بیل راجرز
شاید سهم MBA هرگز بالاتر نبوده است. از 500 شرکت برتر ایالات متحده، هم اینک حدود 200 شرکت توسط یکی از دارندگان این مدرک تحصیلی اداره میشود. به عبارت دیگر دانش آموختگان این رشته بیش از سایر رشتهها مدیر شرکتهای برتر شدهاند. در این میان، اما تنها 40 نفر از این مدیران از مدرسه بازرگانیهاروارد فارغالتحصیل شدهاند.
در این حال، آیا دانشجویان MBA برای شکوفا کردن ِاقتصاد مناسب هستند؟ در نگاه اول، شاید این سوال عجیب باشد. برخی بر این باورند که حرفهایسازی مدیریت بزرگترین عامل پیشرفتهای اقتصادی 100 ساله گذشته است. ایدههای بنیادینی مانند پرداخت پاداش به کارکنان با استعداد و بودجه بندیسرمایه، شرکتها را به رقابت بیشتر و کمک به پیشرفت زندگی میلیونها نفر وادار کرده است.
مطمئنا، این واقعیت که قدرتمندترین افراد در عالم تجارت فارغالتحصیل مدیریت از بهترین دانشگاههای جهان هستند، نکته مثبتی است. «پل دانوس» مدیر مدرسه بازرگانی «تاک» در دانشگاه «دارتموث» درباره این موضوع بحث خواهد کرد. او فکر میکند دلیلی که بنگاههای اقتصادی برای فارغالتحصیلان MBA ارزش بسیاری قائل میشوند، این است که به آنها مهارتهای رهبری و تجارت که مورد نیاز شرکتها است، آموزش داده شده است. با این همه، اگر به فارغالتحصیلان MBA چنین مهارتهایی آموزش داده نمیشد، شرکتها نباید این افراد را مشتاقانه استخدام کرده و ارتقای شغلی دهند.
«هنری مینتزبرگ» معلم هندی که بیشتر به دلیل کتابش «مدیران نه فارغالتحصیلان MBA» شناخته شده است، با این موضوع موافق نیست. او میگوید دورههایMBA چیزهای اشتباهی به افراد اشتباهی آموزش میدهد. این نه تنها به معنی این است که شرکتها توسط افراد نامناسب اداره میشوند، بلکه به معنی این است که کاندیداهای واقعی – کسانی که مهارت مدیریت کردن را طی سالها اجرا یاد گرفتهاند – از قرار گرفتن در پستهای رهبری به وسیله «فارغالتحصیلان قدیمی» منع میشوند. او بر این باور است که این موضوع اقتصاد را به عقب باز میگرداند. می توان موضوعهای دیگری را هم در این بحث مورد توجه قرار داد. به طور مثال، آیا دورههایMBA به توسعه بازارهای نوظهور کمک میکند؟ آیا احتمال اینکه فارغالتحصیلان مدارس بازرگانی، اخلاقی رفتار کنند، زیاد است یا کم؟ اگر کارفرما مدرک MBA داشته باشد، مفید است؟ با توجه به اینکه سالهای سال است که درباره MBA مطلب نوشته ام، میدانم که چنین موضوعهایی، ایدهها را از هم متمایز میکند. بسیاری از کسانی که در مدرسه بازرگانی بودهاند، درباره تجربههایشان با شور و حرارت پروتستانی صحبت میکنند. سایرین اما دوست دارند تا فارع التحصیلان MBA را بیاعتبار کنند.