نتيـجه گـيري
پيشرفت ورفاه بشروابسته به ظرفيت خلاقيت اودرحوزه هاي فناوري وفرهنگ است و محافظت قانوني ازخلاقيت ها مشوق سرمايه گذاري بيشتراست كه به نوآوريهاي بيشتر مي انجامد . اين نظام با بيان قانوني حقوق معنوي واقتصادي افراد خلاق درارتباط با آنچه كه خلق مي كنند وحقوق عموم براي دسترسي به دستاورد اين افراد وهمچنين توسعه وترويج خلاقيت ها و گسترش وكاربردي كردن نتايج آنها ونيز تشويق تجارت منصفانه تأكيد دارد .
حقوق مالكيت فكري به معناي حقوق قانوني منتج ازفعاليت ذهني وفكري درزمينه هاي صنعتي ، علمي ، ادبي وهنري مي باشد . همچنين تشويق ومحافظت ازمالكيت موجب رشد اقتصادي ، پديد آمدن شغلها وصنايع جديد و ارتقاء كيفيت وخرسندي اززندگي است . درمالكيتهاي صنعتي حق انحصاري اختراع ، طرحهاي صنعتي ، علائم تجاري ( كالا و خدمات ) ورازهاي تجاري مهمترين مواردي هستند كه مخترع بايد به آنها توجه كند .
اختراع محصول يا فرآيندي است كه راه جديد انجام كاري را ارائه مي دهد يا راه حل فني جديدي را براي مشكل خاصي پيشنهاد مي كند . پتنت حق انحصاري است كه درقبال اختراع ثبت شده به مخترع يا نماينده قانوني او اعطا مي شود .
پتنت حمايت قانوني ازاختراع را براي دارنده آن تأمين مي كند ؛ حمايت پتنت به اين معنا است كه مورد اختراع را نمي توان بدون اجازه دارنده پتنت به صورت تجاري توليد كرد ، استفاده يا توزيع وبه فروش رساند . پتنت مجوزتوليد محصول اختراعي نيست بلكه تنها ديگران را ازتوليد آن بازمي دارد . ثبت اختراع خود هدف نيست بلكه وسيله اي است قانوني كه با صرف وقت و هزينه براي نيل به اهداف تجاري واقتصادي انجام مي شود . اداره ثبت اختراع كشورمورد تقاضا پس ازبررسي كارشناسي پرونده واحتمالاً پس ازانتشار مفاد تقاضا نامه درسطح عموم ، درصورت احراز شرايط ، نهايتاً گواهي حق اختراع را اعطاء مي نمايد كه درسرتاسر همان كشور معتبر وقابل دفاع است .
فراورده هاي جديد ( حمايت ازمحصول ، روش توليد ، كاربرد ) ، فرايندهاي جديد ( حمايت ازخود فرآيند يا روش توليد ) كه كاربردهاي جديد (حمايت ازكاربرد جديد يك محصول ) داشته باشد قابل پتنت كردن مي باشند .ازشرايط پتنت شدن اختراع شامل نو بودن ، دارا بودن گام ابتكاري كاربرد عملي وارزش بيشتر اقتصادي افشاي اختراع مي باشد .
مواردي كه غيرقابل ثبت به عنوان اختراع مي باشند عبارتند از : مواردي كه ازقبل درطبيعت موجود است ، نظريه هاي علمي ؛ روشهاي رياضي ؛ طرح ونقشه ، قواعد وروشها ( مثل روش انجام تجارت ، فعاليت ذهني ؛ بازي ) ، نرم افزار رايانه اي فاقد اثر فني ؛ روش تشخيص يا معالجه بيماري درانسان يا دام ، گونه هاي گياهي يا جانوري ياروش ايجاد آنها واختراعي كه استفاده تجاري آن مخل نظم عمومي يا اصول اخلاقي باشد . درواقع هدف ازثبت پتنت ازديدگاه مخترعان كسب افتخار براي خود وكشور وجلوگيري ازثبت ايده توسط ديگران وكسب درآمد ازاختراعات وپايش وحفظ حقوق پتنت است .
