه مدون و احكام لازم بود. روحانيت مذهب شين تو؛ با گذشت زمان و ريشه دار شدن مذهب ماهايانا در كشور ژاپن ، قدرت روحانيون اين مذهب به تدريج گسترش يافت و ابداعات و انحرافات زيادى توسط آنان رواج گرفت . روحانيون به خريد و فروش گناهان پرداختند و خريد و فروش عمر و افزايش آن از ابتكارات روحانيت شين تو يا ماهاياناى جديد گرديد. پدران ژاپنى براى تقرب به درگاه خدايان ، پسران خود را به پيشوايان (روحانيون ) مى فروختند. اين سنت از ديرباز در ميان مردم ژاپن رايج بود و در اواخر قرن هفدهم ممنوع گرديد. اين كودكان در خدمت روحانيون (ماهايانا( لباس زنان را مى پوشيده و به زشت ترين كارها (لواط و...) واداشته مى شدند. و اين آغاز انحطاط اخلاقى ژاپن بود. در سال 1549 ميلادى كه مذهب )كاتوليك) در ژاپن راه يافت ، مورد استقبال بسيار قرار گرفت ، علت پذيرش مذهب كاتوليك ، اراده امپراطوران ژاپن بود كه بدان وسيله مى خواستند از نفوذ روحانيت )ماهايانا) كه در تمام مسائل كشور دخالت مى كردند، بكاهند.در سال 1852 ميلادى امپراطوران ژاپن كه زير نفوذ روحانيون ماهايانا قرار داشتند، از تبليغ مذهب كاتوليك جلوگيرى كردند و آزار و شكنجه مسيحيان ژاپن آغاز گرديد كه عده فراوانى از آنان كشته و يا اخراج شدند. مذهب ماهايانا پشتوانه خوبى براى بسط امپراطورى و تحكيم قدرت سياسى امپراطوران بود؛ زيرا در اين مذهب مقامى خدائى داشتند. ادغام دو مذهب ماهايانا و شينتو، آئين شين تو را پديد آورد. اين مذهب توسط امپراطوران ، مذهب رسمى ژاپن اعلام شد. با انحلال مذهب ماهايانا، روحانيون قدرت و نفوذ خود را از دست دادند. اما امروز مذهب) ماهايانا( دومين مذهب رسمى كشور است و در برخى شهرها و اكثر روستاهاى ژاپن رواج كامل دارد. ((شين تو)) جديد؛ عقايد و احكام تحول و تغيير در اين مذهب از خدايان آغاز شد؛ يعنى انتقال اعتقاد از خدايان عرضى به خدايان طولى . از ميان آن همه خداى طولى ، فقط سه خدا را برگزيده شدند: (آمانو)، (موناكانوسى) ،) نوكامى). اين سه خدا بر ديگر خدايان اشرف و افضل شدند. تحول ديگر عقيده خاصى به )بهشت و جهنم)، اعمال خير و شر، پاداش و كيفر و...بود. نيكوكاران زرد پوست پس از مرگ در بهشت مخصوص ژاپنى ها جاى مى گيرند و بدكاران در جهنم كه نوعى زير زمين است ، بدون وسائل معيشت ، در آن معذب مى شوند. اصول عقايد و تعاليم اخلاقى مذهب شين توى جديد عبارت است از: تقديس ارواح نياكان و ستايش آنها و ستايش و احترام امپراطور كه نوه خداى خورشيد و نژاد آسمانى ژاپن است . همچنين ژاپنى ها موظف هستند كه تمام مردم جهان را زير فرمان خود در آوردند، زيرا بر همه انسانها برترى و شرافت دارند. كانون خانواده مقدس است و خانه خود يك معبد است : پدر مى تواند فرزندانش را بفروشد و يا كيفر دهد و بكشد. زنان بايد در برابر شوهران هرزه و وحشى و پليد، با ملاطفت رفتار كنند و در همه حالات تابع شوهر باشند. دختران از ارث محروم اند. به دليل وجود نظام پدر سالارى مردان حق داشتند زنان خود را به اماكن فساد بفروشند. اوراد و اذكار: اوراد سحرآميزى كه از اعصار گذشته باقى مانده . تقديم هدايا به خداى خدايان : هدايايى