بی شک دنیای امروز متاثر از روزنه ارتباطات است و همه کارشناسان و برنامه ریزان
و نیز تلاشگران صحنه های مختلف سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و علمی
معتقدند بدون بکارگیری موثر این حرفه مهم نمیتوانند خود را با پیشرفتهایی که همچون تند بادی مهیب همه جوامع
را در مینوردد موفق باشند و لذا بر حسب منطق و عقل و درایت بشر ، ارتباط مجازی آسانترین ، کم هزینه ترین و تاثیر گذارترین
و در عین حال موفق ترین حربه دستیابی به اهداف و آرمانهای ذهنی و عینی انسان امروز مطرح میباشد.

سوالی که هم اکنون وجود دارد این است که آیا روابط دوستی و بطور شفاف تر عشق میتواند در این محیط شکل بگیرد ؟

پاسخ ساده این سوال چنین است : شاید ، شاید امکانش باشد ، شاید هم امکانش نباشد.

اما پاسخ به این سوال ساده نیست، من سعی میکنم با توجه به تجربه و آنچه که
طی سال های گذشته مشاهده کرده ام و بر اساس مطالعات علمی که داشته ام این
موضوع را بطور جامع تری بررسی کنم :

1. احساسات در محیط اینترنت
احساسات در محیط اینترنت محدود به ارتباطات از طریق نوشته ها ، شکلک ها است ،
علاوه بر غیر فعال بودن امکان انتقال بسیاری از حس ها ، بر دنیای مجازی سکوت مطلقی
حاکم است ، در اولین ارتباط رایانه ای تنها جهت مخابره صحیح احساس ، از دو علامت
که هم اکنون جزء دو اصطلاحاً شکلک است بهره برده شد ، یعنی دو کاراکتر :-) و :-(
شکل :-) جهت بکارگیری تحت پیام های طنز و شکل :-( جهت بکارگیری در پیام های
جدی مانند تجاری و... بهره گیری شد.

بنابراین از ابتدای شروع ارتباطات الکترونیکی تاکنون ، انتقال احساس؛ جزء مهمی از
این شبکه بوده است ، البته امروزه با وجود شبکه های اجتماعی این موضوع بسیار
آسان تر و منعطف تر گردیده است اما اصل ماجرا کماکان باقی است.

2. میزان صداقت
ما عملا ً امکان تعیین میزان صداقت در شخص مقابل خود را نداریم ، نگارنده بارها درباره
اتفاقات اینترنتی بصورت موردی تحقیقاتی را انجام داده است و میزان صداقت در بین
افراد آنلاین فوق العاده در درجه پایینی قرار دارد ، یکی از دلایل این موضوع وجود امنیت
کافی در عدم صداقت و همچنین عدم بازخواست است.

اگر قرار باشد شما با شخصی بدون ملاقات حضوری سالها در ارتباط باشید ،
شخص مورد نظر میتواند سالها از طریق تصاویر دیگر افراد ، و عناوین جعلی
با شما در ارتباط باشد.

3. امکان شناخت
امکان شناخت ما از افراد دیگر بسیار پایین است ، ما قادر به مشاهده چند اصل مهم در
شناخت افراد بر اساس حرکات رو در رو را نداریم ، بنابراین شخص مقابل قادر خواهد بود
بدون اینکه ما احساس لرزش ، تپش بالا ، تغییر رنگ چهره ، علایم دروغ گویی و به لکنت
افتادن ، را شاهد باشیم به اهداف خود برسد، در دنیای واقعی موضوعات فوق در برخی
مواقع میتواند به ما در جهت شناخت بیشتر کمک کند.

نمونه بارز آن در فضای اینترنتی که البته نقص محسوب نمیشود و میتوان به آن به عنوان
یک قوت نگاه کرد این است که افرادی که در دنیای واقعی افرادی خجالتی شناخته میشوند
در حالت مجازی معمولا بصورت دیگری ظاهر میشوند و جرات بسیاری از کارهای را پیدا میکنند،
شاید بتوان این موضوع را نوعی درمان جهت این افراد در نظر گرفت.

4. عدم ترس و احساس امنیت در روابط

چرا ما فیلم های ترسناک میبینیم ؟ یا اینکه چرا ما در تونل های وحشت ساخته شده
توسط خودمان وارد میشویم ؟ یا چرا ما در شهر بازی ها سقوط هواپیماها را در دستگاه ها
جهت استفاده شبیه سازی میکنیم ؟

پاسخ به این پرسش بسیار ساده است ، انسان در امنیت کامل به ترس علاقه دارد،
و از آن لذت میبرد، چرا که نه تنها آسیبی نمیرساند، بلکه باعث ایجاد احساس هیجانی
و لذت بخشی میشود که بحث پزشکی و روان شناسی آن خارج از تحمل این موضوع است.

زمانی که در ارتباط اینترنتی یک طرف بحث احساس امنیت کامل میکند ، از هیچ
موضوعی دریغ نداشته و میتواند دست به هر کاری بزند ، از جمله دزدی کارت های
بانکی ، پخش تصاویر ، صوت و فیلم زندگی خصوصی دیگران (که در دنیای واقعی
در صورت شناسایی جرم سنگینی محسوب میشود و عواقب آن بسیار است.)

