- 6تمركز بر فرايندها
فرايند مجموعه‌فعاليت‌هايي است كه ورودي را به خروجي تبديل مي‌نمايد. هر سازماني از فرايندهايخاصي اعم از اصلي، مديريتي و پشتيباني برخوردار است. يكي از وظايف مديريت خانوادهآن است كه اين فرايندها را شناسايي نمايد و اركان زير را براي هر فرايند تعييننمايد.

ورودي و خروجي
منابع مورد نياز
كنترل‌هاي لازم
شاخص‌هاي اثر بخشي و كارآيي
تحصيل فرزندان، خريد لوازم و مواد مصرفي خانه، تربيت فرزندان، آشپزيو... از جمله فرايندهايي هستند كه معمولاً هر خانواده‌اي آن را دارا مي‌باشد. بهعنوان مثال فرايند آشپزي را فرض نمائيد كه ورودي آن مي‌تواند شامل برنج، گوشت،حبوبات و غيره و خروجي آن غذاي طبخ شده آماده مصرف باشد. منابع مورد نياز همان‌طوركه قبلاً هم بيان شد بر 2 نوع است:

منابع انسانيكه مهم‌ترين آن آشپز است كه مي‌تواند مادر خانواده يا شخص ديگري باشد.
امكانات مورد نياز شامل اجاق گاز، ظروف،‌ وسايل پخت وپز و... كه هر دو آنها بايد كفايت لازم را داشته باشند.
يكي از نكات مهمي كه در مورد هر فرايندي بايد توجه خاصي به آن داشت،پارامترهاي كنترلي است. به عنوان مثال در همين فرايند آشپزي وزن مواد مصرفي، درجهحرارت و مدت زمان پخت از پارامترهاي كنترلي مهمي هستند كه همواره بايد كنترل شوندتا در نهايت بتوان خروجي خوبي از فرايند كه همان غذاي پخته شده است،‌ برداشت نمود.

براي آن كه بررسي كنيم آيا فرايند به خوبي كارمي‌كند يا خير بايد آن را هر چند مدت يك بار پايش يا نظارت نمود. مدت زمان آمادهشدن غذا، رضايت اعضاي خانواده از غذاي پخته شده و بهاي تمام شده غذا از شاخص‌هاييهستند كه مي‌توان روند آنها را مثلاً به‌طور ماهيانه اندازه‌گيري و پايشنمود.

در مورد فرايند تحصيل فرزندان نيز همين‌گونهاست به طوري كه همواره مي‌توان آن را از طريق كنترل نمرات تحصيلي در طول دورانتحصيل و امتحانات شفاهي و در نهايت موفقيت در مقطع بعدي تحصيلي مورد پايش قرارداد.

7- خريد
هر سازماني براي توليد محصول يا ارايهخدمات، مجبور به خريد مواد اوليه يا خدمات از ساير سازمان‌ها يا به اصلاح ايزوتأمين كنندگان مي‌باشد. اين تأمين‌كنندگان بايد ابتدا ارزيابي شوند سپس هر كالايخريداري شده بايد كنترل شده سپس تأييد گردد.

در يكخانواده چه كالا يا خدماتي خريداري مي‌شود؟ نان، گوشت، ميوه، لباس و... كه جزء كالامحسوب مي‌شوند يا تعميركار لوازم خانگي و معلم خصوصي فرزندان و... كه از نوع خدماتمي‌باشند. قبل از خريد ابتدا معيارهايي كه براي شما اهميت دارند را بنويسيد مثلاًكيفيت كالا يا خدمات، قيمت، زمان تحويل آن، مسافت، اعتبار و شهرت و... سپس هر تأمينكننده را براساس پارامترهاي تعيين شده امتياز بدهيد و طبيعي است كه كالاهاي مصرفيخود را از مراكزي كه امتياز بيشتري مي‌آورند تهيه نمائيد.

ميزان اهميت اين پارامترها به خانواده بستگي دارد، به طوري كه ممكن استقيمت براي خانواده‌اي از اهميت بيشتري برخوردار باشد در حالي كه براي ديگري اعتبارو شهرت. بنابر اين ممكن است امتياز يك مغازه سوپر ماركت يا توليدكننده لبنيات نزدخانواده‌هاي مختلف، متفاوت باشد.

اكثر محصولاتغذايي مشمول استاندارد اجباري موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران بوده واستاندارد هستند ولي بسياري كالاها وجود دارند كه از اهميت بالايي برخوردار هستندولي مشمول استاندارد خاصي هم نيستند. يكي از آنها نان مي‌باشد كه متأسفانه در كشورما توجه چنداني به آن نمي‌شود و از كيفيت مطلوبي برخوردارنيست.

8- اقداماتپيشگيرانه به جاي اصلاحي
آيا تاكنون كالاييرا خريداري نموده‌ايد كه داراي نقص يا عيبي بوده و سازمان توليد كننده آن هم دارايگواهينامه ايزو 9001 باشد؟ سازماني كه نظام مديريت كيفيت ايزو 9001 را اجرا نمودهاست، ممكن است محصول معيوب توليد نمايد و حتي آن را به دست مشتريدهد.

