زانوی ضربدری!!!

[alamatesoall]

زانوي ضربدري:
زانوي ضربدري نوعي تغيير شكل زاويه اي در اندام تحتاني است كه معمولاً در طول دوران كودكي بين سنين 2 تا 6 سال ديده مي شود. در اين عارضه خط زانو با ران و مچ پا در يك امتداد نيست. در وضعيت طيبعي اگر شخص زانوها را به هم نزديك كند مي تواند قوزك هاي داخلي پا را هم بهم نزديك كند. بنابراين زانوي ضربدري زماني است كه زانوهاي كودك به هم نزديك شده در حالي كه قوزك هاي پاي او از هم دور شده اند. بر اين اساس مي توان زانوي ضربدري را

به سه درجه تقسيم بندي كرد كه به ترتيب از سمت چپ به راست در شكل بالا ديده مي شوند:

· كم: فاصله بين قوزك هاي داخلي 6 تا 8 سانتي متر است.
· متوسط: فاصله بين قوزك هاي داخلي 8 تا 10 سانتي متر است .
· شديد: فاصله بين قوزك هاي داخلي بيش از 10 سانتي متر است.

تاريخچه:

قابل توجه است كه بدانيم كه يك نوزاد در ابتدا داراي زانوي پرانتزي است. با رشد طبيعي و در حدود سن 18 ماهگي زانوها بتدريج صاف مي شوند. با ادامه يافتن سير تكاملي طبيعي زانوها بتدريج به شكل ضربدر انحراف پيدا مي كنند. اين تغيير شكل زانوي ضربدري حداكثر تا سن 3 تا 4 سالگي است و عموماً تا حدود سن 6 تا 7 سالگي طبيعي است. با رسيدن به سن 7 سالگي زاويه زانو( زاويه درشت نئي و ران يا زاويه والگوس ) به حد طبيعي در دوران بزرگسالي تا سطح 5 تا 7 درجه برگشت پيدا مي كند( به شكل زير توجه فرمائيد ). اين وضعيت بوسيلة گرافت هم نشان داده شده است.

ناحيه سايه دار در بچه هاي تازه بدنيا آمده با 2 انحراف استاندارد از ميانگين نشان داده شده است. زاويه درشت نئي- ران در حدود اين دامنه بعنوان محدودة نرمال در نظر گرفته شده است.

[alamatesoall]

اين حقيقت كه در كودك تازه به راه افتاده در سنين بين 2 تا 6 سال ممكن است بطور فيزيولوژيكي زانوي ضربدري در آنها تشخيص داده شود؛ كه البته اين وضعيت بصورت زودگذر و طبيعي است. از جمله عوامل بوجود آورنده براي اين گروه سني مي توان به خصوصيت شل بودن ليگامت هاي آنها اشاره كرد كه البته اين وضعيت با درد و محدوديت عملكردي مواجه نيست با اين وجود گاهي اوقات در بعضي از افراد تغيير شكل حفظ و توسعه و تا سن بلوغ ادامه پيدا كند كه ممكن است عمل جراحي ضرورت پيدا كند. از جمله عوامل بوجود آورنده اينگونه تغيير شكل ها مي توان به اختلالات ارثي يا ژنتيكي، بيماري هاي متابوليكي استخوان از قبيل نرمي استخوان يا كمبود ويتامين D، اختلاف در صفحه رشد استخوان هاي اندام تحتاني( افزايش رشد در قسمت داخلي صفحة رشد نسبت به قسمت خارجي) آسيب ديدگي هاي منيسك، كاهش زاويه بين سر و گردن استخوان ران با تنه، بي قوارگي اسكلت، عفونت، ضربات و چاقي اشاره كرد.

از جمله عوارضي كه بدنبال اين تغيير شكل ها بوجود مي آيد مي توان به مواردي از اين قبيل اشاره كرد: بوجود آمدن يك بدشكلي زشت در اندام تحتاني، كوفتگي و سفتي مفصل، به خطر افتادن كاركردهاي عصبي- عروقي، دردهاي قدامي زانو، بي ثباتي در مفصل كشكي- راني، تغيير پيدا كردن محور مكانيكي پا به خارج، وجود فشارهاي پاتولوژيكي بر قسمت خارجي ران و درشت نئي، جابجا شدن مكانيزم اكستنسورهاي زانو( عضلات چهار سر) به خارج، توقف رشد و يا اينكه رشد به سمت يك دوره انحطاطي هدايت مي شود؛ كه نتنها رشد فيزيكي متوقف مي شود بلكه همچنين Hueter-volkman بر روي اپي فيزها اثر گذاشته و از رشد طبيعي آنها جلوگيري مي كند. بنابراين رشد در كنديل خارجي ران بكلي متوقف شده و در نتيجه شيار ران كم عمق شده و كشكك ميل به كج شدن و دررفتگي خارجي پيدا مي كند.

در افراد مبتلا به عارضه زانوي ضربدري نوعي الگوي راه رفتن دوراني در آنها توسعه پيدا مي كند. در اين حالت فرد پاها را به خارج تاب مي دهد تا بين اندام در حال حركت و و عضو ديگر برخوردي صورت نگيرد؛ علاوه بر اينكه در حين راه رفتن فشارهاي زيادي بر درشت نئي وارد مي شود ممكن است سلامتي ليگامنت داخلي به خطر بيافتد و در نتيجه درد كانوني و شلي مفصل پيشرفت كند. اين بيماران بطور مؤثر قادر به دويدن، دوچرخه سواري يا شركت در فعاليت هاي ورزشي با داشتن استعدادهاي بالقوه نيستند؛ در اجتماع به انزوا كشيده مي شوند و ممكن است مورد تمسخر ديگران قرار گيرند.

