بازخواني فرانماي زيررده pr ادبيات انگليسي

[negar92]

بازخواني فرانماي زير رده PR ...
ادبيات انگليسي ـ ادبيات دوره انگلوساكسون ‌ـ در رده‌بندي كتابخانه كنگره

بابك پرتو[1]

چكيده
مطالعه فرانماي زير رده PR ادبيات انگليسي ـ ادبيات دوره انگلوساكسون ـ در رده‌بندي كتابخانه كنگره، و تحليل امكانات، ضعفها و ناهماهنگيهاي احتمالي در تخصيص شماره رده‌بندي به آثار به جاي مانده از اين دوره و آثاري كه درباره ادبيات مذكور نگاشته مي‌شود، در اين مقاله مدنظر است. تحليل اين بخش از فرانما با مطالعه و بررسي تطبيقي تاريخ ادبيات انگلستان در دوره انگلوساكسون و فرانماي رده‌بندي دوره مزبور صورت گرفت. نتايج بررسي مؤيد فرضية نبودِ شماره‌هاي مناسب براي برخي از نويسندگان و آثار آن دوران بود. عنوانهاي بديل و هجاهاي متفاوت اسامي و استفاده از عنوانهاي لاتين، لزوم آشنايي با ادبيات به طور عام و ادبيات دوره انگلوساكسون را به طور اخص براي كاركنان بخش رده‌بندي كتابخانه و مشاوره با متخصصان موضوعي در موارد لازم، تأييد مي‌كند.
كليدواژه‌ها: رده‌بندي كتابخانه كنگره، ردة ادبيات انگليسي، ادبيات انگلوساكسون.

مقدمه
رده‌بندي كتابخانه كنگره در يك مجلد جداگانه (PN, PR, PS, PZ) در رده زبان و ادبيات، ادبيات (كلي)، ادبيات انگليسي و آمريكايي، داستان انگليسي، و ادبيات كودكان و نوجوانان را معرفي كرده است. در زير رده PS (ادبيات انگليسي)، شماره‌هاي 1490-1799 به ادبيات (دوره) انگلوساكسون[2] اختصاص دارد. در اين بخش از فرانماي مزبور، سرفصلهاي كلي چون مجموعه ها، گزيده ها، نويسندگان و آثار انفرادي، و ادبيات لاتين دوره انگلوساكسون ديده مي شود. سرفصل «نويسندگان و آثار انفرادي»[3] علاوه بر دوره انگلوساكسون، در دوره هاي انگلو- نورمن[4] و رنسانس انگليسي[5] نيز ديده مي‌شود؛ حال آنكه از قرن هفدهم به بعد اين سرفصل به «نويسندگان انفرادي»[6] تقليل يافته است. دليل آن نامعلوم بودن اكثر نويسندگان آثار دوره هاي قبل از قرن هفدهم است. از قرن هفدهم به بعد، چون آثار ادبيات انگليسي اغلب نويسندگاني شناخته شده دارند، آثار اين نويسندگان مطابق روش جاري فرانماهاي رده‌بندي در ادبيات در زير نام نويسندگان آنها يافت مي شود. مقايسة سرفصلهاي زير رده ادبيات انگليسي در فاصله شماره‌هاي 1490 تا 1799 با متوني كه به بررسي تاريخ ادبيات انگليسي در دوره انگلوساكسون پرداخته‌اند، نشان مي‌دهد با وجود امكانات بسياري كه براي شماره‌سازي وجود دارد، برخي از كاستيها و ناهماهنگي ها در اختصاص سرفصل و شماره هاي فرانما در رابطه با نويسندگان، آثار، و موضوعات به جاي مانده از آن دوران وجود دارد.

هدف
ارائه الگويي براي تحليل فرانماهاي رده‌بندي كتابخانه كنگره در رده ادبيات هدف كلي اين نوشته است. بررسي امكانات و كاستيها و ناهماهنگيهايي كه در تخصيص شماره‌هاي رده‌بندي به نويسندگان، آثار و موضوعات به جاي مانده از آن دوران وجود دارد، نيز هدف خاص اين بررسي است. آشنايي با سير تطور ادبيات انگليسي در دوره انگلوساكسون، نويسندگان و آثار اين دوره با هدف اختصاص شماره‌هاي مناسب رده‌بندي به آثار اين دوره و آثار مرتبط با دوره مزبور، از ديگر هدفهاي اين مقاله است.

روش
براي پي بردن به ظرفيتها و كاستيها و ناهماهنگيهاي احتمالي موجود در فرانماي ادبيات انگليسي در دوره انگلوساكسون، مطالعة دقيق سرفصلهاي فرانماي دوره مزبور و تقسيمهاي فرعي آن و تاريخ ادبيات انگليسي در آن دوره و مقايسه تطبيقي آنها، در دستور كار قرار گرفت. منابعي چون ادبيات انگلستان در رده‌بندي كتابخانه كنگره (PR)(4) و تاريخ ادبيات انگليس امرالله ابجديان (1) و لطفعلي صورتگر (2) نيز در اين بررسي مقايسه‌اي مورد استفاده قرار گرفته‌اند. معادل فارسي اسامي نويسندگان و آثار و فرمهاي ادبي و ساير موضوعات، مطابق با ضبط اسامي و موضوعات كتاب «تاريخ ادبيات انگليس» دكتر ابجديان و در صورت نياز كتاب «تاريخ ادبيات انگليس» دكتر صورتگر در اين نوشته ثبت شده است. برخي از منابع استاندارد انگليسي نيز در بررسي ديده شده اند. (3)

تحليل
در فرانماي ادبيات انگليسي- ادبيات دوره انگلوساكسون، سرفصلهاي كلي زير ديده مي‌شود:
1. مجموعه‌ها (collections)، كه مجموعه هاي دوره انگلوساكسون و انگليسي اوليه (قديم) را در برمي گيرد. مجموعه‌ها به دو سرفصل معاصر (Contemporary) و جديد (Modern) تقسيم شده است.
2. گزيده ها (Selections)، و منتخبات نظم و نثر يا گلچينها (Anthologies)
3. نويسندگان و آثار انفرادي (Individual authors and works).
4. ادبيات لاتين دوره انگلوساكسون.(4)

Anglo-Saxon literature
Collections
Contemporary
Exeter book
Vercelli book
Other contemporary collections
Modern
Selections. Anthologies
Individual authors and works
Latin literature of Anglo-Saxon period, See PA

در بخش نويسندگان و آثار انفرادي اسامي تعدادي از نويسندگان مشهور و آثار عمده آن دوره ذكر شده است. براي ساير نويسندگان و آثار مي توان بر اساس حروف الفباي نام و عناوين آنها جاي مناسب را پيدا كرده و از فضاهاي خالي در شماره هاي فرانما براي ساختن شماره استفاده نمود. به عنوان مثال: (4:203)

1509 A- Ad
Ad- Ael
.A45 Aegidius (Legend)
.A5 Aelfheah (St. Alphege)

نويسندگان عمده اين دوره كه نامشان در اين بخش از فرانما آمده، عبارتند از:
آلفريك

Aelfric

1520-1538
آلفرد كبير

Alfred the Great

1540-1568
كادمون

Caedmon

1600-1628
كين وولف

Cynewulf

1639-1668
وولفستان

Wulfstan

1793
به غير از رديف آخر ـ وولفستان ـ (4:210) براي نويسندگاني كه نامشان در بالا ذكر شده، به جاي استفاده از جدولهاي نويسندگان انفرادي، در خود فرانما شماره هايي اختصاص يافته است. ولي براي گسترش آثار انفرادي آنها طبق روش معمول مي توان از جدولهاي آثار انفرادي استفاده كرد. مثلاً در زير نام «كين و ولف»[7] اين عنوانها ذكر شده است: (4:207)
آندرياس

Andreas

1647
مسيح

Christ

1645
براي گسترش اين آثار انفرادي كه يك شماره‌اي هستند، مي‌توان از جدول آثار انفرادي يك شماره اي ادبيات استفاده كرد.
در رديف الفبايي نويسندگان و آثار انفرادي، به عنوانهاي عمده اين دوره نيز شماره‌هايي اختصاص يافته است. مثل: (4:210)
1722

Seafarer

دريانورد
1786

Wanderer

سرگردان
براي عنوانهايي كه نامشان در فرانما نيامده نيز پيش بيني هايي براي تخصيص شماره به عمل آمده است. مثل: (4:210)
عنوانهايي كه با حرف T شروع مي شوند

