سالروز پيروزي ايرانيان و تصرف تنگه ترموپيل در سال 480 پيش از ميلاد


نهم اوت سال 480 پيش ازميلاد (مطابق 18 مرداد) واحدهاي كوهستاني ارتش ايران - تنها ابر قدرت وقت بر روي کره زمين - در جريان لشكركشي خشايارشا به يونان و اروپاي جنوبي، پس از يک رشته جنگ شديد در ارتفاعات مشرف بر تنگه ترموپيل (Thermopylae) واقع در شمال يونان، سربازان اسپارت و «تسپي ان» ها از جمله «لئونيداس» شاه اسپارت را نابود و راه را براي عبور واحدهاي پياده و سوار امپراتوري باز و بي خطر كردند تا به سوي آتن به پيشروي خود ادامه دهند.
خشايارشا كه در صحنه نبرد بود پس از اين كه واحدهاي كوهستاني ارتش ايران از جمله هزار مرد از منطقه پكتيا (اين ايالت خاوري ايران آن زمان، هنوز به همين نام است و در مشرق افغانستان قرار دارد) اسپارتي ها را درمحاصره گرفتند؛ به لئونيداس پيشنهاد كرد كه راه را براي فرار او و باقيمانده سربازانش باز مي گذارد تا فرار كنند، ولي قانون اسپارت عقب نشيني و تسليم سرباز را منع كرده بود. بنابراين، اسپارتي ها به جنگ ادامه دادند و همه آنان جان دادند تا به قانون ميهن خود وفادار مانده باشند.
نوشته اند كه خشايارشا [پسر و جانشين داريوش بزرگ ، نوه دختري كوروش بنيادگذار كشور ايران و شوهر « استر » كه در همدان مدفون است] از سربازانش خواسته بود كه يكي از اسپارتي ها را زنده دستگير كنند تا برود و خبر اين شكست را به آتني ها بدهد.
يونانيان در نبردگاه ترموپيل يک مکان يادبود براي لئونيداس ايجاد کرده اند که مجسمه او و آخرين اظهاراتش در آنجا قرار داده شده است و محلي است براي بازديد گردشگران.
ارتش ايرانيان پس از عبور از تنگه ترموپيل شهر آتن را تصرف كرد. مقاومت لئونيداس در ترموپيل و تاخير پيشروي ارتش ايران، به فرماندهي کل يونانيان اين فرصت را داده بود که آتن را از سکنه اش تخليه کند و آنان را به جزاير امن منتقل سازد.
خشاريارشا در جريان همين لشكر كشي، در سرزمين يونان يك آبراه نسبتا طولاني ساخت تا كشتي ها مجبور نشوند شبه جزيره را كه دريايي توفاني آن را در برگرفته است دور بزنند. بقاياي اين آبراه اخيرا كشف، و نشان مي دهد كه ايرانيان بيست و پنج قرن پيش در علم مهندسي تا چه حد پيشرفت داشتند.
پاره اي از مورخان قرن 20 با محاسبات تازه تقويمي، پايان جنگ ترموميل را دهم اوت سال 480 پيش از ميلاد ذکر کرده و نوشته اند که اين نبرد سه روز طول کشيده بود که قبلا نوشته شده بود: دو روز.
«هرودوت» دركتاب 9 جلدي خود زير عنوان «جنگ پارسيان» جزئيات جنگهاي ايرانيان از آغاز كار تا پايان لشكركشي خشايارشا به يونان را شرح داده است.
دانش تاريخنگاري (هيستريوگرافي) در جهان با همين نوشته هاي هرودوت (جنگ پارسيان) آغاز شده است. با وجود اين، ارقامي كه هرودوت از نيروهاي ايران و كشتي هاي جنگي خشايارشا در حمله به يونان به دست داده به نظر اغراق مي آيد. اسناد ديگر، اين ارقام را به مراتب كمتر از آنچه را كه هرودوت نوشته، نشان مي دهد.





نبرد سال 480 پيش از ميلاد ارتش ايران با لئونيداس در ارتفاعات اين محل روي داد







مجسمه لئونيداس در يادبودگاه او در ترموپيل







سكه زرين خشايارشا با تصوير او