گزیده ای از سخنرانی آقای دکتر بیک زاده (کوالا لامپور 28/11/1382)


باسمه تعالی

پیشگفتار

یکی از سیاستهای کلان نظام و دولت جمهوری اسلامی ایران در برنامه سوم توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور استفاده هرچه بیشتر و بهتر از امکانات جدید الکترونیک و مخابرات و رایانه است که امروزه به فناوری اطلاعات و ارتباطات یا ICT شناخته می شود. متاسفانه بر خلاف وجود امکانات مختلف سخت افزاری و نرم افزاری در سازمانها و ادارات دولتی و به علت عدم استفاده بهینه از آنها، فاصله بسیار زیاد و چشمگیری میان سطح دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور و دیگر نقاط جهان وجود دارد.


این فاصله خود به عنوان شاخصی برای شناسایی میزان عدم توسعه یافتگی کشور در سطح بین المللی تبدیل شده است. از سوی دیگر راهبردهای مصوب و کلان توسعه بلند مدت کشور مبنی بر کاهش بدنه دولت و و اگذاری امور تصدی گری به بخش خصوصی و افزایش توان نظارتی و اعمال حاکمیت در بخشهای مختلف نظام سیاسی – اداری، ضرورت استفاده از شیوه های جدید و الزاما فناوری های نوین را آشکار می سازد. برنامه کلی دولت در این زمینه تحت عنوان توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات (تکفا) چند سالی است که در دست اقدام و اجرا می باشد. یکی از طرحهای این برنامه تحقق دولت الکترونیک است. متن حاضر که در این راستا ارایه می شود، تلخیص شده سخنرانی آقای دکتر بیک زاده عضو هیت علمی مرکز فناوری اطلاعات مالزی و در جمع گروهی از مدیران سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در کوالالامپور – مالزی و در بهمن ماه 1382 می باشد.

امید آنکه با مطالعه متن حاضر گوشه هایی هرچند اندک از مفهوم تحقق دولت الکترونیک برای شما روشن گردیده و سببی در جهت مطالعه عمیق تر در این راستا گردد.


دولت الکترونیک چیست؟

دولت الکترونیک تماما راجع به موارد زیر است:  سازمانهای دولتی با یکدیگر همکاری پویا داشت باشند.  از فن آوری اطلاعات بهره گیری شود.  ارایه و تامین خدمات بهتر برای افراد و سازمانهایی که با خدمات و اطلاعات دولتی سروکار دارند. عمده انتظارات:  گسترش استاندارد و و حدت رویه در ارایه خدمات دولتی  ارایه موثرتر خدمات به مردم و جامعه  تامین بستری مناسب برای همکاری سازمانهای دولتی از طریق فن آوری های جدید. توجه داشته باشید که اجرای دولت الکترونیک یک پروژه بزرگ فناوری اطلاعات نیست


چرا باید در ایجاد دولت الکترونیک مشارکت داشت؟

دولت الکترونیک خدمات بهتر و منسجم تری به ما به عنوان افراد جامعه ارایه کرده و محیط بهتری را برای ساختن اقتصاد مبتنی بر دانایی و رفاه و ایجاد ثروت پایدار تامین می کند.  دولت الکترونیک کار مبادله و همکاری با دولت را تسهیل می کند.  ارایه خدمات ارزنتر می شود.  امروزه ما انتظار داریم که ارایه خدمات و اطلاعات در تمام ساعات شبانه روز و در محل کار، منزل، مدرسه و... به صورت برخط (Online) وجود داشته باشد.  ما با سرعت راههای جدید ارتباطات در تجارت و زندگی شخصی خود را پذیرفته ایم. دولت الکترونیک یعنی تغییر شیوه امور حاکمیتی و بهبود نظام مدیریت دولتی بر امور اجرایی کشور چگونه دولت الکترونیکی طراحی می شود؟ دولت باید سه موضوع مهم زیر را که عاملهای اصلی موفقیت اجرای دولت الکترونیک هستند تعریف و تبیین کند. این موضوعها عبارتند از:  چشم انداز  راهبرد  برنامه اجرایی چشم انداز عبارتست از بهبود امور اجرایی دولت به منظور تهیه و تامین کارایی، اثر بخشی، برابری و عدالت برای همگان. اهداف دولت الکترونیک • خدمات بهتر: خدمات راحت تر و مطمئن تر با هزینه کمتر و ارزش و کیفیت برتر. • کارایی و اقتصادی بودن: اطلاعات و خدمات ارزانتر و بهتر برای مشتریان و پرداخت کنندگان مالیات. • بهبود شهرت: ایجاد و بهبود چهره و تصویری از ایران به عنوان کشوری جذاب برای اقامت و تجارت. • مشارکت هرچه بیشتر مردم در دولت و حکومت: آسان سازی مشارکت و اعلام نظر مردم در دولت و امور اجرایی. • هدایت و رهبری: پشتیبانی از جامعه مبتنی بر دانش و گسترش فرهنگ نوآوری در بدنه دولت. • راهبرد: • انتقال فرایندهای داخلی و خارجی انجام امور به سمت مشتری گرایی که بر پایه فناوری های مبتنی بر شبکه و بهره گیری از فناوری ارتباطات امکان پذیر است.

معنا و مفهوم دولت الکترونیک برای مردم عادی چه خواهد بود؟

 منظور از ایجاد دولت الکترونیک وحدت و نه تفرقه مردم است.  برای مردم آسان تر است که نظرات خود را به دولت منتقل کنند.  خدمات بهتری به مردم توسط سازمانهای دولتی ارایه می شود.  خدمات بهتر و یکپارچه تری به مردم ارایه خواهد شد زیرا سازمانهای دولتی به طور موثرتری با یکدیگر تعامل و همکاری خواهند داشت.  آگاهی و اطلاعات مردم از قوانین و مقررات، آیین نامه ها، خط مشی ها و تنوع خدمات بیشتر خواهد شد.  فرصتها از دست نخواهند رفت زیرا هیچ سازمان دولتی مسئولیت رهبری و هماهنگی دولت الکترونیک را به تنهایی بردوش نخواهد داشت.  مردم به سرعت به دو گروه دارای امکانات و فاقد امکانات بهره گیری ار فناوری تقسیم خواهند شد.  به دلایل مختلفی مردم ممکن است ترجیح دهند از خدمات دولت الکترونیک استفاده کنند.


از آنجمله می توان به سختی یا هزینه بالای ملاقات و انجام حضوری خدمات مورد نظر و یا به روز بودن نسبت به مدارک و تغییرات روالهای در مراجعات حضوری اشاره کرد.  با تامین خدمات سریعتر و منعطف تر دولت الکترونیک برای مردم به منزله تعامل با دستگاههای دولتی در زمان مناسب برای آنها و بدون مراجعه به نزدیکترین اداره مربوط و ایستادن در صفهای طولانی خواهد بود.  استفاده از دولت الکترونیک برای ساکنین مناطق دور افتاده مزیت بسیار بزرگی است. همچنین مشارکت مردم در نظر خواهی های دولتی و رای دادن به صورت برخط را ممکن می سازد.  با توجه به دسترسی آسانتر به اطلاعات مردم بهتر و بیشتر در امور مربوط به زندگی روزمره خود مطلع می شوند.