T

1776
عنوانهايي كه با حرف U شروع مي شوند

U

1777
عنوانهايي كه با حرف V شروع مي شوند

V

1778
نكته مهم در اينجا ذكر نكردن اسامي و عنوانهايي است كه با وجود ثبت در كتابهاي تاريخ ادبيات، توجهي به آنها نشده است. حال آنكه روش معمول در رده‌هايي چون ادبيات و فلسفه اين است كه عنوانها و اسامي شناخته شده در فرانما ثبت مي‌شوند و پيش‌بيني اختصاص شماره براي آن گروه از اسامي و عنوانهايي است كه تا به حال شناخته نشده (يا منتشر نشده‌اند) و احتمالاً ممكن است با آنها برخورد كنيم. البته، مي‌دانيم كه معمولاً درصد اين احتمال براي دوره‌هاي گذشته، بسيار پايين و يا صفر است.
نويسندگان: به نويسندگان زير، شماره‌اي در فرانما تخصيص نيافته است.
1. گيلداس خردمند (Gildas the wise): كتاب «گيلداس خردمند» درباره ويران‌سازي بريتانيا و مجرميت شاهان و روحانيون است. (1:12)
اين نويسنده بريتانيايي مهمترين نويسنده لاتين قبل از ورود سنت آگوستين به بريتانيا بود. متولد سال 500م. تاريخ تأليف كتاب او قبل از 547م. است. بدون تخصيص.
1718 Gen - Gno
براي آثار لاتين نويسندگان اين دوره بايد اسامي و عنوانهايي در محل الفبايي خود بيايد و به فرانماي لاتين (PA) ارجاع داه شود. حال آنكه نه در PA و نه در اين بخش، اين اسامي ذكر نشده‌اند. به جاي ذكر نويسندگان و آثار انفرادي ادبيات لاتين براي اسامي و عنوانها، تنها يك سرفصل كلي براي رده‌بندي ادبيات لاتين دوره انگلوساكسون وجود دارد كه به PA ارجاع شده است.
2. تئودور تارسوس (Theodore of Tarsus): اسقف يوناني كه سر اسقف كليساي كانتربوري شد. بدون تخصيص.
3. هادريان (Hadrian): در ادبيات يوناني و لاتين دست داشت و مشاور تارسوس بود. (1:13 ). بدون تخصيص.
4. آلدهلم (640؟- 709). :(St. Aldhelm) اولين انگليسي بود كه آثاري به لاتين نوشت. در كانتربوري زير نظر تارسوس و هادريان درس خواند. مدرسه اي نظير مدرسه كانتربوري در يورك تأسيس كرد. به انگليسي و لاتين شعر مي‌گفت (1:14). بدون تخصيص.
شماره تخصيصي كتابخانه كنگره . به Riddles of Aldhelm : PR1539.A4A17 1970. . به آثار اين نويسنده شماره كلي 1539 در فرانما تخصيص يافته است:
1539 Aelfr- Alf
در حالي كه در فرانماي ادبيات انگلوساكسون هيچ ارجاعي براي اين نويسنده و آثار او ديده نمي‌شود، به ساير آثار وي شماره هايي را در فرانماهاي PA ، A و PE تخصيص داده اند.
5. اسقف بنديكت 628-690م. (Bishop Benedict) : مؤسس فرقه بنديكتن و صومعه آن. بدون تخصيص.
6. سيالفريد (Ceolfrid): جانشين اسقف بنديكت. او و اسقف بنديكت معلم بيد بزرگ بودند و در رواج فرهنگ انگلولاتين نقش مهمي داشتند. (1:15). بدون تخصيص.
7. بيد محترم 673-735م. (Bede): بزرگترين شاگرد و نويسنده انگلولاتين عصر طلايي، در هفت سالگي وارد مدرسه صومعه جارو شد كه يكي از بهترين مؤسسات آموزش و پرورش اروپا بود. او اولين تاريخ نويس انگليس است و شهرتش بيشتر به خاطر كتاب «تاريخ كليساي ملت انگليس» است. در اين كتاب به زندگي و آثار بسياري از اديبان عصر خود اشاره كرده است. درباره دستور زبان و نقد و اشعار و ... كتابهايي دارد. رد پاي او تا قرنها در ادبيات باقي ماند. (1:15). بدون تخصيص اگرچه بيد از نويسندگان ادبيات دوره انگلوساكسون نيست، ولي به علت اينكه تاريخ او منبع عمدة اطلاعات دربارة نويسندگان و آثار اين دوره است، ذكر نامش ـ با ارجاع ـ در اين بخش ضروري است. تنها در سرفصل زير مي توان جايي براي سرگذشتنامه بيد محترم يافت (1:154) . (بهتر بود ارجاعي در ادبيات دوره انگلوساكسون به «تاريخ ادبي و نقد» (Literary history and criticism) براي نام بيد درج مي شد).
History of literary history
29 Biography of historians of English literature, A-z
8. اگبرت يورك Egbert of York)): از شاگردان برجسته بيد و مؤسس مدرسه رهباني در يورك بود (1:18). بدون تخصيص.
9. الكوين :(Alcuin)735-804م. دست پروردة مكتب يورك بود كه سهم مهمي در تجديد حيات ادبي معروف به رنسانس شارلماني داشت. بيشتر آثار او با كتابخانه‌ها سوختند و از بين رفتند. آثار مذهبي و روايات آلكوين شهرت بيشتري از آثار ادبي او دارند (1:18). بدون تخصيص.
در كتابخانه كنگره به آثار مختلف آلكوين شماره هايي در PE ، PT ، BX ، Z ، BS و LB اختصاص يافته است. * البته هيچ ارجاعي در فرانماي ادبيات انگلوساكسون به رده هاي مزبور ديده نمي شود.
10. آزوالد (Oswald): قبل از قرن دوازدهم فعاليت داشت.بدون تخصيص.

[negar92]

مجموعه‌ها
اشعار به جاي مانده از اين دوره در چهار مجموعه خطي با لهجه ساكسون غربي موجود است: (1:23). (شماره هاي مقابل اسامي شماره فرانماست كه به نويسندگان يا آثار آن دوره تخصيص يافته است.)
1.مجموعه خطي كاتون (Cotton Vittelius): موزة بريتانيا كه حاوي منظومه‌هاي زير است:
بيئوولف(Beowulf) (اشعار رزمي ـ حماسه) ، 1588-1580 و
جوديت(Judith)، 1734-1730 و
در اين مجموعه سه اثر منثور نيز وجود دارد.
2. مجموعه خطي جونيوس (Junius Manuscript)كتابخانه بادلي كه حاوي منظومه هاي مذهبي زير است:
پيدايش(Genesis) ، 1718
خروج(Exodus) ، 1609
دانيال(Daniel) ، 1607 و
مسيح و ابليس(Christ and Satan) ، 1634-1630.
3. كتاب خطي اگزتر (Exter Book)كه در كليساي اگزتر نگهداري مي شود (1490) حاوي منظومه هاي زير است:
مسيح(Christ) ، 1645
جوليانا(Juliana) ، 1652
سرگردان(The Wanderer) ، 1788
دريانورد(Seafarer) ، 1722
ويدسيز(Widsith) ، 1788
ديئور يا مويه ديئور(Deor’s Lament) ، 1676-1672.
يازده منظومة متفكرانه ديگر و تعداد زيادي اشعار كوتاه نيز در كتاب خطي اگزتر وجود دارند:
طبق دستور فرانما، براي آثار انفرادي از كتاب خطي اگزتر بايد به شماره (هاي پس از؟) 1509 نگاه كرد:
Anglo-Saxon literature
Collections
Contemporary
1409 Exeter book
Cf. PR1760+, Riddles
For individual works from the Exeter book,
See PR1509
مواهب خداداد بشر(Gift of the Men). تخصيص.
Gift of the men (Bi manna Craeftum), See PR1746
1746 Man’s gift (Bi manna craeftum)
پندهاي پدر(A Father’s Teachings). تخصيص. (با عنوان آموزش پدر)
1707 Father’s instruction

خلق و خوي بشر(Moods of Men) . بدون تخصيص.
تقدير بشر(Fates of Men) . تخصيص.
1744 Man’s fate (Bi manna wyrdum)
عجايب آفرينش(Wonders of Creation) . تخصيص.
1792 Wonders of creation
شعر مقفي(Riming Poem) . تخصيص (1765.R55)
قطعه اندرز(Admonition) . بدون تخصيص.
البته براي Admonitions (اشعاري كه متضمن وعظ و اندرز است) در «مجموعه ادبيات انگليسي، بر حسب دوره» براي دوره انگلوساكسون (بدون هيچ ارجاعي براي نويسندگان و آثار انفرادي دوره مزبور) شماره PR1121 اختصاص يافته است.
با توجه به اينكه براي برخي از آثار انفرادي كتاب اگزتر شماره اي در فرانما تخصيص نيافته، آيا مي توان از شماره كلي تر (خود كتاب اگزتر) استفاده كرد؟ استفاده از جدول آثار انفرادي يك شماره‌اي، هم با دستور العمل فرانما در اين بخش مغاير است و هم با شماره هايي كه به بعضي از آثار انفرادي اين كتاب تخصيص يافته است.
4. كتاب خطي ورچلي (Vercelli Book) : كه در كتابخانه ورچلي در شمال ايتاليا نگهداري مي شود (1495) و حاوي منظومه‌هاي زير است:
آندرياس(Andreas) ، 1644
سرانجام حواريون(The Fates of the Apostles) ، 1703
خطابه روح به بدن(Address of the Soul to the Body) ، 1774
رؤياي صليب(the Dream of the Road) ، 1680
ايلين(Elene) ، 1647.
از بين چهار مجموعه خطي فوق، تنها براي دو مجموعه Exeter book(1490) و vercelli book(1495) شماره هايي تخصيص يافته است. براي دو مجموعه ديگر يعني «كاتون» و «جونيوس» شماره خاصي وجود ندارد و بايد آنها را در ساير مجموعه هاي آن دوره رده‌بندي كرد. ذيل شماره كتاب اگزتر با يادداشت «مقايسه كنيد با» شماره بديل معماها براي مقايسه با آن آورده شده است، حال آنكه چنين مقايسه‌اي براي ساير مجموعه‌ها كه تقريباً همان خصوصيات را دارند، صورت نگرفته است. علاوه بر آن، ارجاعي براي آثار انفرادي كتاب اگزتر و شماره‌هاي آن وجود دارد. آثار انفرادي مجموعه‌هاي ديگر هر يك شماره‌هايي را به خود اختصاص داده اند، ولي ارجاعي در قسمت مجموعه‌هاي فرانما براي آنها ديده نمي‌شود. با اين ترتيب شماره دادن، خود مجموعه‌ها در جاي ديگري از قفسه‌ها رف‌آرايي مي‌شوند و آثار انفرادي آنها كه عنوانهاي متفاوتي دارند، در فاصله‌اي دورتر از آنها رف‌آرايي خواهند شد كه خلاف روية جاري در رده‌بندي كتابخانه كنگره است.
Anglo-Saxon literature
Collections
Including collections of Anglo-Saxon and Early
English
Contemporary
1490 Exeter book (Codex Exoniensis)
Cf. PR1760+, Riddles
For individual works from the Exeter book,
See PR1509
1495 Vercelli book (Codex Vercellensis)
1500 Other contemporary collections, A-Z
Caedmon manuscript, MSS Junius, See PR1600+
.N67 Nowell codes