ازآنجا كه بخش ادعاهاي يك پتنت (Claim) يكي ازاساسي ترين قسمتهاي هر پتنت بوده وبه ويژه درخصوص فناوريهاي نوين ازاهميتي دو چندان برخورداراست ، لازم است تا صاحب اختراع ضمن توجه جنبه هاي اختراع خويش دربخش ادعاهاي پتنت ،‌طوري به شرح اختراع بپردازد كه قابليت احراز شرايط لازم جهت ثبت را بيابد ، به طورمثال ممكن است يك محصول به خودي خود قابل پتنت شدن نباشد اما فرآيند انجام شده جهت نيل به آن محصول ويا ابزاري كه درساخت آن محصول دخالت داشته اند قابليت پتنت شدن را دارا باشند .
بنابراين فرد مخترع بايد به نحوي ثابت نمايد كه اختراع وي نه تنها ازلحاظ ابعاد تغيير يافته . (دستيابي به شرط نو آوري دراختراع ) بلكه كاهش ابعاد دراختراع وي موجب توليد كاربردهاي جديد ومفيد ونيزايجاد مزيتهاي تجارتي گرديده است .
حمايت ازثبت اختراع دربازرگاني داخلي وبين المللي ازاهميت ويژه اي برخوردار ميباشد به همين دليل معاهده هاي چند جانبه بسياري بين دولتها منعقد گرديده است كه ازآن جمله ميتوان كنوانسيون پاريس ومعاهده همكاري اختراع (PCT) براي حمايت ازمالكيت صنعتي وسازمان مالكيت فكري رانام برد .
معاهده همكاري اختراع يكي ازمهمترين پيشرفتهاي بشري درهمكاريهاي بين المللي ، درزمينة‌ثبت اختراعات به شمار مي آيد. PCT كه يك توافقنامه تحت كنوانسيون پاريس مي باشد ، عمدتاً معاهده اي براي همكاري درزمينه ثبت ، جستجو وبررسي اظهارنامه هاي ثبت اختراعات ومنتشرساختن اطلاعات فني مي باشد .
اين معاهده پتنت هاي بين المللي صادرنكرده واين مسئوليت كماكان دراختيار دفاترثبت اختراعات كشورهاي عضو مي باشد . با درنظرگرفتن صرفه جويي كه درهزينه هاي ثبت ازطريق PCT مي شود ، تعداد زيادي ازشركتهاي برجسته جهان ازاين سيستم استفاده مي كنند كه بسياري ازآنان نيزاز شركتهاي كشورهاي درحال توسعه مي باشد .
رشد چشمگير تعداد اظهارنامه هاي بين المللي كه تحت اين معاهده درسالهاي متمادي به ثبت رسيده است ، خود گواهي برمزيت آن ( براي متقاضيان دفاتر ثبت ومؤسسات صنعتي ) نسبت به سيستم سنتي مي باشد . تعداد اظهار نامه هاي بين المللي ازطريق PCT ، ازچند هزار اظهارنامه دراواخر دهه هفتاد ميلادي به بيش از 110000 اظهار نامه تا پايان سال 2003 ميلادي افزايش يافته است .
معاهده همكاري اختراع يك راه حل تجاري بسيار مؤثر براي شركتها ومخترعاتي است كه خواهان حفاظت ازاختراع خود درچندين كشورمي باشد .
علاوه برمزاياي بسيارآن درتسهيل فرايند ثبت دركشورهاي متعدد ، PCT بانك اطلاعاتي عظيمي ازاطلاعات فني ارزشمند مي باشد كه درشناسايي روند حركت فناوري ها بسيار مفيد فايده خواهد بود . چنين اطلاعاتي منبع اصلي تحليل گران درجستجوي فرصتها وزمينه هاي سرمايه گذاري وهمچنين راهنمايي درانتقال فناوري مي باشد .

