امپراتوری عثمانی

[Borna66]

امپراتوری عثمانی

گسترش امپراتوری عثمانی ۱۲۹۹–۱۶۸۳





امپراتوری عثمانی یک قدرت سیاسی امپراتوری بود که از ۱۲۹۹ تا ۱۹۲۲ میلادی در منطقه مدیترانه حکومت می‌کرد. این امپراتوری در اوج قدرت خود (قرن ۱۶ میلادی) مناطق آسیای صغیر ، اکثر خاورمیانه، قسمت‌هایی از شمال افریقا، قسمت جنوب شرقی اروپا تا قفقاز را شامل می‌شد. قلمرو رسمی حکومت عثمانی به ۵/۶ میلیون کیلومتر مربع می‌رسید، ولی حوزه نفوذ آن از طریق ایل‌ها و عشایر از این رقم بسیار فراتر می‌رفت.


منشاء عثمانیان

عثمانیان شاخه‌ای از ترکهای اوغوز بودند که در اواخر امپراتوری سلجوقیان ازترکستان به آسیای صغیر کوچ کردند. در آن زمان سلجوقیان روم که قسمتی از سلسله دولتهای سلجوقی بودند در این سرزمین فرمان می‌راندند. ترکان عثمانی اندک اندک در نواحی غرب آناتولی به یک قدرت منطقه ای و متحد سلاجقه تبدیل شدند وبعدا جانشین سلجوقیان گشتند. ایشان نام خود را از عثمان که رهبر ایل ایشان بود گرفته بودند.
نخستین شاه سرشناس ایشان سلطان محمد دوم معروف به سلطان محمد فاتح، بود که توانست یا چیرگی بر قسطنطنیه (استانبول) به فرمانروائی امپراتوری روم شرقی پایان دهد. تاریخنگاران این زمان را پایان قرون وسطی و آغازرنسانس می‌دانند.
سلطان سلیم نوهٔ سلطان محمد بود که در جنگ چالدران شاه اسماعیل اول صفوی را در سال ۱۵۱۴ میلادی شکست داد و عثمانی بر مناطق غربی ايران دست یافت در نتيجه نواحی غرب ایران که شامل آذربایجان، سرزمین کردستان، و عراق بود از ایران جدا شد. در جنگ هاى بعدى آذربايجان به ايران برگردانده شد ولی سرزمین کردستان و عراق تحت كنترل عثمانی باقى ماندند.
سلطان سلیم با چیرگی بر سرزمینهای اسلامی خود را خلیفهء اسلام خواند. سلیمان قانونی فرزند او همدوره با شاه تهماسب صفوی بود و نیروهایش را تا پشت دروازه‌های وین هم رساند.
__________________

[Borna66]

اقتدار و شکوه امپراتوری عثمانی


علامت امپراتوری عثمانی


دولت عثمانی به عنوان بزرگ‌ترین و پهناورترین دولت اسلامی پس از فروپاشی خلافت عباسی شناخته می‌شود. این دولت در سده‌های هفتم و هشتم هجری (سیزدهم و چهاردهم میلادی) در سرزمین آناتولی ظهور کرد؛دوم سده چهاردهم، به رهبری بایزید اول (ایلدرم بایزید)، قلمرو آن در قاره اروپا گسترش چشمگیر یافت و در اوائل نیمه دوم سده پانزدهم با فتح قسطنطنیه، به رهبری سلطان محمد دوم (فاتح)، در مقام تنها وارث امپراتوری امپراتوری روم شرقی (بیزانس) جای گرفت. بدینسان، در پایان سده پانزدهم دولت عثمانی به اوج اقتدار و شکوه خود دست یافت؛ اقتدار و شکوهی که بیش از یک سده دوام آورد. در این دوران، عثمانی نه تنها - از نظر وسعت قلمرو و کثرت اتباع، اقتدار نظامی و سیاسی، نظم و سامان اجتماعی و ثروت دولت و سعادت و رفاه ملت - اولین دولت اروپایی به شمار می‌رفت، بلکه از نیمه سده شانزدهم میلادی خود را وارث رسمی خلافت اسلامی و رهبر جهان اسلام نیز می‌دانست. در این زمان عثمانی کشوری پهناور بود که قلمرو آن در اروپا تا نزدیکی شهر وین (پایتخت امپراتوری هابسبورگ) امتداد داشت، بخش عمده سرزمین‌های جنوب در یای مدیترانه و شبه جزیره عربستان را دربرمی گرفت، از شمال به رود دن و از شرق به مرزها ی ایران محدود بود. از منظر اروپاییان غربی این دولت مهم‌ترین تجلی تمدن اسلامی به شمار می‌رفت و دادوستد و تعارض‌های فرهنگی و سیاسی و نظامی با آن نقش اصلی در تکوین انگاره‌ای داشت که غربیان از اسلام کسب کردند.

