بازي يكي از نيازهاي اساسي كودكان است. شايد بتوان گفت مهم ترين و اساسي ترين فعاليت كودك به شمار مي رود كه در عين سرگرم كردن كودك كاركردهاي مهم ديگري را داراست كه هر يك از اين كاركردها به جنبه اي از زندگي كودك مربوط مي شوند و او را براي ورود به زندگي بزرگسالي آماده مي سازند.
با توجه به اين موضوع تا به حال شده بازي كردن كودك خود را تماشا كنيد؟ نبايد فراموش كرد كه يك كودك در حال بازي مثل يك كودك نشسته روي نيمكت مدرسه است با اين تفاوت كه اين بار معلم خود او و گچ و تخته، اسباب بازي‌هايش هستند.

اهميت اين موضوع باعث مي شود كه متوجه شويم نقش بازي براي كودك تا چه حد مهم است و نوع بازي هاي امروزي چقدر در شكل گيري شخصيت آن ها مؤثر است.
بسياري از بازي هايي كه امروزه كودكان انجام مي دهند با بازي هاي نسل گذشته تفاوت دارد.
زماني بازي هاي سنتي و قديمي لحظات شاد و دوست داشتني دنياي بازي هاي كودكانه را پر مي كرد.

در بين دختر بچه‌ها هيچ بازي به اندازه عروسك بازي و خاله بازي دوست داشتني نبود. بازي هايي كه اغلب به صورت گروهي انجام مي شد و دور از دنياي واقعي نبود.
هر چند امروزه علاقه به اين بازي ها در بين كودكان از بين نرفته اما نسبت به گذشته اين علاقه كم رنگ تر شده و كمتر در بين بازي هاي آن ها ديده مي شود.
شرايط محيطي و اجتماعي كه كودكان امروزي در آن زندگي مي‌كند در شكل گيري اين تفاوت در نوع بازي هاي آن‌ها بسيار مؤثر است.
زماني بازي‌هاي كامپيوتري و فيلم هاي كارتوني وارد دنياي بازي بچه‌ها ‌آن ها نشده بود.

اين تفاوت در نوع اسباب بازي‌هايي كه مورد علاقه كودكان است نيز ديده مي‌شود. زماني يك عروسك ساده به عنوان اصلي ترين و محبوب ترين اسباب بازي مورد علاقه و دختر بچه ها در بازي هايشان محسوب مي شد. اما امروز تنوع و گوناگوني اسباب بازي ها از اسباب بازي هاي پليسي گرفته تا انواع و اقسام شخصيت هاي كارتوني آن قدر در بازار زياد شده كه جاي علاقه به يك عروسك يا ماشين ساده در بين كودكان را پر كرده است.

از آن جايي كه بازي جايگاه ويژه اي در رشد جسماني و شكل گيري شخصيت كودك دارد بايد توجه داشت كه اين تفاوت در نوع بازي ها و استفاده از اسباب بازي ها چه تأثيرات مثبت يا منفي مي تواند داشته باشد.

به طور مثال بازي هاي رايانه اي، ويدئويي و تلويزيوني در عين حال كه مي توانند نيروي تخيل كودكان را تقويت كننده مي توانند شخصيت ها، داستان ها و مطالعات آماده را به كودكان دهند و كودكان را به گونه اي كاملاً منفعل آماج حملات خود قرار دهند و آن ها را از دنياي واقعي دور كنند.

بازي نقش مهمي در رشد كودكان به خصوص دختر بچه ها دارد. رشد سالم جسم كودكان به كمك بازي ميسر است. دور شدن از بازي هاي پرتحرك مثل زو، وسطي، طناب بازي و گرايش به بازي هاي كم تحرك و يا بدون تحرك همچون بازي هاي كامپيوتري در بيماري هاي حركتي كودكان بسيار مؤثر است.
ساختمان بدن كودك با دويدن، بالا رفتن از درخت و صخره گرفتن، پريدن از بلندي، بازي‌هاي با توپ و بي توپ قوام مي‌يابد، چابك مي‌شود و مي تواند در نهايت سلامتي رشد طبيعي خود را داشته باشد. اين اهميت در شكل گيري شخصيت و روحيات آن ها نيز مؤثر است.