تقسيم‌بندي آثار منظوم
تقسيم‌بندي آثار منظوم انگلوساكسون به آثار مسيحي و ژرمني و يا آثار دنيوي و غير دنيوي، تصنعي و براي سهولت كار است. بندرت اثري را مي توان ديني يا دنيوي محض دانست و هر نوع تقسيم‌بندي، بدون اشكال نيست (1:23). منظومه‌هاي دنيوي را مي‌توان به دو دسته رزمي و غير رزمي تقسيم كرد. بقيه، منظومه هاي درباري ناميده مي‌شوند. ساير اشعار دنيوي غير درباري بوده و غير از معمّاها و اندرزها كم و بيش غناييهستند (1:24). البته، بسياري از آثار منظوم انگلوساكسون ناپديد گشته و آنچه مانده ناقص و ناتمام است و اغلب تاريخ دقيق نگارش آنها معلوم نيست. (1:23) . روش نظم شفاهي انگلوساكسون، عامل مفقود شدن بسياري از آثار منظوم آنهاست. در واقع، زبان رون كه آنها با خود از اروپا آورده بودند، قدرت جاودان ساختن آثار ادبي آنها را نداشت (1:22). در كليه كتابهاي تاريخ ادبيات انگليس دوره انگلوساكسون بر تقسيم‌بندي آثار منظوم و منثور اين دوره تأكيد فراوان شده است، ولي در فرانماي اين بخش هيچ‌گونه تخصيصي براي تقسيم‌بنديهايي چون دنيوي و غير دنيوي، رزمي و غير رزمي، غنايي و مذهبي و ... درنظر گرفته نشده است.
منظومه‌هاي رزمي: اين منظومه‌ها اغلب به افسانه و تاريخ ژرمنها مربوطند و اكثر قهرمانان آنها انگليسي هستند. قواي مهاجم انگلوساكسون اشعار رزمي را با خود به بريتانيا آوردند (1:21). از آخر قرن هشتم به بعد هجوم و غارت دانماركي‌ها كتابخانه هاي شمال بريتانيا را ويران و ادبيات شكوفا را نابود كرد. مشخص نيست چه اندازه از مجموعه‌هاي رزمي مفقود و محو گرديد. بدون تخصيص.
اولين سرايندگان انگلوساكسون كه اسكاپ (Scop) ناميده مي‌شدند، خنياگراني (Minstrel) بودند كه با چنگي در دست، در دربار شاهان نغمه هاي حماسي خود را مي‌خواندند. در واقع، «اسكاپ» شعراي حماسه سراي حرفه اي بودند كه اشعار حماسي ژرمني را مي سرودند و از حفظ مي خواندند. مهاجمان انگلوساكسون شرح و خاطره پهلوانان حماسي در اشعار اسكاپ را با خود به بريتانيا آوردند ( 1:20). بدون تخصيص.
بيئوولف (Beowulf). اين منظومه بيشتر رزمي- حماسي است تا درباري.
نام سراينده حماسه بيئوولف معلوم نيست. تنها نسخه موجود به لهجه ساكسون غربي است كه در قرن دهم نگاشته شده و غير از زبان، هيچ چيز ديگرش انگليسي نيست. حماسه شامل دو داستان مجزا از دلاوريهاي دوران جواني و پيري بيئوولف است. (1:31) قسمتي از بيئوولف لحن مرثيه داشته و با اشعار غنايي قرابت دارد (1:39) . در ميان اشعار رزمي تنها بيئوولف را مي توان حماسه ناميد. بقيه با آنكه از رزم و پهلواني سخن مي‌گويند، تنها همانند گزيده هاي كوتاهي از حماسه بوده و منظومه هاي درباري ناميده مي شوند. بعضي از تاريخ ادبيات نويسان تنها به خاطر اجتناب از ابهام، آنها را منظومه‌هاي درباري ناميد‌ه‌اند.
به اين حماسه، 9 شماره در فرانما تخصيص يافته است. تقسيم‌بنديهاي بيئوولف در خود فرانما آمده و براي تقسيمهاي فرعي آن نيازي به استفاده از جدول نيست.
1580-1588 Beowulf
گروه منظومه هاي رزمي علاوه بر بيئوولف شامل منظومه هاي زير نيز مي‌باشد: (1:24)
فين (فينزبرگ)Finnsburg : شرح جنگي است در قلعه اي به همين نام. شعري است از شاعري خنياگر كه حدود سال 700 ميلادي سروده شده است (1:43). تخصيص.
1710-1714 Finnsburh
نبرد برونان برگThe Battle of Brunanburg: اين شعر رزمي داستان فتح و شرح نبرد با مهاجمان است. از نظر فن شعر ماهرانه و از لحاظ مطلب و سبك، شبيه روايتهاي شاعران خنياگر است. اين منظومه در قرن نوزدهم توسط «آلفرد لرد تني سون» (Alfred Lord Tennyson) به انگليسي برگردانده شده است. (نام اين شخص نيز در زمرة نويسندگان قرن نوزدهم انگلستان در فرانما نيامده است) (1:46). تخصيص.
Battle at Brunanbruh, See PR1592
1592 Brunanburh. Athelstan’s victory
جنگ مالدنBattle of Maldon : اين منظومه داستان تهاجم وايكينگ ها يا دزدان دريايي به سواحل اسكس نزديك مالدن است. منظومه داراي سه بخش است. بعد از حماسه بيئوولف، بزرگترين شعر رزمي انگلوساكسون است (1:47). تخصيص.
Battle of Maldon, See PR1594
1594 Byrthnoth’s death. The battle of Maldon
والدهرا(Waldhere): به بزرگي حماسه بيئوولف نيست، ولي مثل آن حماسه با اشارات مذهبي همراه است. شاعر اين منظومه در فن شعر و ادبيات مسيحي و ژرمني تبحر داشته است (1:45). تخصيص.
1780-1784 Waldere (Waldhere?)
ويدسيز(Widsith) (بهترين نمونه از اشعار خنياگران بود و احتمالاً شاعر آن ويدسيز نام داشت). تخصيص.
1788 Widsith

منظومه‌هاي غنايي (اشعار غير زرمي)ـ مراثي و منظومه‌هاي غنايي انگليسي قديم
منظومه هاي غير رزمي انگلوساكسون اگر چه با عقايد مسيحيت در آميخته است، ولي مي‌توان آنها را منظومه‌هاي مادي و دنيوي دانست. اين منظومه‌ها مضاميني از قبيل عشق و احساسات فردي و پند و اندرز دارند و به گونه‌اي فلسفي با عقايد مسيحيت درهم آميخته‌اند. بعضي منتقدان اين منظومه ها را مرثيه (به معناي در خود فرو رفتن و عزا گرفتن) ناميده اند.
مويه ديئور(Deor Lament): مويه ديئور گوياي فراز و نشيب زندگي يك شاعر درباري است كه محروميت و عواطف خود را با مسيحيت و تسلي ديني در هم آميخته است (1:52). تخصيص.
1672-1676 Deor’s Lament
سرگردان(Wanderer): احتمالاً بهترين شرح بر زوال عصر اساطيري و پهلواني است، عصري كه با پيدايش مسيحيت بي رونق شده است. اين منظومه اشارات روشني به خدا و ايمان دارد و سرايندة آن به احتمال زياد مسيحي بوده است (1:53) . تخصيص.
1786 Wandere
دريانورد(Seafarer) . از بعضي جوانب نظير منظومه «سرگردان» و منظومه‌اي است كه وحدت مكان داشته و فقط با دريا سر و كار دارد. بعضي از شعرا از جمله ازرا پاوند (Ezra Pound) آن را به انگليسي مدرن بازنويسي كرده اند (1:55). تخصيص.
1772 Seafarer
البته براي نام «ازرا پاوند» در فرانما شماره‌اي تخصيص نيافته است.
ويرانه (Ruin) . برخلاف منظومه‌هاي «سرگردان» و «دريانورد»، منظومه «ويرانه» با غم و اندوه شخصي آغاز نمي گردد. او معتقد است تقدير با عث ويراني گشته نه خدا و افراد بشر (1:56). تخصيص.
1766 Ruin
از بين سه منظومه عشقي «مويه زن»، «پيام شوي» و «وولف و ايدواكر» كه در كتاب اگزتر موجود است، احتمال دارد دو منظومة پيام شوي و مويه زن از يك شاعر باشند. (1:57)
پيام شوي (پيام عاشق)(The Husband’s Message) . تنها شعر غنايي انگلوساكسون است كه از غم و اندوه و تأسف بر سپري شدن سعادت گذشته در آن اثري نيست. فرستاده شوي تكه چوبي است كه پيام بر آن نقش شده است. بعضي منتقدان اين منظومه را با مويه زن مرتبط مي دانند (1:59). تخصيص.
1728 Husbands message
(مويه) شكايت زنThe Wife’s Lament)) . اين منظومه 53 مصرعي درد دل زني است كه از شوي خود جدا شده و مجبور است تنها در غاري مسكن گزيند. اين منظومه طرز تفكر و احساسات يك زن انگلوساكسون را با شور و هيجان نشان مي‌دهد، ولي چنانچه به دنبال الگويي براي منظومه‌هاي عشقي انگلوساكسون هستيم، بايد به منظومه‌هاي ويرژيل و آويد رجوع كرد. تخصيص.
1790 Wife’s complaint (Lament?)
وولف و ايدواكر(Wulf and Eadwak©er) . يكي از مبهم‌ترين منظومه‌هاي انگلوساكسون است. گويندة آن زني است كه از مثلث عشق سخن مي‌گويد. زن در سرزمين بيگانه‌اي اسير است و آرزوي ديدن عاشق خود وولف را دارد. بعضي نقدنويسان منظومه را افسوني عليه دمل مي‌دانند و معتقدند وولف يك بيماري رواني است و كلمة ايدواكر به معناي تضعيف كردن بيماري است (1:60). بدون تخصيص. مي توان از شماره جامع تر كتاب اگزتر استفاده كرد.
Exter book, See PR1490
1490 Exter book
For individual works from the Exter book, See PR1509
گرچه براي آثار انفرادي كتاب اگزتر به شماره 1509 ارجاع شده است، ولي براي اثر فوق شماره اي در فرانما وجود ندارد.
معماهاRiddles)) . معماها سرگرمي ادبي محسوب مي شدند، ولي امروزه چندان قابل توجه نيستند و بندرت جزء ادبيات محسوب مي شوند. اغلب معماها در قرن هشتم نوشته شده و سرايندگان مختلفي داشته‌اند كه همگي ناشناخته اند. در كتاب اگزتر 95 معماي منظوم وجود دارد كه با مفقود گشتن بعضي از برگهاي كتاب و ضايع شدن دستخط‌ها بسياري از اين معماها ناقص مانده‌اند. همگي به سبك شعر انگليسي قديم يا كلاسيك سروده شده اند (1:60). تخصيص.
1760-1764 Riddles
Cf. PR1490, Exeter book
به نظر مي‌رسد به جاي يك اثر انفرادي، بهتر است معماها را يك مجموعه يا بخشي از مجموعه اگزتر بدانيم و شماره همان مجموعه را بدان اختصاص دهيم.
افسون‌ها(The Charms): مهاجمان انگلوساكسون عقايدي مربوط به افسون، سحر و طلسم با خود به بريتانيا آوردند تا آنها را در مقابل هواي بد، دزدان گله و ... محفوظ دارند و در مسافرت، درد، معالجه زمينهاي باير، پراكنده كردن زنبوران عسل و ... آنها ياري دهد. تاريخ تصنيف افسون‌ها معلوم نيست. افسون‌ها تنها تا حدودي طرز فكر، رويه زندگي و اعتقاد انگلوساكسون‌ها به خرافات و دعاها را مي رسانند و ارزش ادبي چنداني ندارند (1:61). بدون تخصيص. شماره اي مناسب براي آن وجود ندارد. اگر مشخص شود در كدام مجموعه بوده، بهتر است شماره همان مجموعه را بدان اختصاص دهيم.

پندها و اندرزها و گفتارهاي اخلاقي و خردمندانه(The Gnomic Verse) , .
پندها و اندرزها از گفتارهاي متفاوتي تشكيل شده‌اند كه همگي كوتاه و پرمعنا و دربارة امور عادي زندگي هستند. بسياري از گفتارها در منظومه هاي مختلف پراكنده اند. گفتارها، مثل گفتارهاي ادبيات ساير زبانها به ادب اوليه مربوطند و معمولاً فاقد زيبايي ادبي هستند (1:63) . تخصيص.
1720 Gnomic verses
مشخص نيست در حالي كه براي پندها و ... و معماها شماره‌هايي اختصاص يافته، چرا براي افسون ها و همچنين شعرهاي رزمي و غنايي و مذهبي و ... شماره اي در نظر گرفته نشده است.