[Borna66]

سرآغاز انحطاط امپراتوری عثمانی

مورخین مرگ سلیمان قانونی (۲۰ صفر ۹۷۴ ق./ ۵ سپتامبر ۱۵۶۶ م.) را نقطه عطفی در تاریخ عثمانی و سرآغاز فرایند انحطاط تدر یجی این دولت می‌دانند. در واقع، این انحطاط هر چند در اواخر سده شانزدهم میلادی، پس از مرگ سلیمان، رخ نمود و در نیمه اول سده هفدهم شتاب گرفت، ولی بنیانها ی اجتماعی آن در دوران حکومت سلیمان و در اوج شکوه دولت عثمانی تکوین یافت.
سیر افول مداوم دولت عثمانی مقارن و همپیوند با سیر ظهور و اعتلای روزافزون تمدن جدیدی است که در اروپای غربی سربرکشید. این دو تحول مواز ی بخش مهمی از فرایند عظیمی را شکل داد که سرنوشت بشر یت را در طول سده‌های اخیر رقم زد و سرانجام در اوایل سده بیستم میلادی جغرافیای سیاسی کنونی جهان را پدید آورد.

[Borna66]

عوامل انحطاط امپراتوری عثمانی

در بررسی علل انحطاط عثمانی باید نقش عوامل چهارگانه:

• افزایش جمعیت و عدم تناسب آن با اراضی زیرکشت،
• تأثیر سلطه غربیان بر قاره اروپا و ظهور اقتصاد جدید پلانت کاری،
• گشایش راه دریایی تجارت غرب با شرق،
• خرابکاری و مقابله نظامی و اطلاعاتی قدرت‌های اروپایی معارض عثمانی،

را اصلی دانست و دو عامل بعدی رشد فساد در ساختار سیاسی و تحجر اندیشه دینی و سیاسی را فرعی تلقی کرد.
بنابراین، فساد در ساختار سیاسی و تحجر در اندیشه دینی را نباید به‌عنوان عواملی تعیین کننده و سرنوشت ساز ارز یابی کرد. برای رسیدن به شناختی عینی و به دور از ذهنگرایی و خیالپردازی از علل واقعی تفوق غرب و افول عثمانی، و سایر دولتهای غیر غربی، باید بر نقش عوامل چهارگانه نخستین تأکید کرد و فساد در ساختار سیاسی و تحجر در اندیشه و ایستایی در فرهنگ را بنوبه خود به عنوان پیامد و معلول عوامل فوق بشناسیم.

[Borna66]

نابودی امپراتوری عثمانی

امپراتوری عثمانی سالها چون ابرقدرتى بر گوشه‌ای از جهان دربرگیرندهٔ، سرزمین کردستان، سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان فرمان‌راندند. با شکست در جنگ جهانی اول امپراتورى عثمانی فروپاشيد و جای خود را به ترکیه داد. پس از فروپاشى امپراتورى عثمانی و پيدايش كشور تركيه اين نواحى به دست كشورهاى پیروز در جنگ، بعضا تقسيم و يا مستقل گرديدند.



ایران و عثمانی

امپراطوری عثمانی در دوران اوج خود توانست بر بسیاری از سرزمین های اسلامی تسلط یابد.سلاطین عثمانی در همین راستا بارها به ایران نیز لشکر کشیدند و گرچه موفق به تصرف بخش هایی از غرب ایران شدند ، اما در چیرگی بر سراسر ایران ناکام ماندند. اشغال کوتاه مدت شهرهای آذربایجان نیز عمدتا با مقاومت مردم پس از مدتی پایان میافت. تمایل ایرانیان به تشیع در دوران صفویه بر شدت درگیری بین طرفین افزود و یکی از مهمترین جنگ های تاریخ ایران را در چالدران میان طرفین شکل داد. حملات پیاپی عثمانیها به غرب ایران یکی از عوامل تمرکز دائمی نیروهای نظامی در تبریز و ناچار دور ماندن و کم توجهی به نواحی شرق و جنوب و خصوصا سواحل خلیج فارس بود

[Borna66]

امپراتوری عثمانی


ثروتمند و قدرتمند

اتباع خارجی مالیات خود را به
سلطان سلیم (سلطنت 74-1566م) می پردازند.
در قرون شانزدهم و هفدهم، امپراتوری عثمانی ترکان مسلمان، قویترین امپراتوری در اوج قدرت خود از مجارستان تا مصر و از الجزایر تا عربستان امتداد داشت که بیش از 5/2 میلیون کیلومتر مربع (975000 مایل مربع) را در بر می گرفت. سلطان در پایتخت ، قسطنطنیه زندگی می کرد و امپراتوری را به کمک شبکه عظیم خود اداره می نمود. امپراتوری عثمانی پس از صدها سال اقتدار ، به مرور افول کرده ، در سال 1923 سقوط کرد.