پيشنـهـادات
1- دانشجويان وفارغ التحصيلان دانشگاهها ومراكز آموزش عالي بايد ازمسائل مختلف مربوط به ثبت اختراع ، ابتكار وموضوعات مربوط به مالكيت فكري اطلاع داشته باشند و آموزشهايي بايد ببينند تادرصورت داشتن ايده و اختراعي بتوانند ازطريق آن به كسب وكارمورد نظردست يابند .

2- امروزه بايستي نوآوريها وايده ها با روشهاي جديد دردبستان ، دبيرستان ودانشگاه به مخاطبان آموزش داده شود وازابتداي ورود دانش آموزان ودانشجويان ، بحث درآمدزا كردن افكار و ايده ها ترويج وفرهنگ سازي شود تا كه خود بسترساز مقولات مهمتردرزمينه كارآفريني شود .

3- تعداد كارشناسان ومتخصصان بحث مالكيت فكري به ويژه درمقوله ثبت اختراع ونوشتن اظهارنامه دركشورمحدود به چند نفر مي شود . لذا مهمترين مشكل درعدم ثبت به موقع وصحيح اختراعات وابتكارات دركشور نبود نيروي متخصص آشنابه بحث هاي مالكيت فكري بطورحرفه اي وفني است .

4- بنگاههاي كوچك ومتوسط مي توانند ازاختراعات وايده هاي جديد دانشجويان وفارغ التحصيلان دانشگاهها حمايت كنند ويا خريد وجذب نوآوريهاي آنها موجب موفقيت يك كسب وكاردردنياي نوين كسب وكاركنوني باشد .

5- با آموزشهاي لازم خصوصاً براي قشرجوان ميتوان درسطوح مختلف زمينه نوآوريها واختراعات را براي آنها فراهم كرد وازطريق فرآيندهاي مربوط به مالكيت فكري آنها را به مسيرهاي درست هدايت كرد .

6- تربيت وآموزش وكلاي ثبت اختراع دركشور؛ دردنيا تخصصي وجود دارد كه ازآن تحت عنوان وكلاي ثبت پتنت ( اختراع ) يا كارگزاران ثبت اختراع ازآنها ياد مي شود . اين افراد ،‌با پيش زمينه فني وكسب آموزشهاي مربوط به حقوق مالكيت فكري ميتوانند همانند وكلاي دادگستري درحوزه مربوط به اختراعات ونوآوريها انجام وظيفه كنند . در واقع اين افراد مي توانند پروانه اي شبيه با پروانه وكالت بگيرند ، روشها وفرآيندهاي مربوط به ثبت اختراع را براي مخترعان ونوآوران هركشوري دنبال كنند وبه نتيجه برسانند . كه دركشور ما متأسفانه اين كارگزاران ثبت پتنت (اختراع ) وجود ندارد ولذا بايستي دردانشگاهها كارشناسي اين رشته را ايجاد كرد . و تعداد كارگزاران ثبت اختراع را دركشور بدين طريق افزايش داد .