مثل برنج و ميوه و ماهى . رقص ‍ توسط دختران در ضمن عبادات مذهبى با روش خاصى . اساطير و خرافات ؛ در آئين شين تو، بيش از هر مذهبى ديگر خرافات وجود دارد: دريافت خوبى و بدى ها به وسيله سوزاندن استخوان گوزنها يا كاسه لاك پشت و مطالعه خطوط لاك لاك پشت . با اين كار سرنوشت زندگى فرد در آينده روشن مى گرديد. ضمنا اوقات سفر و ازدواج و... با همين مراسم روشن مى شد. از آنجا كه مردم ژاپن و پيروان اين مذهب خود را از تبار خداوند مى دانند، معتقدند كه نيازى به دستورات و احكام معصل ندارند و براى انجام كارها از فطرت خود الهام مى گيرند. مركز مذهبى شين تو، شهر (ايسه ( است كه شهر معابد نام دارد، چرا كه پر از معبد است . شهر ديگرى به نام )نارا (وضع مشابهى دارد. بتخانه )هزار بودا( در ژاپن معروف است و در آن مجسمه خدايان بى شمارى با اشكال گوناگون گردآورى شده است . البته در ژاپن بتخانه هاى بسيارى در شهرها و روستاها وجود دارد. در سال 1945 ميلادى امپراطورپرستى در ژاپن ملغى شد؛ ولى هنوز مردم ساده لوح بر اين باور هستند. يكى از مراسم معروف مذهب شين تو، روش اخلاقى (پوشيدو) به معنى روش دلاوران است . اين رويه يادگار قرون وسطى است كه به عنوان يك راه و رسم نظامى در ارتش راه يافت و به تدريج فراگير شد؛ تا آنجا كه مذهب شين تو را تحت الشعاع قرار داد. مراسم پوشيد و كه صرفا سرمشق رفتار و كردار سواران و دلاوران بود، در هشت عنوان خلاصه گرديده است: 1 وفادارى دلاوران و پهلوانان به بزرگان و بالادستان و سرانجام به امپراطور. 2 حق شناسى: دلاور مردان بايد به ميهن و امپراطور حق شناس ‍ باشند. 3 شجاعت: دلاور مرد بايد در خدمت به امپراطور از ايثار و فداكارى دريغ نورزد. 4 عدالت: دلاور مرد بايد از مرز عدالت خارج نشود. 5 صداقت: دلاور مرد نبايد از روى ترس دروغ بگويد. 6 عزت نفس: دلاور مرد بايد قوى النفس ، مؤ دب و موقر باشد. 7 استقامت: دلاور مرد بايد صبور و شكيبا باشد. 8 آزادگى: دلاور مرد بايد مرگ عزت مند رابر زندگى ذلت بار ترجيح دهد. 9 عشق: به علم و دانش 10 مردم دوستى: دلاور بايد هميشه نيكخواه جامعه باشد. نقوذ مذاهب و اديان بيگانه ؛ دين ، به مثابه آراء، عقايد انسان در تاريخ بشر هيچگاه در محدوده جغرافيايى و مرزهاى ملى و نژادى ، متوقف نشده و به ديگر سرزمينها نفوذ كرده است . و در ژاپن نيز اين وضعيت وجود دارد: دين كنفوسيوس ، كه در چين پديدار شد، در قرن اول ميلادى به ژاپن راه يافت و مورد استقبال مردم قرار گرفت و تا قرن هفدهم ميلادى نفوذ و گسترش يافت . دايره نفوذ اين دين وارداتى در ميان كشاورزان بود، اما اينك كتب مذهبى اين آئين در سراسر ژاپن رايج است و بر فرهنگ آن ديار تاءثير فراوانى كرده است . دين بودا دين وارداتى ديگرى است كه از كشور هند به ژاپن راه يافت و هم اكنون دين اكثر مردم ژاپن ، بودائى است و نقطه مقابل آئين شين تو مى باشد. دين شين تو خدايان بى شمارى را در محدوده عقايد خود قرار داده ؛ ولى دين بودا از نظر اصولى و بنيادى اين عقيده را رد كرده و قبول ندارد. شين تو به بقاى دائمى پس از مرگ ، بدون مجازات گناهكاران و پاداش نيكوكاران ، معتقد است ، ولى بودا چنين باورى به تناسخ ندارد و كاملا مخالف آن است . در قرن هفدهم ميلادى بين اين دو مذهب مغاير، اتحاد و ائتلافى برقرار شد. به اين صورت كه خدايان بى شمار شين تو مظاهر بودا لقب گرفتند و بدين سان اين دو دين به هم نزديك شدند. آئين بودا به پاره اى اعتقادات شين تو در داد و قبول كرد كه مردگان به مدت يكصد سال در نزد زندگان منزل دارند و بعد براى دريافت پاداش زندگى جديد آشكار مى گردند. معابد؛ معابد بودائى در ژاپن با چوب منقش و داراى كنده كاريهاى بسيار زيبائى است . زيباترين معابد بودائى در شهر توكيو و اطراف آن قرار دارد. قربانيان جنگ و شهيدان راه وطن در گورستانى مخصوص جاى ويژه اى دارند و اسامى آنان بر الواحى نوشته شده است . بودائيان ، به موعظه و اندرزهاى اخلاقى ، تهذيب اخلاق و انجام مراسمى شبيه فرقه كاتوليك روى مى آورند. روحانيت ؛ روحانيون ژاپنى (بودا، شين تو و...) به قرائت متون مقدس ‍ مشغول مى شوند، آواز مى خوانند، زانو مى زنند، براى تشريفات مذهبى ناقوس نواخته مى شود، شمع روشن مى شود، كندر و عود و مشك مى سوزند، مؤ منين دعا مى كنند و حمايت بودا را طلب مى كنند. فرجام : در طى قرون متمادى مردم ژاپن از ميان اديان و مذاهب گوناگون كه به آن ديار راه يافت ، هيچ يك را به طور كامل انتخاب نكردند و آنچه را قبول كردند، تركيبى بود از سنن باستانى مذهب شين تو و آئين )بودا) كه گاهى با مكتب اخلاقى دين) كنفوسيوس ( در هم آميخته مى شد . در سال 1868 ميلادى كه قدرت واقعى كشور در اختيار فرزند رب النوع خورشيد (ميكادو( امپراطور ژاپن ، قرار گرفت . دين شين توى باستانى دين رسمى كشور اعلان شد و تشكيلات بودائى از دولت جدا گرديد. در عين حال اكثر مردم از هر دو دين (شين تو و بودا) پيروى مى كنند و از سال 660 ق . م تا امروز تحولات فراوانى بر اثر دگرگونيهاى اجتماعى آن كشور پديد آمده و هم اكنون ژاپن در زمينه صنعت و تكنولوژى جديد با كشورهاى بزرگ و پيش رفته جهان رقابت چشم گيرى دارد. اين تحول حيرت انگيز و غير قابل انتظار در كشورى كه مهد خرافات و اساطير بوده و هست ، صرفا پس از آنكه به دكان رهبانان و كاهنان و روحانيان دغلكار و جاهل پرور ژاپن پايان داده شد و علم و عقل و آزادى علمى ، هنرى و...روى كار آمد، حاصل شد.

[Borna66]

باستان‌شناسان به مقبره‌ی مرموز یکی از امپراطوران زن ژاپن گام نهاد




پس از ۳۲ سال تحقیق، بررسی و استفاده از فن‌آوری‌های مدرن، دانشمندان توانستند به مقبره‌ی مرموز یکی از امپراطوران زن ژاپن راه یابند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، باستان‌شناسان ژاپنی همراه ۱۵ دانشمند دیگر، پس از سال‌ها تحقیق و بررسی با استفاده از جدیدترین فن‌آوری‌ها موفق شدند تا به مقبره‌ی مرموز یکی از امپراطورهای زن کشور ژاپن که در سال‌های دور بر این کشور حکومت می‌کرده است، وارد شوند.
از سال ۱۹۷۶ میلادی تلاش‌ها برای ورود به این مقبره‌ی مرموز آغاز شده بودند، تا این‌که روز گذشته و پس از ۳۲ سال بررسی و کاوش، باستان‌شناسان توانستند به مقبره‌ی جینگو (Jingo) که به اعتقاد مورخان، مشهورترین امپراطور زن ژاپن است، راه یابند.