بازي هاي ظريف، مانند ساختن با الگو و يا كاغذ و هر ماده ديگري به كودك ياري مي‌دهد تا قدرت تمركز حواس خود را قوي‌تر و زبده تر كند.
كودك محيط پيرامون خود، يعني جامعه را با بازي مي فهمد و هضم مي كند. كودك احساسات خود را با بازي مي‌آزمايد و ياد مي گيرد كه از احساسات خود به موضع استفاده كند.
كودك با بازي «من» خود را مي يابد و آن را قوي و قوي تر مي كند.
به طور كلي بازي ابزاري است كه كودكان توسط آن زندگي را تجربه مي كنند. بازي شغل كودكان است. شغل مهمي كه هزاران نقش را در خود جاي داده است.

هر بازي سالم و باروري كه كودك به آن مشغول مي‌گردد داراي ارزش‌هاي بس مهمي مي‌باشد كه با كمي تأمل نسبت به آنها، مي‌توان به درستي به نقش و اهميت بازي در حيات كودك پي برد.

ارزش جسمانی:
بازي‌هاي توأم با فعاليت در جهت تكامل و رشد عضلاني كودك و ورزش دادن قسمت‌هاي مختلف بدن، از اهميت و ارزش زيادي برخوردار است. اين نوع بازي‌ها براي صرف انرژي اضافي كودك نيز مي‌توانند مفيد واقع شوند. انرژي اضافي اگر از طريق صحيح مصرف نگردد و به حالت سركوب در جسم كودك ذخيره شود او را ناآرام، عصبي و بدخلق مي‌كند.

ارزش درمانی:
بازي به كودك فرصت مي‌دهد كه احساسات خود را تخليه نمايد. او مي‌تواند از طريق بازي، انرژي تحت فشار خود را بيرون بريزد. كودك مي‌تواند احساساتي از قبيل ترس، رنجش، نگراني، شادي و ... خود را آن طور كه دوست دارد در قالب شخصيت‌هاي دلخواهش بيان نمايد و كدورت دروني خود را نيز از بين ببرد.

ارزش تربيتی:
شخصيت واقعي كودكان ضمن بازي كردن شكل مي‌گيرد و دگرگوني‌هاي قابل توجهي در روحيات وي روي مي‌دهد. كه همه اينها گذر به مرحله عالي‌تر رشد و پيشرفت را براي كودك تدارك مي‌بيند و از اينجاست كه امكانات تربيتي بازي آشكار و مسلم مي‌گردد.

ارزش اجتماعی:
كودك در بازي ياد مي‌گيرد كه چطور با فرد بيگانه و خارج از واحد خانواده روابط اجتماعي برقرار كند و چطور مشكلات و مسائل ناشي از اين نوع روابط را حل كند و تطابق اجتماعي را فراگيرد.

ارزش آموزشی:
كودك از طريق بازي با انواع مختلف اسباب‌بازي، موفق به آموزش و شناخت رنگ ها، شكل ها، اندازه ها، اجناس و اشيا ء و اهميت آنها مي شود. بازي به كودك كمك مي‌كند تا دنيايي را كه در آن زندگي مي‌كند؛ بشناسد، بفهمد، لمس و حس كند و بالاخره كنترل كند و ميان واقعيت و خيال تفاوت قائل شود.

ارزش اخلاقی (معنوی):
كودك در جريان بازي ياد مي‌گيرد كه، چه چيز خوب است و چه چيز بد است. كودك در‌مي‌يابد كه اگر بخواهد در بازي يك فرد قابل قبول به حساب آيد، بايد صادق، امين، عادل، منضبط، حقيقت طلب و درستكار و مسلط به خود و ... باشد.


hamyary.ir