منــابع ومـآخــذ
1. موسوي موحدي ، علي اكبر وابوالفضل كياني بختياري وجمشيد چمني ، روشهاي توليد واشاعه يافته هاي علمي . رهيافت . ش 31 ( سال 1382 ) . ص 5- 19
2. اصلاني ، حميد رضا ، حق اختراع با لحاظ موافقت نامه جنبه هاي مرتبط با تجارت حقوقي مالكيت معنوي . پايان نامه كارشناسي ارشد . تهران : دانشگاه تربيت مدرس ، دانشكده علوم انساني ، 1381 .
3. گودرزي ، مهدي . بررسي وضعيت نظام مالكيت فكري درايران وارائه راهكارهاي بهبود آن درجهت توسعه تكنولوژي كشور . پايان نامه كارشناسي ارشد ، 1382 .
4. مهدوي ، محمد تقي . تكنولوژي اطلاعات واطلاعات تكنولوژي . تهران : سرچاپار ، 1379 .
5. نوروزي ، محمد . نگاهي به نظام مالكيت صنعتي درايران وسايركشورها . تهران : سازمان پژوهشهايي علمي وصنعتي ايران ،
6. هداوند ، مهدي . حقوق مالكيت صنعتي وقراردادهاي بين المللي ليسانس .تدبير . ش 158 ( تير 1382 ) .
7. اسوپريدوف ، فليكس آ . و ويپو . ژنو . سويس . برنامه سازمان جهاني مالكيت معنوي درحوزه اطلاعات پروانه هاي ثبت اختراع . ترجمه علي آقا بخشي . ش او2 ( سال 1361 )
8. والكوئن ، پكا . نقش پروانه اختراع دراشاعه اطلاعات صنعتي . ترجمه مسعود توتونچيان . ش 1 ( بهار 1372)
9. فهيمي ، مهدي . پروانه ثبت اختراع و مراحل ثبت آن . پيام كتابخانه . ش 32 ( بهار 1378) – ص 76 -79
10. شمس ، عبدالحميد . حقوق مالكيت برعلائم تجاري وصنعتي . – تهران : سمت ، 1382 .
11. آيتي ، حميد . حقوق آفرينشهاي فكري .- تهران : نشر حقوقدان ، 1375 .
12. اماني ، تقي . مجموعه قوانين ومقررات حقوق مالكيت فكري (‌ملي وبين المللي ) . تهران : انتشارات بهنامي ، 1383 .
13. پورنوري ، منصور حقوق مالكيت معنوي دردادگاه . تهران : انتشارات مهد حقوق ، 1383 .
14. امامي ، نورالدين ، مالكيت هاي فكري . تهران : دانشگاه تهران ، 1350 .
15. دبيرخانه شوراي عالي انفورماتيك كشو ر. خقوق پديدآورندگان نرم افزار تهران : سازمان برنامه وبودجه ، مركز مدارك اقتصادي – اجتماعي وانتشارات ، 1373.
16. حكيم الهي ، غلامحسين . شيوه ها وراهكارهاي ثبت اختراع ( تپه ) و امتيازات آن ازديدگاه حقوقي . – رهيافت . ش 34 ( زمستان 1383 ) ص 67 -74 .
17. جاميرصادقي ، سوزان .معاهده همكاري اختراع ومزاياي آن . فصلنامه علم وآينده . ش 9 ( تابستان 1383) . ص 78-87 .
18. فرهاديان ، فريبا . حق مالكيت فكري با كيست ؟ روزنامه جام جم ، ش 1709 – ( شنبه 16 ارديبهشت 1385) – ص 12
19. وحيدي ، فريده . اعتراض به ثبت علائم تجاري واختراعات . نشريه ثبت . دي – بهمن 1384 – ص 50 15

20-Makarov M , the process of Reforming the international. Patent ClassifiCation. World patent in formation .( 2004). 26 (2) 137-141
21. Battle C.W , the Patent Guide . Afriendly Hand book for Protectiny and pre filing from Patent . All Worth press .(1997)

22 . سايت سازمان پژوهشهاي علمي وصنعتي . http://www.irost.org
23. http://www.Iraninvention.com
24. http://www.Shci.ir
25. سايت ماهنامه تدبير http://www.Imi.ir
26. پژوهشگاه صنعت نفت http://www.irpi.Ir
27. http://www.aftab.ir
28. http://www.isna.ir
29. پارك علم وفناوري يزد http://www.ystp.Org
30. http://www.Kstp.ir
31. http://www.Tabrizu.ac.ir
32. پايگاه اطلاع رساني مهندسي ساخت وتوليد ايران http://www.Smeir.ir
33. http://www.fekren.org
34. http://www.jamejamonline.ir
35. سايت ستاد ويژه توسعه فناوري نانو . http://www.nano.ir
36. سايت معاونت فناوري وزارت علوم وتحقيقات وفناوري http://www.techno.msrt.Ir
37. . Bambooweb: articles
38. . http://www.Uspto.goV
39. . http://www.Patent.gov.uk
40. . http://www.wipo.int/Pct/en