زادروز خواجه عبدالله انصاري: اديب، عارف و انديشمند ايراني



خواجه عبدالله انصاري اديب، عارف و انديشمند ايراني، چهارم مه سال ۱۰۰۶ ميلادي چشم به جهان گشود و 83 سال عمر كرد و در شهر هرات درگذشت. وي معاصر خواجه نظام الملك و ابوسعيد ابي الخير بود. كتاب اسرار و جزوه دل و جان و رساله هاي قلندرنامه، هفت حصار و محبت نامه از جمله تاليفات اوست. مناجاتنامه خواجه عبدالله از لحاظ سادگي گفتار و شيريني بيان، كم نظير توصيف شده است. رباعيات شيخ عبدالله نيز معروفند. نثر خواجه عبدالله شعرگونه (همانند سخن سعدي) است. خواجه عبدالله اندرز فراوان در رسيدگي به احوال و رفع دشواري و به دست آوردن دل مردم داده است از جمله اين عبارت معروف او «دل به دست آر تا كسي (شخصيتي) باشي»، يا «دوست را از در بيرون كنند، ولي نه از دل». وي گفته است:

در راه خدا دو كعبه آمد حاصل == يك كعبه صورتست، يك كعبه دل

تا تواني زيارت دلها كن == كافزون ز هزار كعبه آمد يك دل


خواجه عبدالله اندرز داده است كه در سخن گفتن نبايد كلمات چنان بيان شود كه رنجش و نااميدي مخاطب را فراهم آورد و اندرز شيواي او در اين زمينه چنين است: «هر چيز كه به زبان آيد، شايد كه به زيان آيد». به عبارت ديگر، پيش از بيان هر مطلب بايد درباره موضوع و انتخاب واژه ها و طرز اداي آنها تفكر كرد.