[negar92]

ادبيات مذهبي انگليسي قديم
از اوايل قرن هفتم تا اواسط قرن نهم، هفت شاهنشاهي انگلوساكسون تسلط سياسي بريتانيا را يكي پس از ديگري به دست گرفتند. با اين حال، فاتحان واقعي آن ادوار مردان جنگي نبودند بلكه مبلغان كيش جديد بودند كه به جهت دعوت انگلوساكسونها به دين حضرت مسيح، سختيهاي زيادي كشيدند. آثار مكتوب قرنهاي هفتم تا نهم، تأثير نفوذ كليسا را بر فرهنگ ملت انگليس نشان مي‌دهد. آثار ادبي بيشتر توسط روحانيون نوشته مي‌شد. در واقع، ادبيات انگليسي قديم نمايانگر ذوق و علاقه روحانيون است (1:22). در اواخر قرن هفتم و در قرن هشتم، اشعار مكتوب ديني در شمال بريتانيا نگاشته شد؛ ولي تمام نسخه هاي اصلي اشعار از بين رفته است و آنچه باقي مانده در دستخط‌هاي قرن دهم ساكسون غربي موجودند. تاريخ شروع اشعار ديني را مي‌توان قبل از 680م. دانست. به گفته «بيد»، كادمون در صومعة هيلدا به طور معجزه آسا شاعر گشت. وقتي دين منشأ الهام نظم گرديد، خصوصيات پهلواني با عناصر غنايي و ذهني آميخته و تعديل شد. البته، منظومه‌هاي ديني را نمي‌توان به طور قاطع از منظومه هاي پهلواني و غنايي جدا دانست (1:65).
بر اساس اظهار نظر ارسطو در مورد شعر، اين منظومه‌ها را با وجود لطف و زيباييهاي آنها نمي‌توان شعر ناميد، زيرا وي معتقد است آنچه موضوعش تاريخ يا دين باشد، شعر نيست. بنابراين، موضوع شعر نبايد از تاريخ يا مذهب اقتباس شود (1:84) .
در ميان شعراي ديني انگلوساكسون، تنها به دو نام «كادمون» و «كين وولف» (Cynewulf) برمي خوريم. مكتبهاي ديني اين دوره نيز به دو مكتب كادمون و كين وولف تقسيم مي‌شود. البته چون از سرايندگان واقعي منظومه ها اطلاعي در دست نيست، بهتر است آنها را به مكتب كادمون يا كين وولف نسبت دهيم (1:68).
كادمون(Caedmon). اولين شاعر انگليسي است كه نامش را مي‌دانيم. اشعار مذهبي انگلوساكسون با كادمون كه يك كارگر مزرعه و بي‌سواد بود، شروع مي شود. فعاليت ادبي او بين سالهاي 657 و 680 م. شروع و شكوفا گشت. بر اساس گفتار «بيد» نويسنده تاريخ كليساي ملت انگليس، بسياري از اشعار مذهبي انگلوساكسون كه باز نويسي داستانهاي تورات و انجيل هستند، به كادمون نسبت داده شده است. البته، غير از يك سرود مصراعي، دليل قاطعي براي نسبت دادن اشعار مذهبي به كادمون وجود ندارد (1:71). تخصيص.
1600-1628 Caedmon
29 شماره در خود فرانما براي كادمون و آثار تخصيص يافته است، ولي براي مكتب كادمون شماره اي تخصيص نيافته است.
كين وولف(Cyewulf). اشعار مذهبي انگلوساكسون توسط وي، از بازنويسي داستانهاي كتاب مقدس به آموزش و پارسايي و حتي تصوف سوق داده شد. اشعار مكتب كين وولف توسعه اي را بر نوشته هاي مكتب كادمون نشان مي دهد (1:69). تخصيص.
1639-1668 Cynewulf
30 شماره در خود فرانما به كين وولف اختصاص يافته، ولي براي مكتب كين وولف شماره اي تخصيص نيافته است. براي برخي از آثاري كه به او نسبت داده شده نيز در اين مجموعه شماره ها، شماره‌هايي اختصاص يافته است: آندرياس (1644)، مسيح (1645)، ايلين (1647)، جوليانا (1652). ولي براي آثار ديگر او كه به احتمال زياد اثر خود كين وولف نيست و توسط سرايندگان اين مكتب سروده شده است، با استفاده از ارجاعاتي كه وجود دارد، بايد شماره هاي ديگري را خارج از اين مجموعه (1639- 1688) تخصيص داد.
Dream of the rood, See PR1680
Fates of the apostles, See PR1703
Gift of the man, See 1746
Guthlac, See PR1722
Judith, See PR1730+
Phoenix, See PR1750
Riddles, See PR1760+
در نهايت، با توجه به اينكه براي هيچ يك از آثاري كه به كين وولف يا مكتب او نسبت داده شده است نمي توان با قطعيت اظهار نظر كرد، دليل اين تفكيك در انشقاق شماره‌هاي آثار او چندان مشخص نيست.

دست نوشته جونيوس يا مجموعه خطي جونيوس(Junius Manuscript).
در كتابخانه بادلي دانشگاه آكسفورد موجود بوده و موضوع اشعارش بر اساس داستانهاي كتاب مقدس است. جونيوس متعلق به مكتب كادمون است. اين منظومه داراي دو باب است:
باب اول شامل سه منظومة پيدايش (Genesis) ، خروج (هجرت) (Exodus) ، دانيال (Daniel) ، و باب دوم كه شامل منظومه مسيح و ابليس (Christ and Satan) است. پيدايش جهان (Genesis) . اولين و طولاني ترين منظومه دست نوشته جونيوس است و در آن باب پيدايش تورات به نظم كشيده شده است. پيدايش جهان از تركيب دو منظومه تشكيل يافته كه آنها را پيدايش الف و پيدايش ب مي نامند. پيدايش ب را بهشت گمشده نيز مي‌نامند. احتمالاً ميلتون در «بهشت گمشده» خود از پيدايش ب متأثر گرديده است. اين منظومه در اوايل قرن هشتم و احتمالاً توسط كادمون يا راهبي ديگر در شمال سروده شده است. به احتمال زياد، ترجمه يكي از اشعار ساكسون قديم است كه در قاره اروپا نوشته شده است (1:73). تخصيص.
Genesis, See PR1611
1611 Genesis
براي پيدايش الف و ب نيز تخصيص نداريم.
منظومه سفر خروج(The Exodus) .بر اساس شواهد زبانشناسي، اين خروج قديم‌ترين منظومه ديني است. اين منظومه بر اساس داستانهاي تورات سروده شده و شرح خروج بني اسرائيل از مصر است. منظومه سفر خروج، بهترين نمونه شعر مذهبي به سبك و اصول داستانهاي پهلواني است (1:75). تخصيص.
Exodus, See PR1609
1609 Exodus
1610 Including Exodus and Daniel
منظومه دانيال(Daniel) . اين منظومه، فاقد هنرمندي و زيبايي و خصوصيات دراماتيك منظومه خروج است، و شامل دعاي عزريا و بازنويسي قسمتهايي از 5 فصل اول سفر دانيال تورات است (1:77). تخصيص.
Daniel, See PR1607
1607 Daniel
چنانكه ملاحظه مي‌شود، به بخشهاي مختلف باب اول جونيوس شماره يا شماره‌هايي تخصيص يافته است، ولي براي باب اول شماره خاصي در فرانما ديده نمي‌شود.
مسيح و ابليس(Christ and Satan) . در باب دوم منظومه جوليوس، منظومه‌اي بدون عنوان در دوازده بند موجود است كه امروزه «مسيح و ابليس» ناميده مي شود. داستان احتمالاً در اوايل قرن نهم توسط شاعري از مكتب كادمون سروده شده است. «مسيح و ابليس» منظومه‌اي موعظه‌وار است. شاعر عناصر دراماتيك، حماسه و غنايي را با هم آورده است (1:78). تخصيص.
1630-1634 Christ and Satan
شماره فرانما خاص مسيح و ابليس است، ولي براي باب دوم منظومه هم مانند باب اول شماره اي تخصيص نيافته است. افزون بر اين، در حالي كه هر يك از بخشهاي جونيوس شماره خاص خود را دارند، براي خودِ مجموعه شماره اي در نظر گرفته نشده است. تنها مي توان از شماره 1500 فرانما طبق دستور استفاده كرد:
Collections
Contemporary
1490 Exeter book
1495 Vercelli book
1500 Other contemporary collections, A-Z

جوديت(Judith) ، 1730-1734. جوديت همراه با بيئوولف و سه اثر منثور ديگر، در مجموعه خطي كاتون موزه بريتانيا نگهداري مي‌شوند. حماسه بيئوولف در فرهنگ ژرمني ريشه دارد و جزو منظومه هاي رزمي و حماسي طبقه‌بندي مي‌شود، اما دو شعر جوديت و آندرياس حماسه‌هايي ديني هستند كه بر الگوي داستانهاي ژرمني استوارند. با وجودي كه سراينده جوديت از مكتب كين وولف مطلع بوده، در خلال اشعار مكتب كادمون بررسي مي شود. منظومه آندرياس هم كه بيشتر به مكتب كين وولف شبيه است، به خاطر قرابتش با جوديت، پس از اين منظومه بررسي مي شود. منظومه جوديت زماني به كادمون نسبت داده مي‌شد ولي خصوصيات زباني و وقايع تاريخي آن را به ربع اول قرن دهم و احتمالاً سال 918 مربوط مي سازد. آلفريك موعظه اي روي جوديت نوشت تا به انگليسي ها پايداري در مقابل ژرمنها را بياموزد. احتمالاً شاعر تحت تأثير آن موعظه بوده است. منظومه جوديت در صف مقدم ادبيات انگليسي قديم در كنار بيئوولف و اندرياس و ايلين قرار دارد (1:80). تخصيص.
1730-1734 Judith
آندرياس(Andreas) . همراه با سرانجام حواريون، خطابه روح به بدن، رؤياي صليب، و ايلين در مجموعه كتاب خطي ورچلي قرار دارد. منظومه آندرياس كه ظاهراً بر اساس ترجمه لاتين يك متن يوناني است، در 15 بند اعمال آندرياس قديس و سنت متي را به نظم كشيده است. اين منظومه مانند جوديت اثر شاعري از مكتب كين وولف بوده و از حماسه بيئوولف متأثر گشته است. با آنكه بعضي منتقدان منظومه آندرياس را حماسه ناميده‌اند، مضمون منظومه آن را به كتب ديني مسيحي بيشتر شبيه ساخته تا يك شعر قهرماني انگلوساكسون (1:82). تخصيص.
Andreas, See PR1644
1644 Andreas

