بهنام بهزادی: با مدیر سینمایی حوزه صحبتی نداشته ام اما با همکارانشان صحبت کرده ام و آنها هم گفته اند مشکلی ندارد و فیلمتان می تواند در یکی از سینماهای کوچک در شهرستانی کوچک روی پرده برود...

«قاعده تصادف» دومین فیلم بلند بهنام بهزادی در حالی در شمار آثار اکران نوروزی روی پرده رفت که متاسفانه اختصاص تعداد کمی سینما به این فیلم سبب ساز پایین ماندن فروش فیلم شد آن هم در حالی که این اثر سینمایی به هنگام نمایش در جشنواره جزو فیلمهای محبوب منتقدان بود. شاید اگر «قاعده تصادف» جزو آثار دگراندیشانه و به اصطلاح هنری سینمای ایران بود این تعداد پایین سینما توجیه پذیر بود اما در حالی که فیلم چه به لحاظ مضمون چه به لحاظ ساختار اثری است که توانایی جلب نظر آدمهایی از سطوح مختلف اجتماعی را دارد و بهزادی هم تلاش کرده نسبت به فیلم قبلی اش توجه بیشتری به مخاطب عام داشته باشد، دلیل این مساله را می توان فقط و فقط در رقابت ناعادلانه ای دانست که در اکران وجود دارد. با بهزادی درباره این رقابت گفتگو کرده ایم.


آیا فکر نمی کنید اصلی ترین مشکل به وجود آمده در اکران « قاعده تصادف» برآمده از این باشد که فیلم شما محصولی است از سینمای مستقل و به عبارت دیگر شرکتهای فیلمسازی شناخته شده ای نظیر پویافیلم یا فیلمیران در تولید آن نقش ندارند؟

فکر می کنم فراتر از شرکتهایی که نام آنها را بردید جاهایی مثل حوزه هنری و شهرداری هستند که قدرت را در دست دارند، قدرت، امکانات دارد و البته ارتباطات و این چنین است فیلمی غیروابسته به قدرت، در رقابت فیلمها جایی ندارد. در این شرایط رقابتی هم که در اکران وجود دارد نه مابین فیلمها که میان حامیان و پشتوانه های آثار است. در چنین شرایطی تعداد سینماهایی که به یک فیلم تعلق می گیرد و میزان تبلیغات آن فیلم که نقش مهمی در افزایش مخاطبانش ایفا می کند وابسته به این شده که در پشت فیلم چه کسانی هستند و چقدر ارتباطات درون سازمانی دارند.

یعنی درست به مانند صنعت ما که در آن برای پیمانکاران خصوصی و مستقل جایی وجود ندارد در سینما هم برای سینماگری چون شما که با سرمایه شخصی و به شریف ترین شکل ممکن فیلم می سازید هم جایی نیست.

همان اتفاقاتی که در صنایع ما هست در سینما هم به گونه ای مشابه در حال رخ دادن است. مثلا یک شرکت کوچک خودروسازی که نمی تواند با یک کمپانی بزرگ خودروسازی دولتی رقابت کند! در سینما هم بدیهی است فیلمی که محصول حوزه هنری است چه در تولید و چه در اکران امکاناتی را دارد که فیلمی مثل «قاعده تصادف» ذره ای از آن امکانات برخوردار نیست.


آیا فکر نمی کنید این وضعیت در درازمدت به حذف سینماگران کاملا مستقل از چرخه سینمای ایران منجر شود؟

البته که این خطر وجود دارد که فیلمسازان مستقل روزی حذف شوند از این رقابت نابرابر و بروند به سمتی که خودشان را زیر بلیت یکی از ارگانهای دولتی برده و به این طریق ارتزاق کنند ولی امید به آینده و بهبود اوضاع هم کم و بیش وجود دارد.
با مدیر سینمایی حوزه صحبتی نداشته ام اما با همکارانشان صحبت کرده ام و آنها هم گفته اند مشکلی ندارد و فیلمتان می تواند در یکی از سینماهای کوچک در شهرستانی کوچک روی پرده برود... شاید بروم و با یکی از همین دوستان یک کمدی شیرین بسازم!


