فضائل امیرالمومنین علی (علیه السلام)به بیان اهل سنت
در خصوص شخصيت و فضائل و ولايت مولايمان اميرالمومنين حضرت علي- عليه السلام - از کتب اهل تسنن مطالب بسياري گفته شده و هر قدر از فضائل آن حضرت نوشته و گفته شود باز کم است. شاهد اين مطلب روايتي است که از پيامبر اکرم حضرت محمد مصطفي- صلي الله عليه وآله وسلم وارد شده است. ابن عباس مي گويد رسول خدا- صلي الله عليه وآله وسلم -فرمود: (لو ان الرياض اقلام و البحر مداد و الجن حساب و الانس کتاب، ما احصوا فضائل علي بن ابيطالب- عليه السلام -) «اگر تمامي باغها، قلم و درياها مرکب، و همه اجنه حسابگر و تمام انسانها نويسنده باشند، قادر به شمارش فضائل علي بن ابيطالب- عليه السلام - نخواهند بود.
ولي با اين حال در روايت ديگر مي فرمايند: (ان الله تعالي جعل لاخي علي فضائل لا تحصي کثره فمن ذکر فضيله من فضائله مقرا بها، غفر الله له ما تقدم من ذنبه و ما تاخر، و من کتب فضيله من فضائله، لم تزل الملائکه تستغفر له ما بقي لتلک الکتابه رسم، و من استمع فضيله من فضائله، غفر الله له الذنوب التي اکتسبها بالاستماع، و من نظر الي کتاب من فضائله کفر الله له الذنوب التي اکتسبها بالنظر)خداوند براي برادرم علي- عليه السلام - فضائل بي شماري قرار داده است که اگر کسي از روي اعتقاد، يکي از آن فضائل را بيان نمايد، خداوند گناهان گذشته و آينده او را مي بخشد، اگر کسي يکي از فضائل آن حضرت را بنويسد، تاهنگامي که آن نوشته باقي است، ملائکه براي او استغفار مي کنند، و اگر کسي يکي از فضائل آن حضرت را بشنود، خداوند همه گناهاني را که از راه گوش انجام داده است مي بخشد، و اگر کسي به نوشته اي درباره فضائل علي- عليه السلام - نگاه کند، خداوند از تمام گناهاني که از راه چشم کسب کرده است در مي گذرد. آيات فراواني را علماي اهل سنت در شان امام علي- عليه السلام - تفسير کرده اند و در تاييد آن رواياتي را از پيغمبر اکرم- صلي الله عليه وآله وسلم -آورده اند به طوري که بعضي از علماي اهل تسنن مانند ابن حجر، خطيب بغدادي، سيوطي، گنجي شافعي، ابن عساکر، شيخ سليمان قندوزي حنفي و... از ابن عباس روايت کرده اند که گفت: (نزلت في علي ثلاث مائه آيه) در شان علي- عليه السلام - سيصد آيه نازل شده است. و گروه ديگري از علماء عامه از يزيد بن رمان چنين روايت کرده اند: (عن يزيد بن رمان قال: ما نزل في احد من القرآن ما نزل في علي بن ابي طالب) گفت: «تعداد آياتي که در شان علي- عليه السلام - نازل شده در مورد هيچ کس نازل نشده است.» قال الله تبارک و تعالي: (و من الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضاه الله)قال ابو العباس احمد بن عثمان بن ابي علي، ان رسول الله- عليه السلام - لما اراد الهجره خلف علي بن ابي طالب بمکه لقضاء ديونه ورد الودائع التي کانت عنده و امره ليله خرج الي الغار و قد احاط المشرکون بالدار ان ينام علي فراشه ففعل ذلک فاوحي الله الي جبرئيل و ميکائيل اني آخيت بينکما و جعلت عمر احدکما اطول من عمر الآخر فايکما يوثر صاحبه بالحياه؟ فاختارا کلاهما الحياه فاوحي الله عزوجل اليهما افلا کنتما مثل علي بن ابيطالب- عليه السلام - آخيت بينه و بين محمد- صلي الله عليه وآله وسلم -فبات علي فراشه يفديه بنفسه و يوثره بالحياه. اهبطا - جبرئيل و ميکائيل - الي الارض فاحفظاه من عدوه فنزلا فکان جبرئيل عند راس علي و ميکائيل عند رجليه و جبرئيل ينادي بخ بخ من مثلک يا ابن ابي طالب يباهي الله عزوجل به الملائکه فانزل الله عزوجل علي رسوله و هو متوجه الي المدينه، في شان علي (و من الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضاه الله)ابو عباس احمد بن عثمان بن ابي علي مي گويد: هنگامي که پيامبر- صلي الله عليه وآله وسلم -مي خواستند به (مدينه) هجرت کنند علي- عليه السلام - را جهت رسيدگي به کارهاي خويش و اداي امانات و پرداخت ديون مامور نمود و شبي که مشرکين خانه پيامبر - صلي الله عليه وآله وسلم - را محاصره کرده بودند تا ايشان را به قتل برسانند، پيامبر اسلام- صلي الله عليه وآله وسلم - (به امر خدا) خانه خويش را به سوي غار ترک کردند و به علي- عليه السلام - فرمودند: برويد (امشب را) در بستر من بخوابيد، پس علي- عليه السلام - (با جان و دل) قبول کردند و آن شب را در بستر پيامبر خوابيدند و جان خويش را فداي پيامبر نمودند. در اين حال خداوند به جبرئيل و ميکائيل فرمود: من بين شما پيمان برادري بستم و عمر يکي از شما را طولاني تر از ديگري قراردادم، اکنون کداميک از شما عمر طولاني را انتخاب مي کنيد؟ هر دو عمر طولاني را انتخاب کردند و خداوند فرمود: آيا نمي خواهيد از علي بن ابيطالب سرمشق بگيريد که چگونه حيات پيامبر را بر حيات خويش ترجيح داد و در بستر رسول خدا به جاي او خوابيد و براي فداکاري و ايثار آماده شد؟ به سوي علي رويد و او را مراقبت و محافظت نماييد. آنگاه جبرئيل و ميکائيل فرود آمده در حالي که جبرئيل در نزد سر آن حضرت و ميکائيل در نزد پاي ايشان بود، به آن حضرت تبريک گفتند و اظهار داشتند که: مبارک بادبر تو اي پسر ابوطالب، خداوند به وجود تو در برابر ملائکه مباهات مي کند. سپس اين آيه شريفه نازل شد: (و من الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضاه الله( .)قل کفي بالله شهيدا بيني و بينکم و من عنده علم الکتاب)طبق نقل عده اي از علماء اهل سنت، آيه شريفه فوق درباره امام علي- عليه السلام - نازل شده است. (عن عبد الله بن سلام رضي الله عنه في قوله تعالي «و من عنده علم الکتاب» قال: سالت رسول الله- صلي الله عليه وآله وسلم - قال: انما ذلک علي بن ابي طالب)از عبدالله بن سلام نقل شده که: از رسول خدا- صلي الله عليه وآله وسلم - درباره آيه شريفه (و من عنده علم الکتاب) «کسي که نزد اوست علم و (اسرار) کتاب (قرآن) سوال شد، حضرت فرمود: اين آيه منحصرا درباره حضرت علي بن ابيطالب است.(عن ابن عباس في قوله تعالي (الذين ينفقون اموالهم باليل و النهار سرا و علانيه فلهم اجرهم عند ربهم و لا خوف عليهم و لا هم يحزنون()قال نزلت في علي بن ابي طالب کان عنده اربعه دراهم فانفق باليل واحدا و في السر واحدا و في العلانيه واحدا.) «ابن عباس مي گويد: اين کلام خدا «کساني که مال خود را در شب و روز، پنهان و آشکارا، انفاق مي کنند مزدشان نزد پروردگارشان است و نه ترسي بر آنهاست و نه غمگين مي شوند» در شان علي بن ابي طالب- عليه السلام - نازل شده است که نزد علي بن ابي طالب- عليه السلام - چهار درهم بود، آن حضرت يک درهم را شب و درهم ديگر را در پنهاني و يک درهم ديگر را آشکارا انفاق نمود.