دیابت، شایع‌ترین و گران‌ترین بیماری غدد در جهان است كه سن ابتلای آن در ایران 10 تا 15 سال پایین‌تر از میانگین جهانی آن یعنی پنجاه‌وپنج تا شصت‌و‌پنج سالگی است. این بیماری زمانی بروز پیدا می‌كند كه انسولین یا هورمون كاهش دهنده قندخون در بدن به میزان كافی از لوزالمعده ترشح نمی‌شود یا انسولین موجود نمی‌تواند وظایف خود را بدرستی انجام دهد، در نتیجه قندخون نمی‌تواند به طور موثری وارد سلول‌های بدن شود و مقدار آن بالا می‌‌رود.

 بر این اساس در واقع مبتلا به دیابت شده‌ایم، البته بالا‌بودن قندخون یك روی ماجراست و روی دیگر آن عوارضی است كه در سیستم قلب و عروق، كلیه‌ها، چشم و سلسله اعصاب بروز پیدا می‌كند.

اما نكته قابل توجه در خصوص این بیماری آن است كه پیشگیری از درمان آن مهم‌تر است و رمز پیشگیری از بروز دیابت در تحرك كافی، تغذیه مناسب و كنترل استرس خلاصه می‌شود كه در این میان استرس هم در بروز و ابتلای به بیماری موثر است و هم در بالا رفتن بی‌رویه قندخون در مبتلایان به دیابت تاثیر دارد.

محسن حسن‌زاده، كارشناس ارشد روان‌شناسی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: یك فشار ضعیف برای كار و مدیریت‌كردن مشكلات و مسائلی كه همه به نوعی با آن مواجه هستیم، لازم است، اما اگر این فشار زیاد و طولانی مدت باشد، ارگانیسم بدن از هم می‌پاشد و در قالب فشارهای روانی ناشی از استرس بروز می‌كند. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان داده است كه اكثریت قریب به اتفاق افرادی كه استرس دارند مبتلا به بیماری‌های قلبی و همین‌طور دیابت هستند، اما با كنترل و مدیریت استرس می‌توان میزان مازاد قندخون در افراد دیابتی را به طور قابل ملاحظه‌ای پایین آورد.


 استرس و بالا رفتن قندخون متخصصان غدد تاكید می‌كنند كه استرس زیاد سبب ترشح هورمون‌های متعددی در بدن می‌شود كه بعضی از این هورمون‌ها قندخون را افزایش می‌دهد. بالا‌بودن قندخون به هر دلیلی كه باشد، می‌تواند به بخش‌هایی از بدن آسیب برساند. به این دلیل متخصصان همیشه به بیماران دیابتی توصیه می‌كنند كه قندخون خود را در حد پایینی نگه دارند و اگر در محیط كار یا زندگی شان عامل استرس زا وجود دارد، آن را كاهش دهند، چون یكی از راه‌های درمان تنظیم قندخون، از بین بردن استرس است. حتی در برخی موارد مصرف داروهای ضد استرس به بیماران دیابتی توصیه می‌شود.


آیا من استرس دارم؟

روان‌شناسان افرادی را كه استرس دارند، این‌گونه معرفی می‌كنند: تند حرف‌زدن و پرخاشگر‌بودن، عجول و كم صبر بودن، بلند پروازی، تند راه رفتن و تند غذاخوردن، كمال گرایی افراطی و مقایسه خود با دیگران. چنین افرادی معمولا از بازده كار خود ناراضی اند و از خود و زندگی‌شان توقع زیاد دارند و نه فقط تمایل به رهبری در جمع و انجام چند كار با هم را دارند، بلكه به طور افراطی نگران آینده‌اند و حتی شب‌هایشان، قبل از خواب به فكر‌كردن، مقایسه‌‌كردن و حرص‌خوردن می‌گذرد.

همچنین نگران‌بودن قبل از خواب به این دلیل كه عمرمان تلف شده و از دیگران عقب مانده‌ایم، در كنار كار زیاد و بیش از اندازه از ویژگی‌های افراد استرسی است.

حسن‌زاده نیز می‌گوید: تداخل كار و زندگی و ناتوانی از جداسازی این دو از هم، همین‌طور غافل‌بودن از همسر و فرزندان به دلیل مشغله زیاد كاری، اهل تجمل‌بودن و چشم و هم چشمی كردن، با عجله رانندگی‌كردن و از دیگران سبقت‌گرفتن در كنار از كوره در رفتن‌های زودهنگام از ویژگی‌های افراد استرسی است.این روان‌شناس ادامه می‌دهد: البته امكان حذف استرس به‌طور كامل وجود ندارد، اما می‌توان آن را كاهش داد و كنترل كرد زیرا اثبات شده خصوصیات حاكم بر زندگی و نوع شخصیت افراد استرسی موروثی نبوده و تابع یادگیری و محیط فرد است.

استرس، چگونه بیمارتان می‌كند؟
به گفته حسن‌زاده تحقیقات متخصصان قلب نشان داده است كسانی كه سریع صحبت می‌كنند، سریع غذا می‌خورند و سخت كار می‌كنند،‌ هفت برابر بیشتر مستعد كرونر قلب هستند. همچنین اشخاص مضطرب با حفره دهانی بشدت مشكل دارند، زیرا استعمال سیگار، پرخاشگری و اظهار نارضایتی، غیبت، پرخوری و بدخوری به عنوان شاخص‌های اصلی افراد پراسترس به حفره دهانی مربرط است. پس با كنترل استرس می‌توان بر بسیاری از عوارض ناشی از آن غلبه كرد.



كاهش سرعت در زندگی به گفته حسن زاده، مهم‌ترین راهكار برای كاهش و كنترل استرس، شناسایی سبك زندگی پرخطر است كه درصد زیادی از مردم ما درگیر آن هستند. یعنی الگوی تغذیه، تحرك و روابط اجتماعی و عاطفی‌شان بر اساس رفتارهای پر شتاب و بدون آرامش شكل گرفته است.

این روان‌شناس اضافه می‌كند: افرادی كه سریع غذا می‌خورند، حرف می‌زنند، راه می‌روند و حتی روابط خانوادگی، زناشویی و اجتماعی‌شان در فضای به دور از آرامش شكل می‌گیرد، بیشتر در معرض بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، میگرن و كمردرد قرار می‌گیرند. بر این اساس بهترین و موثرترین توصیه به چنین افرادی كاهش سرعت انجام امور روزانه و بخصوص اعمال دهانی است. به این ترتیب فرد قدرت تخلیه استرس‌های روزانه را پس از آن‌كه غذایش را در آرامش می‌خورد، ورزش می‌كند، عبادت می‌كند، در فضایی آرام به روابط خانوادگی می‌پردازد و نیز در آرامش می‌خوابد، به دست می‌آورد. به این ترتیب استرس‌های جمع شده در فرد به صورت بیماری‌های مختلف امكان بروز پیدا نمی‌كند.

بی‌شك دیابت و استرس یكدیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهند و اولین راهكار مقابله با استرس، كنترل و مدیریت عامل استرس‌زاست كه برای آموختن راهكارهای آن می‌توان از مشاوران روان‌شناس و كتب مرتبط كمك گرفت.


همچنین ورزش علاوه بر آن‌كه نقش مهمی كه در كنترل استرس دارد، به ثبات قندخون و كاهش نیاز به دارو و انسولین منجر می‌شود، البته لازم است كه بیماران دیابتی، با مراجعه منظم و همیشگی به پزشك و متخصص تغذیه و داشتن برنامه‌ریزی و آینده‌نگری از پیشرفت بیماری خود پیشگیری كنند.




www.jamejamonline.ir