مقبره‌ی جینگو در اواخر قرن چهارم میلادی و اوایل قرن پنجم در زمینی به مساحت ۲۷۰ متر مربع و در ساختمانی که به‌شکل یک قفل است، بنا شده است.
دو باستان‌شناسی که به این مقبره راه یافته، گفته‌اند که داخل آن، با نوع خاصی از دیوارنگاره‌ها و مجسمه‌های منحصربه‌فرد که تاکنون نمونه‌ی آن‌ها دیده نشده، تزیین شده است. البته تاکنون هیچ عکس یا فیلمی از داخل این مقبره منتشر نشده است.
منبع:ایسنا

[Borna66]

کتاب ادیان چین و ژاپن باستان


کتاب ادیان چین و ژاپن در واقع ترجمه دو بخش ادیان چینی و ژاپنی کتاب راهنمای جدید ادیان زنده[1] است که زیر نظر جان آر. هینلز[2] استاد مطالعات تطبیقی ادیان در مدرسه مطالعات آفریقایی و شرقی دانشگاه لندن[3] تالیف شده است. بخش ادیان چینی این کتاب مایکل سوسو[4] و بخش ادیان ژاپنی آن را دیوید رید[5] نگاشته است و محمد علی رستمیان عضو هیئت علمی مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب این دو بخش را تحت عنوان ادیان چین و ژاپن ترجمه نموده است. محمد علی رستمیان در مقدمه ای که بر ترجمه این اثر نگاشته است با اشاره به ضرورت شناخت و آگاهی ما نسبت به اقوام آسیایی به بیان اجمالی ویژگی­های دین در چین و ژاپن پرداخته است. حضور ادیان مختلف در این دو جامعه، تحول پذیری دین در این دو فرهنگ و نقش برجسته عناصر سیاسی در دین این دو کشور از مشخصاتی است که مترجم برای دین در چین و ژاپن بر­می­شمرد. بخش اول کتاب حاضر به ادیان چین اختصاص دارد و در هفت بخش مختلف به منابع اولیه اصلی، مقدمه­ای بر تاریخ دین چینی، مراحل اصلی و پیش­فرض­های مطالعه علمی دین چینی، مفروضات اصلی نظام دینی چین، اعمال مخصوص دین چینی، سنت عرفانی در چین و دین در چین مدرن پرداخته است. نویسنده در سطرهای ابتدایی اثر خود که در واقع حکم مقدمه را دارد و تحت عنوان ادیان چینی ترجمه شده است، از جشن­های آیینی، شعایر گذر یعنی تولد، بلوغ، ازدواج، مراسم کفن و دفن و چرخه سالانه جشن­های تقویمی به عنوان معرف­های سنتی این دین یاد می­کند و می­نویسد: در چین عضویت در گروه اجتماعی با شرکت در شعایر گذر و جشن­های سالانه به ثبوت می­رسد نه با تایید عقلانی مجموعه ای از کتابهای مقدس وحی شده. مایکل سوسو ضمن اشاره به معنای واژه زونگ – جیائو به معنای شجره تعلیمات که در چین برای دین به کار می­رود، اظهار می­کند که از میان این تعلیمات، نظام اخلاق کنفوسیوسی، نظام شعایر تائویی و مفاهیم نجات گرایانه بودایی آموزه­­هایی هستند که مردم آنها را قبول دارند و آیین بودا و تائو و کنفوسیوس همانند خدمتگزارانی به ایمان و نیازهای توده مردم چین عمل می­کنند. در بخش منابع اولیه اصلی، نویسنده منابع مطالعه دین چینی را به سه دسته تقسیم می­کند که عبارتند از: 1. متون کلاسیک، شعایر، تواریخ و فرهنگ­های جغرافیایی محلی کنفوسیوسی؛ 2. نوشته­های متداول، فرهنگ­های عمومی و داستان­های تخیلی تائویی؛ 3. متون رسمی و متداول و کتاب­های عبادی عمومی بودایی. در بخش بعد که به تاریخ دین چینی اختصاص یافته است، سوسو تاریخ دین چینی را به چهار دوره اصلی تقسیم و به ویژگی­های هر دوره به طور مختصر و گذرا اشاره می­کند. این چهار دوره که به طور سنتی از آنها با عناوین بهار، تابستان، پاییز و زمستان فرهنگ چین یاد می­کنند، عبارتند از: دوره بهار تاریخ دین چین از آغاز پادشاهی جوو در حدود 1100 ق.