روزي كه خسرو روزبه اعدام شد



خسرو روزبه 21 ارديبهشت سال ۱۳۳۷ به حكم محكمه نظامي و تأييد شاه، «خسرو روزبه» سرگرد كمونيست و از اعجوبه هاي تاريخ معاصر ايران اعدام شد. وي در تيرماه ۱۳۳۶ سالها پس از فرار و ادامه فعاليت به صورت زير زميني، در خانه اي در خيابان سيروس جنوبي (محله بازارچه اسماعيل بزاز) به دام مأموران افتاده بود. با وجود اين، دست به فرار زد ولي در جريان فرار، هنگام بالا رفتن از تير برق هدف گلوله قرار گرفت، مجروح و دستگير شد و مدتها در زندان تحت درمان بود. سرگرد روزبه قبلا هم بارها دستگير و از دست مأموران فرار كرده بود. عمليات خارق العاده او سالها نقل محافل بود به گونه اي که او را مشهور خاص و عام ساخته است. وي در عين حال يك رياضيدان و نابغه نظامي بود و تاليف او درباره خمپاره و توپ سالها كتاب درسي مدارس نظامي بود. خسرو به ماركسيسم و تساوي مردم وفاداري خاص داشت ولي بارها اصرار كرده بود كه كمونيسم را در ايران «مزدكيسم» بنويسند زيرا كه ايرانيان نخستين فرضيه پردازان آن بودند. وي در طول محاكمات خود گفته بود كه اين شاه (پهلوي دوم)، آن چنان بي شعور و ترسو است كه سرانجام ايران را به چاه خواهد انداخت.