مكتب كين وولف
با آنكه سرايندگان اشعار قديمي انگليسي گمنامند، نام كادمون و كين وولف، نامهايي آشناست. كادمون به خاطر آنكه «بيد» از او نام برده، و كين وولف بدان جهت كه نام خويش را با الفباي رون ـ كه الفباي قديمي تيوتونيك است ـ در آخر ابيات چهار شعرش ثبت كرده است؛ البته، ذكر نام او به اميد التماس دعا از دوستداران اشعارش بوده است. كين وولف آثار خود را در اواخر قرن هشتم سروده است. اشعار مكتب كين وولف مبيّن آگاهي از ادبيات و دانش ادبي بوده كه در اشعار مكتب كادمون به چشم نمي‌خورد. اشعار بسياري را به كين وولف نسبت داده‌اند، ولي تنها چهار منظومة سرانجام حواريون، معراج مسيح، جوليانا، و ايلين حاوي نام او هستند. منظومه‌هاي مسيح شماره يك و سه، آندرياس، رؤياي صليب، عنقا، گوتلاك و چند شعر، ديگر از لحاظ سبك و موضوع با اشعار امضا شدة كين وولف شباهت دارند و اگر آثار او نباشند، توسط سرايندگان مكتب او به رشته تحرير در آمده اند (1:84). براي مكتب كين وولف تخصيصي صورت نگرفته است.
سرانجام حواريون(The Fates of Apostles) (اثر كين وولف). منظومه كوتاه «سرانجام حواريون» شايد خاتمه منظومه آندرياس باشد چون در دستنوشته ورچلي پس از دنبال منظومه آندرياس آمده است. در صورت صحت اين امر، آندرياس را هم بايد اثر كين وولف بدانيم. كين وولف در اين منظومه به منظور آموزش انجيل، مخاطرات حواريون را پس از پراكنده شدن شرح و بررسي كرده است (1:85). تخصيص.
1703 Fates of Apostles
منظومه مسيح (Christ). از لحاظ ادبي جالب‌ترين شعر كين وولف است. زماني «منظومه مسيح» را مجموعه سرودهايي درباره ولايت ميسح (5 سرود)، معراج (5 سرود)، و روز معاد (7 سرود) مي‌پنداشتند؛ اما بعدها معلوم شد عناوين اين سه منظومه مختلف درباره سه ظهور مسيح است ، كه تنها عنوان سه ظهور به آنها وحدت مي بخشد. سه منظومه را به نامهاي مسيح شماره يك يا ولادت مسيح، مسيح شماره دو يا عروج مسيح، و مسيح شماره سه يا روز معاد مي نامند. در ميان اين سه منظومه، تنها معراج يا عروج مسيح حاوي نام كين وولف است و مسلماً اثر او بوده و نسبت دادن دو منظومه ديگر به كين وولف، خالي از اشكال نيست (1:86). تخصيص.
1645 Christ
ولادت مسيح(Advent: Christ I). ولادت مسيح شامل يازده قطعه سرود مذهبي خطاب به مريم، اورشليم، مسيح و ... مي‌شود. اين منظومه آغاز پيدايش نمايشنامه ديني است. اين منظومه را اشعار غنايي ولادت (Advent Lyrics) مي نامند. (1:87)
عروج مسيح(Ascension: Christ II). (اثر كين وولف). منظومه عروج در 5 بند، با وجود موعظه‌وار بودنش، زيبايي و لطف خاصي دارد. كين وولف موعظه پاپ گرگوري بر معراج مسيح و بعضي كتابهاي ديني ديگر را آزادانه منظوم نموده و هنرمندي خود را در استعاره ها و نمادها نشان داده است (1:89). بخشهاي سه گانه مسيح بدون تخصيص هستند.
روز معاد(Doomsday: Christ III) . در ادبيات انگلوساكسون يا انگليسي قديم سه منظومه مختلف با عنوان روز معاد موجود است:
روز معاد الف. ترجمه‌اي است مربوط به قرن دهم از يك شعر لاتين كه به بيد نسبت داده شده است.
روز معاد ب. از هنر شعري برخوردار و بر اساس قواعد ديني مندرج در اشعار لاتين استوار است..
روز معاد ج. كه «مسيح شماره سه هم ناميده شده، اثر مكتب كين وولف است. كين وولف از يك سرود لاتين درباره قيامت كه «بيد» آن را در كتاب فن شعر خود درج كرده»، استفاده نموده است. «روز معاد» و بخشهاي سه گانه آن، بدون تخصيص هستند.
جوليانا(Juliana) . اثر كين وولف. منظومه جوليانا داستان رقت انگيز شكنجه و در نهايت شهادت يك مسيحي باكره است كه حاضر نمي شود با يك كافر پيمان زناشويي ببندد. منظومه جوليانا در كتاب خطي اگزتر موجود است. تخصيص.
1652 Juliana
منبع كين وولف در بازآفريني اين منظومه، نثري است به زبان لاتين با عنوان: زندگي باكره شهيد جوليانا (Juliana Virginis Martyris) كه در كتاب زندگي و جشنهاي شهدا (Acta Sanctorum) ثبت شده است (1:91) . بدون تخصيص.
ايلين(Elene) . (اثر كين وولف). منظومه ايلين بر اساس شرح زندگي سنت هلنا مادر قسطنطين كبير و نيز نحوه پيدايش صليب كه در كتاب زندگي و جشنهاي شهدا آمده، استوار مي‌باشد. اين اثر را بسياري شاهكار كين وولف دانسته اند. تخصيص.
1647 Elene
سه منظومه زير كه از لحاظ موضوع و سبك با چهار شعر امضا شده كين وولف قرابت دارند، الزاماً به شعراي مكتب كين وولف نسبت داده مي شوند. علاوه بر ولادت، روز معاد، و آندرياس (كه در بالا آمده) مي توان از منظومه هاي گوتلاك، فينيكس، و فيزيولوگوس نام برد. (1:95)
گوتلاك(Guthlac) . گوتلاك تنها منظومه‌اي است كه شرح زندگي يك قديس انگليسي را بيان مي كند. شرح احوال او را راهبي به نام فليكس به زبان لاتين نوشته است. اين منظومه در كتاب «زندگي و جشنهاي شهدا» به ثبت رسيده است. منظومه گوتلاك در ادبيات انگلوساكسون جاي مخصوص خود را دارد، زيرا صحنه جديدي را نشان مي دهد كه نه تنها به زندگي شاهان و جنگجويان ارتباط نداشته، بلكه جلال و ابهت دنيا را به هيچ مي گيرد. اين منظومه بيش از هر شعر ديگر انگلوساكسون به مطالعه خصوصيات و صفات اختصاصي فرد مي‌پردازد.
دو منظومه نيز به نامهاي گوتلاك الف و گوتلاك ب به ثبت رسيده كه شعراي آنها ناشناس هستند. هر دو اين منظومه ها بر پايه نثر لاتين اغوا و مرگ سنت گوتلاك اثر فينيكس، بنا شده اند (1:95). تخصيص.
1722 Guthlac
البته براي گوتلاك الف و گوتلاك ب، تخصيص صورت نگرفته است.
فينيكس(Phoenix). (منظومه فنيكس، ققنس يا عنقا) در 8 بند احتمالاً توسط يك دبير كليسا در عصر كين وولف سروده شده و افسانه كلاسيك و شرقي پرنده اي است كه با تجديد حيات، خود را جاودان ساخته و سمبل جاوداني در دين مسيح گرديده است. شباهت آن با منظومه ايلين در قافيه و تجانس حروف، سبب شده بعضي منتقدان آن را اثر كين وولف بدانند (1:98) . تخصيص.
1750 Phoenix
فيزيولوگوس يا منظومه حيوانات (Physiologus) . در كتاب خطي اگزتر پس از منظومه فينيكس سه شعر كوتاه وجود دارد كه زماني به كين وولف نسبت داده مي‌شدند، اما احتمالاً توسط شاعر فينيكس سروده شده‌اند. اهميت اين اشعار به خاطر ارزش ادبي آنها نيست، بلكه مانند معماها نمايانگر ظهور و توسعه ادبيات در جهان مي باشد. اين سه منظومه درباره پلنگ، نهنگ، و كبك (Penther, Whale, Partridge) نوشته شده اند (1:101).. تخصيص.
1752-1756 Physiologus
رؤياي صليب(Dream of the Rood). اين منظومه در دستنوشته ورچلي موجود است و شايد در آخر قرن نهم به رشتة تحرير درآمده باشد. رؤياي صليب، يكي از بهترين اشعار غنايي انگلوساكسون است (1:102). تخصيص.
1680-1676 Dream of the rood
حمله مسيح به دوزخ و نجات ارواح پاكان(Harrowing of Hell or Christ’s Harrowing of Hell).منظومه حمله مسيح به دوزخ كه بخشي از آن بجا مانده، با زيارت قبر مسيح توسط حضرت مريم در صبح روز عيد پاك شروع مي شود و ناگهان دوزخ را ترسيم مي كند(1:105). تخصيص.
Harrowing of Hell, See PR1630+
1630-1634 Christ and Satan
Christ’s Harrowing of Hell
روح و جسم (Soul and Body) . منظومه روح و جسم با سه منظومه روز معاد قرابت دارد. بعضي آن را جزئي از منظومه معاد كين وولف دانسته اند. در اين شعر، ارواح متقي كالبدهاي خود را ستايش و ارواح شرور كالبدهاي خود را سرزنش مي كنند. اين منظومه بيشتر به اندرز و موعظه شبيه است. چنين منظومه هايي امروزه بيشتر موعظه ديني محسوب مي گردند تا ادبيات (1:106). تخصيص.
1774 Soul ’s address to the body
سليمان و زحل(Salomon and Saturn) . دو منظومه سليمان و زحل احتمالاً در قرن نهم به رشته تحرير در آمده اند. هر دو منظومه از منابع لاتين گرفته شده اند (1:107). تخصيص.
1770 Salomon and Saturn
در برخي از منابع سليمان به صورت Soloman ثبت شده است. (1:107)

[negar92]

ادبيات منثور انگليسي قديم: هجوم وايكينگ ها و عصر آلفرد كبير
حمله وايكينگ ها به بريتانيا از اواخر قرن هشتم آغاز شد و تا اوايل قرن يازدهم ادامه داشت. اين هجوم وحشيانه‌تر از حملة انگلوساكسونها به سرزمين بريتانيا بود. بزرگترين ضربه وايكينگ‌ها بر پيكر دانش و كليسا فرود آمد. در كنار ويرانيها و خسارتهاي فوق‌العاده به سرزمين و ساكنان بريتانيا، پيدايش رهبري بزرگ چون آلفرد كبير، از نتايج مثبت حمله وايكينگ ها بود. آلفرد در برابر مهاجمان پايداري كردو آنها را از سرزمين بريتانيا بيرون راند. آلفرد برنامه آموزشي بسيار وسيعي را اجرا نمود. به دستور او، تمام اشعار موجود تحرير و تكثير شدند تا آنچه از ادبيات انگليسي از گزند وايكينگ ها در امان مانده بود، پايدار بماند. تمام اشعار موجود انگلوساكسون، و از جمله وقايع نامه انگلوساكسون مرهون كوششهاي آلفرد است. (1:111)
آلفرد كبير(Alfred, the Great) . فرهنگ انگلوساكسون بدون نثر بود تا آنكه عيسويت شيوة نثر مديترانه اي را با خود آورد. نثر انگليسي در دوره آلفرد شروع مي شود. سرايندگان اشعار انگلوساكسون مجهولند، ولي نويسندگان نثر را مي شناسيم. در عصر انگلوساكسون، نثر انگليسي ساده و محاوره‌اي بود و لاتين زبان اصلي تعليم و تربيت كليسا به شمار مي‌رفت. ادبيات منثور انگليسي اغلب به ترجمه و بازنويسي آثار لاتين محدود است، در تمام دوره انگلوساكسون نظم به عنوان تنها روش طبيعي ابراز هنر ادبي به حيات خود ادامه داد، در حالي كه نثر ادبي تنها روشي دانشمندانه و كليسايي به شمار مي‌رفت. مهاجمان انگلوساكسون نظم را با خود به بريتانيا آوردند، ولي شاهدي در دست نيست كه نثر را هم آورده باشند. از ربع قرن هفتم تا ربع اول قرن نهم را مي‌توان دورة شكوفايي نظم ناميد. اوج توسعه نظم در بيئوولف و منظومه‌هاي غنايي ديده مي‌شود، اما در توسعه نثر چنين نقطه اوجي وجود ندارد. نثر انگليسي در آخر قرن نهم كه آلفرد به سلطنت رسيد، متولد گشت. نثر انگليسي ابتدا در قانون و سندهاي رسمي جاي نظم را گرفت، ولي براي بررسي نثر به عنوان يك پديده ادبي بايد به عصر آلفرد كبير (899- 848) رجوع كرد. در قرن هفتم و هشتم كه عصر زرين نظم انگلوساكسون است، نثرنويسان تنها به لاتين مي‌نوشتند. آلفرد نه تنها نثر انگليسي را پايه گذاشت، بلكه خود در ترجمه پيشگام شد. البته، ترجمه‌هاي آلفرد و يارانش را نبايد آثار ادبي دانست. ترجمه‌ها با آنكه خصوصيات ادبي دارند، هدف اصلي ادبيات نبوده است.
تخصيص. (در فرانما 29 شماره با تقسيمهاي فرعي مشخص به آلفرد كبير اختصاص يافته است. آثاري كه در ارتباط با نام او هستند نيز بايد در همين شماره ها تخصيص يابند.) در شماره گزيده‌ها نيز دستورالعملي براي بخشهاي جداگانه وجود دارد. تمامي اين دستورالعملها به معناي تخصيص شماره هايي در اين بخش از فرانماست. براي ترجمه هاي آلفرد از شماره هاي 1545 تا 1557 تخصيص هايي به عمل آمده است، با اين حال براي بعضي از ترجمه‌هاي او تخصيصي صورت نگرفته است.
1540-1568 Alfred, the Great
Including works connected with his name
1542 Selections
For separate parts, See PR1545+