[alamatesoall]

هنگامي كه كودك راست مي ايستد ضربدري بودن زانوهايش را مي توان به آساني تشخيص داد. اگر زانوها باهم تماس داشته باشند و قوزك ها از هم دور شده باشند زانوي ضربدري وجود دارد علاوه بر اين هريك از نشانه هاي زير مي تواند از علائم زانوي ضربدري باشد:

· وجود درد در قسمت قدامي و داخلي زانو
· تمايل كشكك ها به خارج و احتمال دررفتگي آنها

· بيش از حد بودن زاويه زانو( زاوية والگوس زانو )
· وجود نوعي الگوي راه رفتن دوراني هنگام گام برداشتن
·
تشخيص:
در بررسي زانوي ضربدري كودك را به پشت با اندام تحتاني راست قرار دهيد. زانوها را با هم بكشيد و فاصله بين قسمت داخلي قوزك ها را اندازه بگيريد. در اين جا فاصله غير طبيعي براي سن هاي مختلف معين نكنيد بلكه اندازه گيري را منحصر به فرد در نظر بگيريد. براي چك كردن بيشتر مي توان كودك را به يك متخصص آرتروسكوپي براي معاينه با x-ray ارجاع داد. از طريق راديوگرافي مي توان بهترين زاوية زانوي ضربدري را در پاها اندازه گيري كرد. اين زاويه بين تنه استخوان ران و كنديل هايش(زاويه نرمال 84 درجه) كه بعنوان زاويه جانبي ديستال ران منسوب است اندازه گيري مي شود. زاوية ديگر آن مربوط مي شود به زاويه پروگزيمال داخلي درشت نئي كه اين زاويه بين تنة استخوان درشت نئي و سطح آن (زاويه نرمال 87 درجه) مي باشد. محور مكانيكي آن خطي راست است كه از سر استخوان ران تا مركز مچ پا كشيده شده بطوريكه زانو را به نيمه تقسيم مي كند.

[alamatesoall]

اگر كودك شما زانوي ضربدري دارد جراحي غالباً مورد نياز نيست. در 99% از موارد، اين عارضه بطور طبيعي رفع مي گردد. اما اگر اين وضعيت تا دوره نوجواني و سن بلوغ ادامه داشته باشد (در اين زمان فاصله قوزك هاي پا فرد سه اينچ و بيشتر باشد)ديگر تقويت كننده هاي مداخله گر و پر خرج، كفش هاي تعديل شده و استفاده از تمرينات اصلاحي ضمانتي را ايجاد نخواهند كرد. بنابراين عمل جراحي بهترين روش درمان بحساب مي آيد و شامل استفاده از بست هاي آهني در قسمت داخلي و بالايي درشت نئي و صفحة رشد ديستال ران قبل از بلوغ اسكلتي ويا استوتومي( برش استخوان، جدا كردن و خارج كردن قسمتي از آن) بالاي كنديل ران بعد از بلوغ اسكلتي است. در شكل زير شما خانمي را مي بينيد كه عمل استوتومي را انجام داده است.

تمرينات اصلاحي:
به هنگام تشخيص و معاينه اگر علت عارضه زانوي ضربدري مربوط به شلي ليگامنت ها يا كوتاهي عضلات باشد؛ مي توان با ارائه حركات كششي و تقويتي اصلاحي مناسب، به جلوگيري از پيشرفت و رفع ناهنجاري كمك كرد.

حركات كششي:
1. بنشينيد و پاها را به طرف جلو دراز كنيد سپس با دو دست انگشتان پاها را گرفته و به طرف داخل بچرخانيد.
2. بايستي، يكي از پا ها را از ناحية زانو خم كنيد مچ پا را گرفته و به طرف بالا بچرخانيد.
3. برروي لبة خارجي پا قرار گرفته و سعي كنيد( بدون جابجايي پا و خم شدن زانو) فاصله زانوها را از يكديگر زياد كنيد.

تذكر:
· تمرينات فوق با هر دو پا انجام گيرد.
· هر تمرين كششي 30- 20 شماره در هر تكرار انجام شود.
· هر جلسة تمرين بين حداقل 10 – 5 بار تكرار شود.
· توصيه مي شود 6- 3 جلسه در روز انجام گيرد.

حركات تقويتي:
1. يك پا را كمي به جلو گذاشته و در حاليكه كنار خارجي پا را به زمين گير داده ايد به سمت خارج بكشيد.
2. در كنار ديوار بايستيد و با قسمت بيرون پا بر ديوار فشار آوريد.
3. در كنار جسمي سنگين قرار بگيريد و سعي كنيد با قسمت خارجي پا آن را حركت دهيد.
4. با قسمت خارجي هر دو پا بطور مستقيم چند متر راه برويد.

تذكر:
· تمرينات فوق با هر دو پا انجام گيرد.
· هر تمرين قدرتي 10 شماره طول بكشد.
· هر جلسة تمرين بين حداقل 10 – 5 بار تكرار شود.
· توصيه مي شود 6 – 3 جلسه در روز انجام گيرد.

humankinetics.blogfa.com/post/55