البته در برخی موارد این افراد به دلیل عدم شناخت از محیط فنی موجود ، از طریق
واحد های پلیس فعال در این فضا رو دست خورده و براحتی دستگیر میشوند ، اما در
بسیاری از موارد ، بسیاری قسر در میروند.

5. اطمینان از عدم شناسایی
یکی از دلایل وجود اخاذی در دنیای واقعی که ما آن را به عنوان Blackmail میشناسیم ،
این است که بلک میل ها عموما از سوی افراد ناشناس هستند که ما هیچ شناختی
روی آنها نداریم ، و بنابراین هنگامی که امکان شناسایی وجود ندارد ، امکان ریسک
جهت شناسایی شخص پایین می آید و تن به خواسته ها ممکن است داده شود ،
تمامی ارتباطات اینترنتی میتوانند چنین خاصیتی به خود بگیرند ، در صورتی که در
دنیای واقعی شاید میزان و امکان مانور بر این مسئله بسیار محدود تر باشد.

در صورتی که در اینترنت افراد میتوانند با بهره گیری از تکنولوژی هایی که به سادگی در اختیار
دارند نسبت به تغییر هویت موقعیتی و محیطی خود نیز اقدام کنند. (VPN/PROXY)

بسیاری از دولت ها ، سازمان های نظامی ، سازمان های اطلاعاتی تاکنون از این
نوع ارتباط آسیب دیده اند، اما کماکان ارزش این نوع ارتباط بسیار بیشتر از عوارض
آن است.

6. مخفی بودن فاکتور فیزیکی
در هر ارتباطی یکی از فاکتورهای ارتباطی، فاکتور ظاهر و فیزیک است ، در ارتباط اینترنتی
قد ، رنگ چهره و پوست ، مو ، ظاهر پوششی ، صحت و سلامت عمومی ، بصورت 100%
مخفی و قابلیت تعیین توسط مخاطب ما وجود دارد ، اما در دنیای حقیقی تغییر چنین
مسائلی فوق العاده مشکل و در برخی فاکتورها تقریبا ناممکن است.

یکی از مزیت های اصلی این نوع ارتباط اینترنتی را میتوان جهت افراد ناشنوا و فاقد توانایی
در ارائه کلام نام برد که میتوانند ارتباطی به مراتب قوی تر از دنیای فیزیکی را داشته باشند.

حتی اگر شما اعتمادی بر مبنای درصدی به طرف مقابل و مورد صحبت خود
اعطا نمایید ، این اعتماد تنها برگرفته از صحبت های شخص مقابل شما خواهد
بود ، بنابراین نه تنها چنین اعتمادی مستند و قابل اعتنا نیست ، بلکه میتواند
به نوعی زیر سوال باشد.

موضوعات فوق جهت ارتباطات تلفی و تنها از طریق صوت (صدا) نیز ثابت است.

با تمام توضیحات این نوشته ، پاسخ قطعی "بله" و یا "خیر" جهت این موضوع وجود ندارد ،
نگارنده صلاحیت ارائه توصیه را ندارد ، اما از نظر فنی و روان شناسی یک دیدار حضوری
ارزشش بیش از هزار دیدار اینترنتی است.

با هوشیاری و ارائه آموزش های لازم امکان پیشگیری و افزایش سطح آگاهی افراد
تا حد بسیاری مقدور است ، متاسفانه در ایران صدا و سیما هیچگونه علاقه ای
به افزایش آگاهی در چنین موضوعی تاکنون نشان نداده است که در نوع خود قابل تامل است ،
در صورتی که ما ساعت ها در روز شاهد برنامه های آموزش آشپزی و بسیاری برنامه های دیگر
آن هم بصورت کاملا تجاری هستیم که ارزشی دربر ندارند ، اما موضوعات مهمی که در
آن مباحث حیاتی وجود دارد نادیده گرفته میشود. امید است روزی مسئولین صدا و سیما
نسبت به ایجاد چنین برنامه هایی تلاش داشته باشند.

در کشورهای پیشرفته چنین موضوعاتی به دقت و بصورت پی در پی مورد بحث و بررسی
قرار میگیرد تا افراد جامعه هوشیاری لازم را حفظ کنند.

پایان
در پایان با اشاره به رمان بابا لنگ دراز (Daddy Long Legs) نوشته ام را به پایان میرسانم ،
در کتاب (1912) و همینطور انیمیشن بابا لنگ دراز (1990) ما شاهد بودیم که جودی ابوت
نقش اصلی داستان از شخصی تنها سایه ای در ذهن داشت ، شخصی که تاکنون با او ملاقات
نکرده بود ، اما سایه ای با لنگ های دراز را در ذهن داشت، بنابراین در تمام طول داستان،
راجع به این شخص خیال پردازی هایی داشت و آن را آنطور که مد نظر داشت تصور می نمود،
که البته اکثر تصورها به واقعیت نزدیک بود و آن شخص در واقعیت انسان خوب و شرافتمندی بود.

در اینترنت هم بایستی بر این موضوع واقف باشیم که وجود بابا لنگ درازهای اینترنتی
موضوعی نیست که بتوان بر آن به آسانی تکیه کرد، بنابراین بابا لنگ درازهای اینترنتی همان
بابا لنگ دراز داستان جودی ابوت نیستند.