ترجمه‌هاي آلفرد:آلفرد كتاب شبانان يا وظايف روحانيون، تاريخ كليساي ملت انگليس، و كتاب تسلي فلسفه را ترجمه نمود.
وظايف روحانيون(Cura astoralis). با وجود ترجمه كتاب ديالوگ (Dialouges) گرگوري توسط اسقف وارفرث، آلفرد كتاب وظايف روحانيون يا كتاب شبانان را با كمك و همراهي چهار دوست كه نامشان در مقدمه كتاب آمده است، ترجمه نمود. تخصيص.
1551 Translation of Cura pastoralis
1552 Translation of Gregory’s Dialogues
ديباچه كتاب شبانان به قلم خود آلفرد، بيشتر مورد توجه بوده و مشتمل بر تمام ترجمه‌هاي آلفرد و بزرگترين سهم او به ادبيات است. از لحاظ ادبي: «ديباچه» اولين نثر عمده انگليسي است و از لحاظ زيبايي شناسي بي نظير است (1:114) . بدون تخصيص.
ترجمه تاريخ جهان(Historia Universalis) . آلفرد كتاب تاريخ جهان يا تاريخ ضد شرك اثر پالوس اروسيوس (Paulus Orosius) كشيش اسپانيولي را كه به زبان لاتين بود، براي ترجمه انتخاب كرد. با حذف و تصرفات فراوان براي خوانندگان انگليسي، اين كتاب توسط آلفرد ترجمه شد. كتاب محدود به اصول جغرافياي عمومي است. تخصيص.
1555 Translation of Orosius
جغرافياي ژرمنها. آلفرد جغرافياي ژرمنها را كه اكنون سندي تاريخي است، همراه با شرح مسافرتهاي دريايي دو دريا نورد نروژي به نامهاي اوت هرا (Othere) و وولفستان (Wulfstan) با نثري روان نوشت كه از بهترين نثرهاي انگلوساكسون است. (1:116). بدون تخصيص.
ترجمه تاريخ كليساي ملت انگليس(Historia Ecclesiastica Anglorum: Church History of English People) . كتاب تاريخ بيد در زمان آلفرد تاريخ استاندارد كليساي اوليه انگليس و اثري كلاسيك محسوب مي شد. آلفرد با وفاداري به متن لاتين كتاب را با حذف قسمتهايي از آن، به انگليسي ترجمه نمود (1:118). تخصيص.
1547 Translation of Bede’s Ecclediastical history
ترجمه كتاب قانون انگلوساكسون(Old English Codes of Law) . قوانين حقوقي آلفرد با وجود اهميتي كه براي تاريخ سياسي بريتانيا دارند، براي دانشجويان ادبيات تنها از نظر توسعه نثر انگليسي مهم هستند (1:119). تخصيص.
1553 Laws of Anglo-Saxons
ترجمه كتاب تسلي فلسفه(De Consolation Philosophiae) . كتاب تسلي فلسفه اثر بوئي سي يوس (Boethius) فيلسوف و سياستمدار قرن پنجم، از مشهورترين كتابهاي قرون وسطي است. آلفرد و بعدها چاوسر اين اثر فلسفي را ترجمه كردند. كتاب تسلي فلسفه به نظم و نثر و نمايانگر فلسفه افلاطوني آميخته با تصوف شرقي و فلسفه رواقيون است. نفوذ اين كتاب بر بسياري از آثار ادبي قرون وسطي مشهود است (1:120). تخصيص
1549 Translation of Boethius’s Consolatio philosophiae
انديشه نگاري يا شكوفه‌ها(Soliloquia) . انديشه‌نگاري آخرين اثر يا ترجمه آلفرد است كه اكثرش را از انديشه نگاري آگستين قديس ترجمه و اقتباس نموده است و آزادانه بر آن شرح و نظريه نوشته و كتاب را شكوفه‌ها (Blooms or Blostman) ناميده است. مقدمه انديشه‌نگاري وداع آلفرد به ترجمه و فعاليت ادبي اوست (1:122). تخصيص.
1545 Translation of St. Augustine’s Soliloquies
سالنامه انگليسي قديم يا وقايعنامه انگلوساكسون(The Old English Annals or Anglo-Saxon Chronicle) . از لحاظ تاريخي، وقايعنامه انگلوساكسون اولين تاريخ ملي يك ملت غربي به زبان خودش و از لحاظ ادبي، يكي از اولين كتابهاي منثور انگليسي است. در مجموع، اين كتاب منبعي موثق و پر ارزش در مورد تاريخ عصر انگلوساكسون است. در كتاب، به اشعاري نيز برخورد مي‌كنيم. منظومه «جنگ برونان برگ» در اين كتاب آمده است.
برخي از بخشهاي وقايعنامه انگلوساكسون عبارتند از:
نبرد با دانماركي‌ها كه شرح وقايع سالهاي 893 و 897 م. است
مرگ شاه ادوارد، سال 942 ، (Edward’s death)
منظومه جنگ برونان برگ (سال 937)، (Brunanburh)
ادموند (سال 942) يا آزاد سازي پنج بردار، (Edmund. Liberation of the five beroughs)
كاميابي ادگار(سال 959)
جلوس شاه ادگار(Edgar coronation)، (سال 973) شامل سه منظومه
قتل ادوارد(Edward the Martyr ’s death) ( سال 978)
محاصره كانتربوري، (سال 1011)
آلفرد فرزند شاه آتلرد (Alfred aetheling’s death) كه توسط گادوين(Godwin) در سال 1034 كشته شد ؛
بيماري و مرگ ادوارد اتلينگ (Edward Aetheling) و ... (1:123).
البته برخي در انتساب وقايعنامه به آلفرد، شك روا داشته‌اند. (1:114).
اين منبع را در فرانما با عنوان The Chronicle مي توان يافت كه به رده تاريخ ارجاع داده شده است. شماره هاي ديگري در اين بخش براي مقايسه پيش بيني شده استكه مي توان از آنها نيز استفاده كرد. البته براي نبرد با دانماركي ها، كاميابي ادگار، محاصره كانتربوري، بيماري و مرگ ادوارد اتلينگ، تخصيص نداريم. تخصيص.
The Chronicle, See DA150
Cf. PR1519, Aelfheah
PR1569, Alfred aetheling’s death
PR1592, Brunanburh (957) (937?)
PR1594, Byrhtnoth (991)
PR1686/ Edgar’s coronation (973)
PR1687, Edgar’s death (975)
PR1689, Edmund (942)
PR1691, Edward the Martyr’s death (978)
PR1693, Edward the Confessor’s death (1066)
البته شماره 1519در فرانما وجود نداد. احتمالاً بايد شماره 1509 درست باشد (؟)
براي جغرافياي ژرمنها، ديباچه كتاب شبانان، در اين بخش از فرانما تخصيص صورت نگرفته و شماره مناسب ديگري را نيز در اين بخش نمي توان يافت.
علاوه بر آن، در فرانما شماره هاي زير براي برخي از ترجمه هاي آلفرد تخصيص يافته كه در منابع موجود ذكري از آن عناوين به ميان نيامده است:
1556 Translation of Proverbs
1557 Translation of Psalms
كليه آثار و ترجمه هاي آلفرد با توجه به محتواي موضوعي آنها، به غير از رده ادبيات، در رده هاي ديگري چون تاريخ، فلسفه، قانون و ... نيز قابل رده‌بندي است. بهتر بود در فرانما با استفاده از يادداشت مقايسه كنيد با (cf.) ارجاعي براي آنها ساخته مي شد تا رده بند خود براي شماره و ردة مناسب تصميم گيري كند.
نثر انگليسي بعد از آلفرد.آلفرد تنها زمينه ساز كار ساير نثر نويسان بعدي بود. در دوره سلطنت ادگار. وضعيت بهتر شد. سه روحاني بزرگ با رفرم كليسا جنبش رفرم رهباني را رهبري و نثرنويسان برجسته اي را تشويق و تربيت كردند: «دانستان» (Dunstan) كه سر اسقف كانتربري شد؛ اتل ولد (Aethelwold) اسقف وينچستر و آزوالد (Oswald) سر اسقف يورك. (1:126)
روايات و مواعظ بليكلينگ(Blickling Homilies) ، نتيجه تجديد حيات مدارس رهباني جنبش بنديكتن قرن دهم است كه مسلماً اثر آلفريك نيستند، چون آلفريك افسانه را مردود دانست ولي قرنها بعد افسانه پايه و اساس شاهكارهاي نظم جهان گرديد. سبك آنها مابين سبك آلفريك و آلفرد است (1:127). تخصيص.
1590 Blickling homilies
آلفريك(Aelfric, 955-1020) . آلفريك كه گراماتيكوس (Grammaticus) لقب يافت، دانشمند بزرگ انقلاب بنديكتن و نثرنويس عمده عصر خود و استاد تمام فرمهاي نثر بود. وي سالها در مدرسه وينچستر شاگرد اتل ولد (Aethelwold) اسقف بود. آثار آلفريك از روايات و مواعظ و زندگي قديسان گرفته تا ترجمه انجيل و انواع آثار دانشمندانه بود. آثار او را مي توان مكمل آثار آلفرد دانست. آلفريك برجسته ترين نثر نويس عصر انگلوساكسون و آثارش ترسيم كننده ايمان و عقايد كليساي اوليه انگليس است. آلفريك نه تنها بزرگترين نثرنويس عصر خود بود، بلكه برجسته ترين دانشمند الهيات قرنهاي دهم و يازدهم است كه به انگليسي مطلب نوشت. پس از آلفريك، نثر انگليسي زبان ادبي گرديد و وسيلة ترجمه و تحرير گشت. آثار آلفريك با سه مجموعه مواعظ و روايات شروع مي شوند كه بين سالهاي 990 تا 998 نوشته شد. هر مجموعه از چهل موعظه و روايات تشكيل شده بود و تمام سال كليسايي و وقايع عمده‌اش را در برداشت. (1:128)
بهتر بود از لقب او Grammaticus ارجاعي به نام Aelfric ساخته مي‌شد، يا حداقل مقابل نام او در فرانما لقب او ذكر مي شد. تخصيص. (در فرانما 19 شماره با تقسيمات فرعي به آلفريك اختصاص يافته است)
1520-1538 Aelfric