م تا آغاز سلسله هان یعنی 206 میلادی؛ دوره تابستان تاریخ دینی از 206 تا 900 میلادی؛ دوره سوم یعنی پاییز آن از 960 تا 1912 میلادی؛ و دوره جدید تایخ دینی چین که همان دوران زمستان این چرخه قلمداد می­شود. نویسنده در بخش بعد به مراحل اصلی و پیش فرضهای مطالعه علمی دین چینی پرداخته است و این مراحل را به سه دوره اصلی تقسیم می کند. نگرش استعماری دانشمندان قرن نوزدهم، دیدگاه ابژه­ای و علمی به تجربه چینی توسط دانشمندان اول و میانه قرن بیستم و نگرش پدیدار شناسان ساختارگرا؛ سه نوع نگرش و سه مرحله از مطالعه جدید درباره دین چینی را شکل می دهند. مایکل سوسو بخش چهارم اثر خود را به توضیح آموزه­های اصلی دین چینی اختصاص داده است و در این قسمت مفاهیمی چون تکوین کیهان، یین و یانگ، پنج عنصر، اتحاد با دائو، فضیلت کنفوسیوسی، جهنم و چرخه های زندگی به اختصار توضیح داده شده است. در بخش پنجم به آداب و مناسک دین چینی پرداخته شده و در مورد خصوصیات شعایر گذر شامل آیین­های تولد، بلوغ، ازدواج و آیینهای خاکسپاری سخن رفته است. در قسمت دیگری از همین بخش نویسنده به چرخه جشن های سالانه دین چینی پرداخته و جشن های اصلی دین چینی در طول سال را با ذکر اجمالی آداب و مراسم آنها بر می شمرد. در قسمت دیگری از این بخش به مجریان مراسم دینی اشاره شده است و نویسنده راهب بودایی، کاهن تائویی، شمن­ها و واسطه های تسخیر روح را مجریان آیین های دینی در چین معرفی میکند و گوشه ای از کارکردهای آنان در جامعه دینی چین را بر میشمرد. در پایان این بخش نویسنده نتیجه­گیری کرده است که قدرت دین عامیانه در چین مدرن نه تنها نابود نشده بلکه سهل­تر و قوی­تر شده است. بخش ششم از قسمت ادیان چینی به سنت عرفانی در چین اختصاص یافته و نویسنده دامنه این سنت را از اولین متون تائویی( قرن پنجم تا چهارم پیش از میلاد) تا مطرح شدن انواع مراقبه ذن در قرن شانزدهم میلادی گسترده می­داند. مایکل سوسو در این قسمت از کتاب خود، عناصر اصلی سنت عرفانی در چین را به اجمال بیان می­کند و در این راستا به سنت مرتاضانه تائویی (سیو یانگ) و منابع الهام آن یعنی کتاب­های جونگ زه نی پین و دائو ده جینگ اشاره می­کند و گزارش مختصری از محتویات این دو منبع به دست می­دهد. نویسنده سپس به بیان ویژگیهای سنت عرفانی در چین مدرن پرداخته و عناصر و دامنه تحولات این سنت را برمی­شمرد. در بخش هفتم که با عنوان دین در چین مدرن تنظیم شده است، به جایگاه دین در چین پس از سلطه سوسیالیسم پرداخته شده است. نویسنده در بخش پایانی از نوشتار خود با اشاره به پنج دین مورد تایید دولت چین یعنی اسلام، بودا، دائو، کاتولیک و پروتستان؛ به بیان قلمرو فعالیت این دین­ها در کشور چین می­پردازد. در کتاب­نامه این بخش نیز 49 اثر معرفی شده است. بخش دوم کتاب حاضر به ادیان ژاپنی اختصاص دارد و دیوید رید نویسنده آن است. این بخش از یک مقدمه کوتاه و شش قسمت با عناوین مطالعات دینی در ژاپن، ماتریکس"سنت کوچک"، رهبران دینی و تعالیمشان، جمعیت متدین در ژاپن معاصر و تحولات بعد از سال 1945؛ تشکیل شده است. دیوید رید در مقدمه کوتاه خود به برخی ویژگی­های دین در ژاپن اشاره می کند و