دیودتیک‌ها به مکانیسم‌های مختلف باعث افزایش حجم ادرار می‌شوند که عبارتند از


الف- مهار کننده های کربنیک انهیدارز؟

استازولامید سر دسته این گروه است استازولامید دارویی است که به طور مقابل برگشت آنزیم کربنیک انیدراز را مهار می‌کند این آنزیم در حالت عادی به مقدار زیادی در بافت‌های بدن یافت می‌شود. با مهار این آنزیم در کلیه توسط استازولامید باز جذب بی‌کربنات در لوله خمید ه تا حدود 80 درصد کاهش یافته و دفع آن از راه او را افزایش می‌یابد و بدین ترتیب ادار قلیایی شده و بر حجم .

اثرات این مکانیسم :

1- دفع بی کربنات سدیم و کاهش بی‌کربنات بدن و در نتیجه ایجاد الیدوز متابولیک
2- اتلاف شدید پتاسیم
3- اثر مهاری استازولامید در سراسر بدن وجود دارد
4- در سیستم عصبی مرکزی اسیدوز cfs و هپیرونتیلاسیون ایجاد می‌شود.


عوارض جانبی

خواب آلودگی ، پارسنزی ، زمینه سازی رسوب املاح کلسیم و تشکیل سنگهای کلیوی (به خاطر قلیایی شد)
ب- دیو تیک‌های موثر بر قوس هنله:
این دارو (فوروزماید و اتاکربنیک اسید) عمدتاً در قسمت صعودی قوس هنله اثر کرده و با جذب الکترولیت‌ها را مهار می‌کند. بدین ترتیب که از باز جذب کلریدسدیم جلوگیری کرده و دفع پتاسیم افزایش می‌یابد.

اثرات این مکانیسم

1- دیوز شدید کلرید سدیم
2- افزایش قابل ملاحظه دفع کلسیم
3- اتلاف قابل توجه پتاسیم و دفع پروتون و در نتیجه آلکالوز هیپوکالمیک
4- اتساع شدید عروق ریوی


عوارض جانبی

آلکالوز متابولیک هیپوکالمیک ، اتلاف شدید پتاسیم ، کاهش حجم خون ، مشکلات قلبی وعروقی و اثرات سمی بر گوش.
ج- دیودتیک‌های تیازیدی:
هیدروکلروتیازید سردسته این گروه دارویی است این دارو با تاثیر بر کلیه دفع کلرید سدیم، آب و پتاسیم را افزایش می‌دهد و در نتیجه حجم ادرار زیاد می‌شود مکانیسم دقیق این دارو در پایین آوردن خون مشخص نیست.


اثرات:
1- دیوزمتوسط و بی دوام کلرید سدیم
2- آلکالوز متابولیک هیپوکالمیک
3- افزایش باز جذب کلسیم از ادرار و در نتیجه کاهش محتوای کلسیمی ادرار.
4- کاهش فشار خون


عوارض جانبی:

دیورز شدید سدیم و پیدایش هیپوفاتومی، اتلاف پتاسیم ،‌ افزایش سطح اسیداوریک و لیپیدسرم در بعضی بیماران


ج- دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم:

اسپیرونولاکتون سردسته این گروه است. اسپیرونولاکتون اثر ضد الا و شروفی دارد یعنی در کلیه باعث دفع سدیم و آب و احتباس سدیم می‌گردد.
اثرات:
1- افزایش کلیرانس سدیم
2- کاهش دفع هیدروژن و پتاسیم
3- ایجاد اسیدوز متابولیک هیپوکلومیک


عوارض:

افزایش پتاسیم خون، آریتیم قلبی ، تهوع ، استفراغ، سردرد، ضعف ، خستگی ،‌ اختلال گوارش ، سرفه و تنگی نفس است.
ن) دیورتیک‌ها جیوه‌ای
این داروها مشابه دیورتیک‌های قوس هنله بیشتر روی قسمت ضخیم قوس هنله اثر می‌گذارند و دفع سدیم کلرید و آب را افزایش می‌دهند.

سوء مصرف دیووتیک در ورزشکاران

دیورتیکها به 3 علت مورد استفاده ورزشکاران قرار می‌گیرد:
1- این مواد در کاهش سریع وزن رسیدن ؟ وزنی مورد نظر موثر می‌باشد. این امر بویژه در رشته‌های ورزشی مانند کشتی ، وزنه‌برداری و ....

2- دیورتیکها برای رفع احتباس مایع ناشی از استروئیدهای آنابولیک بکار می‌رود این اقدام در ورزشکاران پرورش اندام که می‌خواهند هرچه بیشتر عضلانی به نظر برسند، سودمند است.

3- ورزشکاران ممکن است از دیووتیکها استفاده کنند تا میزان دفع ادرار را تغییر دهند و باعث تغییر غلظت داروهای غیر مجاز در ادرار شوند.

مهمترین خطر معرف این داروها در ورزشکاران دفع بیش از حد اب بدن است که کاهش آب بدن و ناکافی بودن آن می تواند موجب بروز گرفتگی عضلانی، غش، سردرد و تهوع شود. همچنین فقدان مایع به میزان بسیار زیاد ممکن است به اختلال عملکرد قلب کلیه منجر شود.