1300م

قبایلی از آسیای مرکزی به فرماندهی عثمان اول نخستین سلطان امپراتوری عثمانی به خاورمیانه مهاجرت کرده و در آناتولی «ترکیه امروزی) ساکن می شوند.

1350

عثمانیان به سرزمینهای اطراف به ویژه متعلقات دشمنان بزرگ خود، مسیحیان بیزانس حمله می کنند.

1450

عثمانیان بر قسمت عظیمی از امپراتوری هزار ساله بیزانس از جمله یونان، بوسنی، آلبانی و بلغارستان حکومت می کنند.

1453

در حدود 000/100 تا 000/150 ترک عثمانی پایتخت امپراتوری بیزانس، قسطنطینه را فتح می کنند هر چند که مسیحیان 54 روز مقاومت کردند.

1526

بزرگترین سلطان سلیمان اول «سلیمان کبیر ) پیروزیهای بسیار مهمی را در مجارستان بدست می آورد. ارتش مجار را در جنگ موهاکس از پا دراورده و لویس دوم پادشاه بوهم و مجارستان را به قتل می رساند.

1529

ارتش عثمانی به منظور گسترش امپراتوری خویش تحت امر سلیمان اول تا وین پیشروی می کنند اما برای تصرف آن ناکام می ماند.

1571

در جنگ لپانتو عثمانیان تحت امر سلیم دوم تمام امید خود را برای تصرف تمام دریای مدیترانه از دست می دهد. نیروی دریایی آنان در عرض سه ساعت به وسیله نیروی مشترک مسیحی مغلوب می شود.

1683

سربازان اتریشی و لهستانی حمله دیگر ترکان عثمانی به وین را عقب رانده و به گسترش امپراتوری عثمانی به وین را عقب رانده و به گسترش امپراتوری عثمانی پایان می دهد.

1685

امپراتوری عثمانی در 200 سال آینده رو به افول می گذارد و بسیاری از ملتها استقلال خود را باز می یابند حکومتهای فاسد و سلاطین ضعیف نیز به کاهش قدرت امپراتوری کمک می کند.

1908

گروهی از افسران ارتش که به ترکان جوان مشهور شدند، شورشی را رهبری می کردند. که خواهان حکومتی با آزادی بیشتر باشد.

18-1914

امپراتوری تحت امر قهرمان نظامی مصطفی کمال ( بعد ها کمال آتاتورک نامیده می شود) کنترل حکومت را بدست گرفته و دستگاه سلطان را بر می اندازد.

1923

با آمدن کمال، امپراتوری عثمانی به پایان رسیده و تبدیل به جمهوری ترکیه می گردد . مصطفی کمال یا همان آتاتورک نخستین رئیس جمهور می باشند.

سربازان خشن

ینی چری ها از خانواده های مسیحی بودند.
آنان از کودکی انتخاب شده
و به عنوان بردگان آموزش می دیدند.و این امکان را می یافتند تا به موقعیت های عالی حکومتی ترقی یابند .

عثمانیان در جنگ


عثمانیان به عنوان جنگجویانی هولناک چه در دریا و چه در زمین شناخته شده اند. سربازان ورزیده سلطان ینی چری ها (پیاده نظام ها ) و سپاهی ها (سواره نظام) نام داشتند که تعدادشان حدود 000/30نفر بود و پیروزیهای زیادی از قبیل جنگ موهاج (موهاکس) بدست می آورند. در قرن شانزدهم میلادی نیروی در یایی عثمانی بخش اعظم دریای مدیترانه را تحت تصرف داشتند اما در جنگ لپانتو در سال 1571م به سختی مغلوب گشت.

حقایق ثبت شده


وقتی یک سلطان ترک از دنیا می رفت پسر بزرگ یا پسر مورد علاقه اش جانشین وی می شد نخستین کاری که سلطان جدید انجام می داد این بود که با برادران خود مصالحه کند تا هر گونه تهدید برای قدرتش را برطرف سازد زمانی برادران را به وسیله زه کمان خفه کردند. اما پس از سال 1600م آنان در قصر سلطنتی و در مکانهای کوچکی که به قفس مشهور بودند زندانی می شدند.