تخت بلقيس در آذرگشنسب

ويرانه هاي تخت بلقيس در سال 1959 بوسيله " فون دراوستن " بصورت علمي و دقيق مورد بازديد قرار گرفته و در سال هاي 1966 و 1969 ميلادي به وسيله " ديتريش هوف " بررسي و مستند سازي اوليه گرديد


حصار استحكامات دژ بلقيس، فضايي در حدود 50*60 متر را در برمي گيرد. با توجه به نقشه مقدماتي تهيه شده اين حصار داراي 9 برج است كه احتمالا" 4 برج ديگر نيز بايد وجود داشته باشد كه در حال حاضر بعلت عدم انجام كاوش علمي مشخصات دقيق آنها معلوم نيستند
دروازه هاي اين اثر مي توانند در سمت جنوب شرقي يا نزديك زاويه جنوبي واقع شده باشند
در درون حصار، تالاري تقريبا" مربع شكل و ايواني در جلوي آن وجود دارد. در جلوي بنا يك تراس چند طبقه قرار دارد كه اتاقهاي پناهگاه مانند طويلي را با سقف گنبدي در خود جاي داده است


نوع معماري بنا و آجرهايي كه در ابعاد آجرهاي ساساني هستند همچنين قطعات سنگ ماسه اي زرد رنگ و علائم حجاري سنگتراشان ساساني، تاريخگذاري بنا را به اين دوره محتمل مي سازد
اين استحكامات در طرح كلي خود با ايوان، تالار و رواق پيرامون، نه تنها مي تواند معرف كاخ سازي ايراني باشد، بلكه به عنوان تاسيسات يك آتشكده نيز محسوب مي شود، از نظر طرح
معماري و هندسي، جهت دادن استحكامات به سمت مجموعه باستاني تخت سليمان، هر دو بنا را طوري در ارتباط نزديك با هم قرار مي دهد كه تعبير استحكامات به عنوان يك آتشكده ساساني بسيار محتمل است
بهر صورت صرفنظر از جنبه تاريخي و معماري، بلحاظ باور و اعتقادات عامه ارتباطي اساطيري بين آثار تخت سليمان و دژ بلقيس نزد مردم نيز مطرح مي گردد، محل مذكور براي هر بازديدكننده از مجموعه تخت سليمان جذابيت خاصي دارد اما بعلت صعوبت راه دسترسي و سرد سيري منطقه، فقط در مواقع محدودي از سال امكان دسترسي به آن براي افرادي كه داراي تجهيزات لازم باشند مقدور است
مكان يادشده به علت اينكه بلندترين قله منطقه مي باشد داراي زمستانهاي طولاني و تابستاني دلپذير مي باشد چنانكه در ميان دو قله اين كوه، بر اثر آب برفها در اواخر بهار و اوايل تابستان، علاوه بر سرسبزي و وجود جويبارها، گلهاي رنگارنگ، درياچه اي فصلي نيز تشكيل مي شود كه بر جذابيت محل مي افزايد

راه دسترسي به اين مكان در حال حاضر از طريق راه ارتباطي تخت سليمان - دندي به زنجان در سه راهي معدن انگوران با جاده اي خاكي و فرعي كه فقط ماشين هاي شاسي بلند كمك دار قادر به عبور از آن هستند و تا نزديكي دامنه كوه مي توان به آن نزديك شد و بقيه مسافت را با حدود نيم ساعت پياده روي مي توان به آثار دژ رسيد

آتشكده تشوير
در مسير راه جاده سرخه ديزج به گيلوان ( در طارم عليا ) روستاي تشوير قرار دارد
در سمت چپ جاده با فاصله 50 متري بقاياي پايه هاي دو بنا ديده مي شود و اطراف آن گورستان قرار گرفته است . پلان يكي از آنها به صورت چهار ضلعي و ديگري به صورت هشت ضلعي مي باشد . مصالح بكار رفته در بنا عبارتست از سنگ و گچ و ساروج . عده اي از محققين كلمه تشوير را به معناي جايگاه آتش معرفي كرده و وجود اين دو بنا را از دوران قبل از ورود اسلام به اين منطقه و زمان ساسانيان ذكر مي كنند . از اين دو بنا نيز فقط چهار جرزهاي آن باقي مانده است

اين اثر در فهرست آثار ملي كشور به شماره 53/7/1/983 به ثبت رسيده است