مواد و مصالح ساختمانيدر هر دوره از تاريخ معماري ايران، سبك و سياق و شكل خاصي به معماري بخشيده به گونهاي كه در صورت بررسي مواد و مصالح بناهاي متعلق به دوره هاي مختلف تاريخي،‌ مي توانميزان دسترسي معماران و استادكاران به امكانات ساخت و احداث بنا را مورد بررسي قرارداد.


- ايرانيان به لحاظ شرايطاقليمي ويژه كشور اغلب براي ساخت بناها از مصالح و مواد مقاوم بهره مي گرفتند و برهمين اساس در زمينه ساخت بناها تبحر كافي پيدا كردند و به سرعت توانستند به هنرمعماري در معناي واقعي آن دسترسي پيدا كنند. چنانچه آثار و ابنيه تاريخي به جايمانده از تاريخ كهن ايران مانند چغازنبيل نشاني از اين حكايت است.
همچنين در دوره هاي پارتي و ساساني سبك
و سياق معماري سنگي به شناخت بهتر مواد و
ساخت بناهاي عظيم، طاق ها و كتيبه ها منجر شد كه اين رونددر اواخر دوره ساساني به شكل كاملي بروز پيدا كرد.


با آغاز دوره اسلامي روند معماري ايران پوياتر شد تا جاييكه در دوره سلجوقي، با تكميل شدن مباحث سازه اي،‌ معمارها فرصت پيدا كردند تا ازآجر، ملات و تزيينات در ساخت بناها استفاده كنند كه اين هنر به ويژه در دوراناسلامي، در سطوح عالي آن به چشم مي خورد.

در اواخر دوره مغول اطلاعات مربوط به سازه و بنا تكميل ومعماري بنا از نظر فضاها كامل شد و بناهاي به جا مانده از اين دوره به عنوان يكي ازكامل ترين نمونه هاي فضاهاي معماري شهري، جلوه گر شد. پس از مغول ودر دورانتيموريان كاشيكاري با سبك و سياق كاشي معرق و به شكل بي نظير به كار گرفته شد كهاين سبك در دوره صفويه نيز ادامه پيدا كرد، در اين دوره سرعت ساخت و ساز استفاده ازكاشيكاري هفت رنگ را جايگزين استفاده از كاشي هاي معرق كرد.