روايات و مواعظ كاتوليك(Homiliae Catholicae) ، اولين و دومين مجموعه كه روايات ساده و آموزنده اي هستند. بدون تخصيص. با تسامح به عنوان روايات و مواعظ در شماره زير قابل تخصيص است:
1526 Homilies- special homilies, A-Z
زندگي (و مصايب) قديسان(Passiones Sancorum) . آلفريك بعد از تهيه كتابهاي درسي خود، سومين مجموعه روايات را به نام زندگي قديسان نوشت. اين مجموعه از 33 شرح حال و هفت موعظه تشكيل و به ترتيب تقويم كليسا تنظيم گشته است. داراي دو مقدمه است كه اولي به زبان لاتين و دومي به زبان انگليسي است. اين مجموعه گوياي آداب و سنن مردم انگليس در قرن دهم و شرح احوال خود راوي است. تخصيص.
1527 Passions of the saints
لازم بود نام ديگر اين اثر يعني Passiones Sancorum نيز در شماره 1527 ذكر مي شد.
شرح احوال آزوالد قديس(St. Oswald). بدون تخصيص.
كتابخانه كنگره آثاري را كه در ارتباط با St. Oswald است در رده هاي DA ، DB ، BR ، NA ، LFو BX (بدون ارجاع) جاي داده است. *
شرح احوال ادموند قديس(St. Edmund). بدون تخصيص.
آغاز آفرينش(De Initio Creaurae) ، اولين روايت مجموعه اول است كه خلقت، طوفان نوح و قانون موسوي را شرح مي دهد. بدون تخصيص.
ولادت مسيح(De Natale Domini) ، دومين روايت مجموعه اول شرح زندگي مسيح از ولادت تا معراج است. بدون تخصيص.
آلفريك اولين مترجمي است كه براي ترجمه تورات و انجيل سبك مناسبي يافته است. بعد از روايات و مواعظ به سراغ اسفار تورات آمد و هفت كتاب اول (Heptateuch) را ترجمه نمود و رساله اي به نام مقدمه اي بر تورات و انجيل (De Veteri et de Novo Testamento) نوشت كه آن را مقدمه‌اي بر ترجمه تورات مي‌دانند. او در ترجمه تورات بسياري از مطالب را حذف كرد.
دانيال . آلفريك كتاب دانيال را به طور كامل ترجمه نمود.
شش روز آفرينش(Hexameron) ، موعظه اي است از كتاب روايات. هر پنج عنوان فوق تخصيصي ندارند.
كتابخانه كنگره شماره PR1502.B6 (مجموعه اشعار دوره انگلوساكسون) را براي اين قبيل آثار درنظر گرفته است: *
Exameron anglie, or The Old English Hexameron
آثار غير مذهبي آلفريك:شامل عناوين زير است كه همگي اينها را مي توان كتاب درسي ناميد.
كتاب گرامر لاتين، براي افزايش دانش لاتين روحانيون و مردم نوشته شد.
فرهنگ لاتين انگليسي، فرهنگ او اولين لغت‌نامه موجود است كه به جاي الفبا، بر اساس موضوع تنظيم گشته است.
مكالمه(Colloquy) . هدف از ترجمه مكالمه به زبان لاتين در اصل آموزش لاتين بوده است. در اين كتاب با پيشه هاي مختلف آشنا مي شويم ، به همين دليل آشنايي با پيشه‌ها (Colloquy on the Occupations) نيز لقب گرفته است. آثار آموزشي او تخصيصي ندارند. اين آثار اگر در رده ادبيات جاي نمي‌گيرند، ولي حداقل مي توانند با ارجاع در محل مناسب خود قرار گيرند.
خواستهاي اسقف وولف سيچ(Interrogationes Sigewulfi Presbyteri) ، كتابي است براي راهنمايي روحانيون كه به درخواست اسقف وولف سيچ توسط آلفريك نوشته شد. تخصيص.
1528 Sigewulf’s Interrogations on Genesis
نصيحت به فرزند روحاني(Advice to Spiritual Son) ، آلفريك اين كتاب بازيل قديس را ترجمه نمود. بدون تخصيص.
نامه‌اي به راهبان اينشام(Letter to the Monks of Eynsham) ، كتابي است از آلفريك به زبان لاتين كه در مقدمه اش از استاد خود اتل ولد ياد كرده است. بدون تخصيص.
نامه‌اي به وولفستان(Wulfstan) ، آخرين اثر عمده آلفريك است كه به وولفستان سر اسقف يورك نوشته است. تمام نامه هاي آلفريك در اصل به لاتين نوشته شده، ولي بعداٌ به درخواست وولفستان به انگليسي برگردانده شدند (1:128). بدون تخصيص.
براي آثاري كه تخصيصي ندارند، مي‌توان از سرفصل زير استفاده كرد. گرچه معلوم نيست به چه دليل براي آثار مذكور كه برخي از نظر ادبي مهم نيز هستند، تخصيصي صورت نگرفته است.
1530 Other special, A-z
آثار آلفريك (يا منسوب به آلفريك) نيز مانند آلفرد كبير و ساير نويسندگان آنگلوساكسون، به غير از ادبيات در رده هاي چون دين نيز جاي مي گيرند. در اينجا نيز استفاده از يادداشت «مقايسه كنيد با» توصيه مي شود.
وولفستان(Wulfstan) . از نثر نويسان معاصر آلفريك بود كه پس از اسقفي لندن تا آخر عمر اسقف يورك ماند. در حدود سال 1023 درگذشت. او در دين و سياست و ادبيات نثر نويس برجسته‌اي بود و در تدوين كتاب قانون براي شاه اتل رد و شاه كانوث سهم بسزايي داشت (1:133). تخصيص.
1795-1799 Wulfstan
روايات و مواعظ بادليان(Bodleian Homilies) ، بعضي از منتقدان 53 روايت و موعظه كتابخانه بادلي آكسفورد را به وولفستان نسبت داده اند ولي تنها در مورد نسبت 5 روايت به او مي توان يقين كرد. بدون تخصيص.
خطابه‌اي به ملت انگليس(Sermo Lupi ad Anglos) ، مشهورترين موعظه وولفستان. بدون تخصيص.
گرچه در فرانماي ادبيات انگلوساكسون شماره‌اي يا ارجاعي براي اين اثر درنظر گرفته نشده است، كتابخانه كنگره به آثاري كه در ارتباط با Wulfstan است، شماره‌هايي چون PR1799 و PR1796 و PR1502 را تخصيص داده است.
البته براي برخي از موضوعات كه بايد در زير نام نويسنده شماره اي براي آن در نظر گرفت، نيز جايي اختصاص نيافته است. به عنوان نمونه، به آلفريك كه شناخته شده‌ترين نويسنده اين دوره است، 19 شماره در فرانما اختصاص يافته است: 1520-1538. درجدول نويسندگان 19 شماره اي براي نامه‌هاي نويسنده كه از شخص بخصوصي دريافت كرده يا به شخص بخصوصي نوشته است شماره A41-49 را از جدول به شماره مربوط در فرانما مي افزايند. حال آنكه اولاً براي آلفريك جدولي در نظر گرفته نشده (همه شماره‌هاي آن در فرانما آمده)، و ثانياً در خود فرانما نيز براي نامه‌هاي آلفريك شماره‌اي اختصاص نيافته است. در صورتي كه آخرين اثر عمده ثبت شده آلفريك نامه هاي او به وولفستان سر اسقف يورك است (1, 132) كه در اصل به لاتين نوشته بود، ولي سپس به درخواست وولفستان به انگليسي برگردانده شد. تنها راهي كه مي‌ماند، افزودن شماره .A45-49 از جدول نويسندگان 5 شماره اي به شماره چهارم وولفستان (1795-1799) يعني 1798 است: PR1798.A45. با اين نحوه شماره دادن يكي از آثار عمده آلفريك يعني نامه هاي او به وولفستان، به جاي آنكه در كنار ساير آثار او در قفسه هاي كتابخانه در كنار هم قرار بگيرد، در كنار آثار وولفستان و در جاي ديگري رف آرايي خواهد شد كه بر خلاف اصول شناخته شده رده‌بندي كنگره است.
مطالب گوناگون(Handboc or Enchiridion) ، اثر برثفرث (Byrhtferth) از نثر نويس است كه نوشته هايي در رياضي دارد. مطالب گوناگون رساله اي است در رياضي و فلسفه كه برثفرث نوشته است. بدون تخصيص.
چند اثر كه نويسندگان آنها شناخته نشده و به آلفريك يا هم عصرانش نسبت داده شده اند: (1:135)
زندگي گوتلاك قديس(Life of St. Guthlac) ، كه از لاتين ترجمه شده است؛ تخصيص.
1722 Guthlac (Life of St. Guthlac?)
زندگي سوويتان قديس(Life of St. Swithun) ؛ بدون تخصيص.
زندگي نعات قديس(Life of St. Neot) ؛ بدون تخصيص.
زندگي مريم قديس مصري(Life of St. Mary of Egypt) . بدون تخصيص.
كتابخانه كنگره شماره BX375.A6 O77 1974 را براي اين اثر درنظر گرفته است. البته هيچ ارجاعي در ادبيات انگلوساكسون براي اين مورد ديده نمي شود.
افسانه‌هاي دنيوي نثر نويسان قرن يازدهم: (1:136). بدون تخصيص.
نامه اسكندر به ارسطو(Letter from Alexander to Aristotle). بدون تخصيص.
عجايب مشرق زمين(Wonders of the east) ، دو افسانه اول در قرن 11 به انگليسي برگردانده شدند. بدون تخصيص.
داستان اپولونيوس(Apollonius of Tyre). تخصيص.
1572 Ang – Az
Apollonius of Tyre
در كتابهاي تاريخ ادبيات و كتابشناسي هاي متعددي كه به نويسندگان و آثار ادبي دوره انگلوساكسون پرداخته‌اند، نامهايي ديده مي شود كه ما آنها را در فرانماي رده‌بندي اين بخش نمي‌بينيم. در ذيل، به پاره‌اي از اين نامها اشاره شده است.
اسامي لاتين نويسندگان آثار اصلي كه در دوره انگلوساكسون به انگليسي ترجمه شده‌اند، و يا عنوانهاي ديگري كه به كمك آنها مي‌‌توان نويسندگان و آثار اين دوره را شناسايي كرد نيز در اين سياهه ذكر شده است.