اینکه یک سری نهاد دولتی و شبه دولتی وجود دارند که با بودجه های عمومی فیلم ساخته و از آن طرف کلی سینما و امکانات تبلیعی در اختیار دارند چیزی شبیه به مافیا را در ذهن تداعی می کند. یعنی گروهی به واسطه رانتهایی که در اختیارشان است به تولید و اکران آن طور که می خواهند جهت می دهند. این طور نیست؟

اصولا با مافیای اکران موافق نیستم و به نظر من چیزی به نام مافیا نداریم. در واقع یک سری سازمان و نهاد قدرتمند داریم که امکانات فراوان دارند و به این طریق به چرخه تولید و توزیع، جهت می دهند.

آنچه شما می گویید هم مترادف است با واژه مافیا! مگر مافیا معنایی دارد جز گروهی قدرتمند که یک حیطه خاص را در اختیار گرفته و امور آن را آن طور که دلشان می خواهد پیش می برند؟

عرضم این است که نمی خواهم لغت مافیا را به کار ببرم. اما به هر حال شرایط بد و نابرابر است و در این شرایط یا باید زیر بلیت بروی یا باید بروی سراغ حداقلها. تازه این شرایط وجود دارد که حداقلها را هم از دست بدهی. اصل قضیه این است که رقابت آن قدر نابرابر است که هیچ کارش نمی شود کرد. در گروکشی و مسائل درون سازمانی اتفاقاتی افتاده و رخدادهایی شکل گرفته که به قرارگیری امکانات در اختیار تعدادی سازمان و نهاد منجر شده است.


در سینمای ایران فیلمسازانی مستقل مانند شما کم نبوده اند. فیلمسازانی که همواره با دوری از رانتخواری فیلم ساخته اند و آثارشان در تاریخ سینما هم ماندگار شده است. فکر می کنید چرا چنین فیلمسازانی با تشکیل یک نهاد یا صنف سعی نکرده اند به بهتر کردن شرایط موجود کمک کنند؟

واقعا نمی دانم چرا این اتفاق نیفتاده و گروهی تشکیل نشده اما وقتی درگیر فیلمسازی می شود آن قدر دغدغه داری که دیگر به فکر کردن به چنین چیزهایی نمی رسی اما به شخصه از تشکیل چنین تشکلهایی استقبال می کنم.


«قاعده تصادف» در شهرستانها سینمای زیادی ندارد شاید به خاطر اینکه بیشتر سینماهای شهرستانها در اختیار حوزه هنری است و مسئولان حوزه هم ظرفیت اکران خود را به فیلم خودشان «حوض نقاشی» داده اند. آیا در این باره با مسئولان حوزه هیچ صحبتی داشته اید؟

با مدیر سینمایی حوزه صحبتی نداشته ام اما با همکارانشان صحبت کرده ام و آنها هم گفته اند مشکلی ندارد و فیلمتان می تواند در یکی از سینماهای کوچک در شهرستانی کوچک روی پرده برود.


آیا این حداقل امکانات، تعجب یا پرسش شما را به دنبال نداشت؟

مطمئنا اما ترجیح دادم بحث را مختومه کنم.


با شرایط فعلی امکان این وجود ندارد که شما هم به زودی زیر بلیت یکی از این نهادها و یا حداقل زیر بلیت شرکتهایی مانند پویافیلم رفته و مثلا یک فیلم تجاری صرف بسازید بلکه بتواند به مدد دستمزد برآمده از آن فیلم شخصی تان را بسازید؟

رخ دادن این اتفاق بعید نیست. شاید بروم و با یکی از همین دوستان یک کمدی شیرین بسازم!


منظورتان از کمدی شیرین،کمدی درجه یک است یا سطحی سازی به سبک متداول در سینمای ایران؟

یک کمدی باحال می سازم، یک کمدی خیلی باحال، مبتذل و البته پرفروش!