معتقد است با این­که در دین ژاپنی ابعاد شخصی نیز وجود دارد اما جنبه­های دیگری چون جشن­های شین­تویی و شعایر بودایی نیز وجود دارد که بخشی از دین شخصی تلقی نمی­شوند. وی همچنین با اشاره به بعد سازمانی دین در ژاپن، آگاهی از تاثیرات متقابل سازمان­های دینی و قدرت حکومتی در ژاپن را برای آشنایی کامل با این دین ضروری می­داند. رید در بخش مطالعات دینی در ژاپن این نکته را گوشزد می­کند که مطالعات دینی در ژاپن مطالعات الاهیاتی و فلسفی و نیز مطالعات تاریخی و متنی را شامل نمی شود و محدود به رشته­هایی نظیر پدیدار شناسی دین، جامعه شناسی دین و روان­شناسی دین است که در آنها پدیده دینی به روش تجربی و به شکل تطبیقی مورد مطالعه قرار می گیرد. در قسمت ماتریکس سنت کوچک نویسنده اصطلاح سنتهای کوچک در ژاپن را برای اشاره به شین­توی عامیانه، شین­توی معبدی و شین­توی فرقه­ای و اصطلاح سنتهای بزرگ را برای آیین بودا، کنفوسیوس و مسیحیت معرفی می­کند و سپس به بیان ویژگی­های آیین شین­تو در سه شکل اصلی آن می­پردازد. در قسمت بعد تحت عنوان سنت­های دینی در تاریخ ژاپن دیوید رید این تاریخ را به چهار دوره تقسیم می­کند و ویژگی­های دین ژاپنی در هر دوره را به کمک برخی نمودارهای آماری بیان می­کند. این چهار دوره عبارتند از: دوره شین­تو (قبل از قرن ششم میلادی)، دوره شین­تو-بودایی (538-1549)، دوره شین­تو-بودایی-مسیحی (1549-1802) و دوره دوم شین­تو-بودایی-مسیحی (1802- تا کنون). قسمت بعدی کتاب به رهبران دینی و تعالیمشان اختصاص یافته است و نویسنده با اشاره به دلیل احترام به رهبران دینی در سنت ژاپنی از حدود ده شخصیت برجسته در تاریخ این دین که بنیانگذاران فرقه­های دینی مختلفی بوده­اند نام می­برد و تعالیم آنان را به اختصار بیان می­کند. در قسمت جمعیت متدین در ژاپن معاصر، نویسنده، پس از ذکر برخی آمارها در مورد پیروان ادیان مختلف در ژاپن که به کمک نمودارهای آماری بیان شده است، به آداب و مناسک دینی امروزی در ژاپن پرداخته است و با تقسیم بندی اعمال دینی ژاپنی به جشن­های ادواری و جشن­های چرخه زندگی به بیان این اعمال و اشاره مختصر به ویژگی­های آن می­پردازد. در قسمت آخر این اثر که با عنوان تحولات بعد از سال 1945 تنظیم شده، به تحولات دینی ژاپن پس از جنگ جهانی و چگونگی شکل­گیری سازمان­های دینی جدید و خصوصیات آنها پرداخته شده است. نویسنده در این قسمت تحت عناوین: گونه جدیدی از دین جدید، تفرقه، امپراتور مرده است زنده باد امپراتور، و مسائل اوم شیزنریک یو به سیر تحولات دینی در ژاپن معاصر پرداخته است. دیوید رید قبل از ذکر منابع اثر خود در پیوستی که به کتابشناسی اضافه کرده است با تقسیم ادوار تاریخی دین ژاپنی به دوره اولیه، دوره میانه و دوره مدرن در مورد منابع مطالعه درباره هر دوره توضیحات مفیدی را در اختیار محققان قرار می­دهد و سپس در کتاب­نامه 38 منبع مورد استفاده را معرفی می­نماید. در پایان این کتاب همچنین نمایه نسبتا کاملی از اصطلاحات نیز تنظیم شده و کار را برای خوانندگان علاقه­مند راحت­تر می­سازد. [1]. A New Handbook of Living Religions [2]. John R. Hinnells S.O.A.S. , School of Oriental and African Studies, University of London.[3] Michael Saso.[4] [5]. David Reid