اما آن سازمان بايد روشي براي تعيين عللريشه‌اي ايجاد آن و جلوگيري از تكرار آن داشته باشد تا ديگر اتفاق نيفتد و منجر بهرضايت مشتري شود. اين كالا يا خدمات معيوب را در ايزو اصطلاحاً «عدم انطباق» گويند. اين موضوع در مورد خانواده مصداق دارد به طوري كه ممكن است هر كدام از اعضايخانواده فعاليتي را انجام دهند يا خدماتي را كه حاصل خروجي فرايند كاري آنها استارايه نمايند كه موجب نارضايتي خود يا ساير اعضاي خانواده گردد. در اين صورت بايدآن فعاليت را تحليل نموده و راهكاري ارايه شود كه ديگر تكرار نگردد و آن عدم انطباقرفع گردد.

به اين كار اقدام اصلاحي گويند. امانكته مهم‌تر آن است كه كاري انجام دهيم كه عدم انطباق به وجود نيايد، به عبارت ديگربه صورت بالقوه باقي بماند و بالفعل نگردد. اين كار را اقدام پيشگيرانه گويند. متأسفانه اكثر اقدامات ما اصلاحي مي‌باشد تا پيشگيرانه كه موجب ضرر و زيان فراوانمي‌گردد.

اكثر هزينه‌هايي كه خانواده، جامعه ودولت صرف مي‌نمايد صرف اقدامات اصلاحي مي‌شود و به اقدامات پيشگيرانه كمتر بها دادهمي‌شود. بيشتر مشكلاتي كه در خانواده‌ها پيش مي‌آيد ناشي از عدم اجراي اقداماتپيشگيرانه است به طوري كه اگر مشكلي قبل از اجراي آن بررسي و مورد تحليل قرار گيردهرگز رخ نخواهد داد.

9- شرايط محيط خانواده
محيط خانواده بايدتميز، مرتب و عاري از تنش و آشفتگي باشد. يكي از الزامات iso 9001 تامين محيط كار متناسب بافعاليت‌هاي مربوط به فرايند است. اين شرايط مثلاً در مورد فرايند تحصيل مي‌تواندشامل پاكيزگي و مرتب بودن وسايل داخل خانه، عدم وجود سروصدا و مزاحمت‌هاي ديگرباشد. از مهم‌ترين شرايط محيطي خانواده مي‌توان شادماني و آرامش در محيط خانواده رانام برد. شكسپير در اين زمينه مي‌گويد: «شادماني در خانه‌اي است كه مهر و محبت درآن مسكن دارد».

اگر بخواهيم استاندارد ايزو را دريك كلمه بيان كنيم ايزو چيزي نيست جز «نظم». در محيط خانواده بايد نظم و ترتيب حاكمباشد به طوري كه محل همه وسايل خانه مشخص باشد، تمام اسناد، مدارك، كتاب و... به‌طور منظم بايگاني شده باشند و هنگام استفاده از آنها بتوان به راحتي آنها راپيدا كرد. تمام وسايل اضافي كه در خانه وجود دارد را به داخل انباري بفرستيد يا بهفروش رسانيد. محل قرارگيري كليه وسايل داخل خانه را تعيين نمائيد و به منظور حفظاين نظم و ترتيب به صورت دوره‌اي نظافت نمائيد بدين معني كه مشخص كنيد محيط خانهشامل كف اتاق‌ها و آشپزخانه و شيشه و...

هر چندمدت يك بار و توسط چه كسي بايد نظافت شود و مهم‌تر از همه آن كه به كليه اعضايخانواده آموزش دهيد تا موجب فرهنگ‌سازي شود. به منظور اطمينان از حفظ نظم و ترتيبدر خانه مي‌توانيد به صورت سرزده بررسي نمائيد كه آيا كليه مدارك و اسناد به راحتيقابل دسترس هستند؟ آيا كليه لوازم و مواد مصرفي را مي‌توان سريع پيدا كرد و آيا اينمدارك يا لوازم داراي برچسب شناسايي هستند؟

10- نتيجه
آنچه بيان شد تشريح برخي الزامات استاندارد iso 9001:2000 و كاربرد آن در خانواده است. بسياري افراد هستند كه در محيط كاري و شغلي خود موفق هستند اما در محيط خانوادگيخود خير! بنابر اين يكي از حلقه‌هاي گمشده موفقيت خانواده، نظام مديريت كيفيت درخانواده است كه بدين منظور راهكارهاي زير توصيه مي‌شود:

خانواده خود را به عنوان يك سازمان تلقي نمائيد كه اعضاي خانوادهمشتريان شما هستند.
نيازهاي مشتريان خود كه هماناعضاي خانواده هستند را درك نمائيد.
با كمك اعضايخانواده اهدافي را براي خانواده و اعضاي آن برگزينيد و برنامه‌اي مكتوب كه شاملفعاليت، مسئوليت هر فرد و زمان اجراي آن باشد تهيه نمائيد. اين اهداف به صورت كوتاهمدت و بلند مدت باشد.
در جهت تأمين منابع مالي لازمتلاش نمائيد.
بر اجراي فرايندهاي كاري توجه نمائيد ومرتباً آنها را مورد پايش قرار دهيد.
بر اقداماتپيشگيرانه به جاي اقدامات اصلاحي تمركز نماييد.