غار لون من در حومه جنوبی شهر لو یان استان خه نان یکی از آثار باستانی فرهنگی جهان است و با شهر لو یان تنها 13 کیلومتر فاصله دارد. اینجا دو کوه روبروی یکدیگر قرار دارد و رودی به نام " یی خه " از میان دو کوه عبور می کند و بیش از دو هزار غار مالامال از یکصد هزار تصویر بودای سنگی در دو ساحل رود و بر بالای کوه ها پراکنده شده است .

مجموعه غارهای لون من به دنبال غارهای دون خوان گان سو و غارهای یون گان استان شان سی با تشکیل خاندان سلطنتی از سال494 میلادی حفاری شده به دلیل هرج و مرج ناشی از جنگها و تعویض سلسله ها حفاری تمامی مجموعه غارها بیش از 500 سال ادامه داشت و مجموعه غارهای یک کیلومتری کنونی شکل گرفت .
به مرور زمان این مجموعه در دو دوره یعنی در سلسله " وو" شمالی در قرنهای 4-6 میلادی و سلسله تانگ در قرنهای 7- 10 میلادی ساخته شد . از این جهت سبک هنری تصاویر بودای لون من در دو دوره دیده می شود. در سه غار بنام غارشمالی – غار میانه و غار جنوبی می توان سبکهای متفاوت سلسله " ووی" شمالی و سلسله تانگ را مشاهده کرد.

ارتفاع غار میانه 8/9 متر است تصویر عمده ساکیامونی موسس دین بودا درمیان غار قرار دارد که ظاهرا در حال تبلیغ دین بوداست و در دو طرف این تصویر دو شاگرد ساکیامونی و دو بت ایستاده اند . شیوه تصویر سازی در این غار نماینده دوران " ووی" شمالی است. در سلسله " ووی" شمالی مردم به افراد لاغر بسیار علاقه داشتند .
به همین دلیل در این غار ها صورت تصاویر بودا لاغر نشان داده شده است . در غارهای جنوبی و شمالی ویژگی های مجسمه سازی سلسله تنگ به طور بارز دیده می شود تصاویر عمده" آمی تو فو " – بودایی مدل سلسله تانگ - بودای چاق و باوقار نشان می دهد که این با ایده زیبایی مردم تانگ وفق دارد. در غار ده هزار مجسمه بودا که در سال 680 میلادی حفاری شده هنر غار سلسله تانگ کاملا به نمایش گذاشته شده است .
در این غار180 هزار مجسمه بودا به بلندای چهار سانتیمترحفاری شده است و این بدان معناست که ده ها هزار نفر به دین بودا اعتقاد دارند و ده هزار نفر بودایی هستند. در بیرون "غار ده هزار مجسمه بودا" همچنین دو مجسمه پهلوان حافظ " دین بودا" حفاری گردید و دو شیرسنگی در پهلوی این دو پهلوان درسالهای 30 قرن گذشته دزیده شده و اکنون در دو موزه امریکا نگهداری شده است. اکنون هر روز در معبد "فون شیان " - یک غار با ابهت و هنرعالی و ظریف مراسم عبادت دین بودا برگزار می شود .

در این غار مجسمه ساکیامونی به بلندای 17 متر دیده می شود.بزرگترین ویژگی مجموعه غارهای لون من در مقایسه با مجموعه غارهای دون خوان گان سو و مجموعه غارهای یون گان شان سی ، به فرهنگ چین نزدیکتر است زیرا نقاشی های دیواری مجموعه غارهای دون خوان از نواحی غربی پخش شده و در مجموعه غارهای یون گان سبک مجسمه سازی نواحی غربی محفوظ مانده اما سبک مجموعه غارهای لون من کاملا چینی شده است .
به علاوه جنگل ستون های سنگی به لحاظ کیفیت و ظرافت دارای ویژگی خود است تا شمار آن به 2800 برسد.

__________________