[negar92]

زندگي و جشنهاي شهدا

Acta Sanctorum
اعمال آندرياس قديس و سنت متي

Acts of St. Andrew and St. Matthew
قطعه اندرز

Admonition
ولادت مسيح (مسيح شماره 1)- معاد الف

Advent:Christ I
اشعار غنايي ولادت

Advent lyrics
نصيحت به فرزند روحاني

Advice to Spiritual Son
اتل ولد

Aethwold
انديشه نگاري آگستين قديس

St. Agustine of Hippo
آلكوين

Alcuin
آلدهلم

Aldhelm
آلفرد لرد تني سون

Alfred Lord Tennyson
امبروز قديس

St. Ambrose
عروج مسيح (مسيح شماره 2)- معاد ب

Ascension:Christ II
دعاي عزريا

Azariah =Azarias
بازيل قديس

Basil, St.
بيد محترم

Bede
روايات و مواعظ بادليان

Bedleian Homilies
بواسيوس (بئو سي يوس)

Beothius
اسقف بنديكت

Bishop Benedict
اسقف وارفرث

Bishop Waerferth of Worcester
شكوفه ها

Blooms or Blostman
بوئي سي يوس

Boethius
بانيفس

Boniface
برثفرث

Byrthferth
سيالفريد

Ceolfrid
افسونها

Charms
مكالمه

Colloquy
آشنايي با پيشه ها

Colloquy on the Occupations
مجموعه خطي كاتون

Cotton Vittelius
ديباچه كتاب شبانان

Cura Pastoralis (preface)
فينيكس

De Ave Phoenice
منظومه روز معاد الف (اصل منظومه به لاتين)

De Die Judicii= Be domes daege
آغاز آفرينش

De Initio Creaurae
ولادت مسيح

De Natale Domini
دوتمپوروم (بيد)

De Ratione Temporum
دوتمپوريبوس (بيد)

De Temporibus
مقدمه اي بر تورات و انجيل

De Verteri de Novo Testamento
خدا بيني

De vivendo Dei
روز معاد (مسيح شماره 3)- معاد ج

Doomsday:Christ III
دانستان

Dunstan
اگبرت يورك

Egbert of York
كاميابي ادگار


Edgar….
ادموند قديس، شرح احوال

Edmund (St. , Life of)
زندگي و مرگ ادوارد اتلينگ

Edward Aetheling life and death
ايك هارد

Ekkhard
ازرا پاوند

Ezra Pound
فليكس

Felix of Croyland
پيدايش الف

Genesis A
پيدايش ب

Genesis B
جغرافياي ژرمن ها

Germania’s Geography
گراماتيكوس

Gramaticus
گيلداس خردمند

Guidas the wise
گوتلاك الف

Guthlac A
گوتلاك ب

Guthlac B
هادريان

Hadrian
مطالب گوناگون

Handbuch (or Enchiridion)
هفت كتاب اول

Heptateuch
شش روز آفرينش

Hexameron
تاريخ ضد شرك

Historia Adversus Paganos
زندگي باكره شهيد جوليانا

Juliana Virgins Martyris
مجموعه خطي جونيوس
..... باب اول
......باب دوم

Junius Manuscript
قانون براي شاه اتلرد

King Aethelred Code
قانون براي شاه كانوث

King Canut Code
لاكتانتيوس

Lactantius
نامه اسكندر به ارسطو

Letter of Alexander to Aristitole
نامه اي به راهبان اينشام

Letter to the Monks of Eynsham
زندگي گوتلاك قديس

Life of St. Gutlhac (Guthlac?)
زندگي مريم قديس مصري

Life of St. Mary of Egypt
زندگي نعات قديس

Life of St. Neot
زندگي سووييتان قديس

Life of St. Swithan
شهيدنامه (بيد)

Martyrology
خلق و خوي بشر

Moods of Men
سالنامه انگليسي قديم يا وقايعنامه انگلوساكسون

Old English Annals or Anglo-Saxon Chronicle (chronicle?)
آزوالد قديس (شرح احوال)

Oswald (Life of St.)
زندگي قديسان

Passion Sancorum (Passion of the Saint?)
اسكاپ (شعراي حماسه سرا)

Scop
خطابه اي به ملت انگليس

Sermo Lupi ad Anglos
تئودور تارسوس

Theodore of Tarsus
زندگي اتل ولد

Vita Aethelwoldi
والثاريوس

Waltharius
عجايب مشرق زمين

Wonders of he East
وولف و ايدواكر

Wulf and Eadwaker
فرهنگ لاتين انگليسي


كتاب گرامر لاتين



موضوعهاي بدون تخصيص
علاوه بر نويسندگان و آثار انفرادي، موضوعهاي زير نيز در فرانما تخصيصي ندارند:
براي هر يك از موضوعات زير در كتابنامه هاي ادبيات انگليسي قديم منابع متعددي ذكر شده كه تا كنون چاپ شده اند. به عنوان مثال، به تعداد كتابهاي چاپ شده براي برخي از موضوعها كه در كتابنامه ادبيات انگليسي قديم تأليف دكتر ابجديان ثبت شده، اشاره مي‌شود.
آثار دنيوي
آثار غير دنيوي
ادبيات مذهبي انگليسي قديم (Old English Religious Poetry)
ادبيات منثور انگليسي قديم (Old English prose) ، 7 عنوان.
اشعار رزمي يا منظومه هاي قهرماني (Heroic Poems) ، 38 عنوان.
الفباي رون (Rune) (الفباي قديمي تيوتونيك) ،(teutonic)
افسونها (Charms) ، 14 عنوان (برخي از عناوين به غير از افسونها، به معماها و اندرزها نيز پرداخته‌اند.)
بيد و آثار انگلو لاتين (Bede and Anglo-Latin Writing) ، 14 عنوان.
تاريخ ادبيات انگليسي قديم: زمينه‌هاي ادبي(History of Anglo-Saxon Literature: Literary surveys) ، 62 عنوان.
خنياگران (Minstrels)
زمينه‌هاي تاريخي و فرهنگي انگليسي قديم (Historical and Cultural Backgrounds) ، 22 عنوان.
شعر مقفي (Riming Poem)
كتابنامه ادبيات انگليسي قديم (Old English Bibliography) ، 20 عنوان.
مكتب كين وولف، اشعار (Cynewulfian Poems) ، 9 عنوان.
مكتب كادمون، اشعار (The Caedmonian Poems) ، 12 عنوان. (شامل كليات، چاپ‌هاي جداگانه، و ترجمه ها.)
منظومه‌هاي درباري
منظومه‌ها و مراثي غنايي (Elegiac Poems and Lyrics) ، 13 عنوان.
منظومه‌هاي غير رزمي
منظومه‌هاي مذهبي يا نظم مذهبي انگليسي قديم (Old English Religious Poetry) ، 19 عنوان.
نثر مديترانه‌اي
با غلبه نرمانها بر انگليس توسعه نثر متوقف گرديد و چهارصد سال طول كشيد تا دوباره نثري به رواني و زيبايي نثر آلفريك به كار گرفته شد. ولي سقوط نظم انگلوساكسون را نمي‌توان به اين سادگي به غلبه نرمانها بر انگليس نسبت داد. (1:137)

[negar92]

نتيجه‌گيري
بررسي فرانماي ادبيات انگلوساكسون و تطبيق آن با منابع تاريخ ادبيات دوره مزبور نشان داد با وجود امكانات فراواني كه براي تخصيص شماره هاي مناسب رده‌بندي در اين بخش از فرانما وجود دارد، برخي كاستيها و ناهماهنگي ها در اين بخش هست كه لازم است در ويرايشهاي بعدي اين رده به آنها پرداخته شود.
آشنايي با منابع تاريخ ادبيات انگليسي و دسترسي به هجاي درست اسامي، اعم از نويسندگان و آثار، ما را به شناخت بيشتر و بهره گيري مناسب از سرفصلهاي فرانما رهنمون مي‌سازد. شرط لازم و كافي براي تخصيص شماره رده‌بندي مدارك، تسلط كافي بر روش رده‌بندي و آشنايي با فنون مربوط و تشخيص محتواي اثر و آشنايي با موضوعي است كه بايد رده‌بندي شود. كارشناس رده‌بندي بايد اطلاعات كافي از رشته يا رشته‌هايي كه با آنها كار مي‌كند داشته باشد و در صورت لزوم از كمك متخصصان موضوعي بهره مند شود. لازم است بخشهاي سازماندهي براي رده‌بندي صحيح آثار موجود حتي المقدور از متخصصان موضوعي استفاده كنند. چنانچه به كارگيري متخصصان موضوعي در بخش رده‌بندي امكان‌پذير نيست، مي توان با طي دوره‌هاي كوتاه مدت يا كارگاه‌هاي آموزشي، اطلاعات به دست آمده در دوره تحصيل كارشناسان را تكميل نمود و با ارتباط درست با متخصصان موضوعي سازمان مربوط، از كمكهاي آنها در مواقع ضروري بهره گرفت.
تخصيص شماره به كتابهاي ادبيات دوره انگلوساكسون يا انگليسي قديم در فرانماي ادبيات، مستلزم آشنايي نسبي با خصوصيات ادبيات انگليسي به طور اعم و ادبيات دوره مزبور به طور اخص است.

منابع

(استنادهاي تاريخ ادبيات انگلستان در متن از منبع شماره 1 است. كليه اين استنادها با منابع شماره 2 و 3 نيز تأييد مي‌شوند)
ـ ابجديان، امرالله (1366). تاريخ ادبيات انگليس: جلد اول، ادبيات انگليسي قديم. شيراز: دانشگاه شيراز.
ـ صورتگر، لطفعلي (1373). تاريخ ادبيات انگليس. تهران: انتشارات اميركبير.
- Bateson, Frederick W. (1941), ed. The Cambridge Bibliography of English Literature. New York: Macmillan Company, 4 vol. Vol. 1: 600-1600. pp. 53-110, vol. 5: Supplement 600-1900. pp. 40-49.
ـ كتابنامه كمبريج كه به طور اختصار CBEL نام گرفته، به گفته متخصصان ادبيات انگلستان به قدري جامع و دانشمندانه است كه مي‌توان آن را كتابنامه استاندارد ادبيات انگليس ناميد. كتابنامه به دوره‌هاي ادبي تقسيم و تنظيم گشته و در هر دوره، قالبها، موضوعها و نويسندگان به طور مجزا بررسي شده‌اند. دامنه كتابنامه به قدري وسيع است كه نه تنها دانشجويان ادبيات انگليس، بلكه دانشجويان الهيات، فلسفه، تعليم و تربيت، علوم سياسي و تاريخ هم مي‌توانند از آن بهره گيرند.
-Watson, George, ed (1958). The Concise Cambridge Bibliography of English Literature, 600-1950. New York: Cambridge university Press.
ـ «جرج واترسون» كتابنامه چهارصد نويسنده را از كتابنامه كمبريج استخراج و به صورت كتابنامه اي يك جلدي منتشر كرده است. علاوه بر بخش مقدماتي، كتابنامه داراي شش بخش است كه به ترتيب ادوار تاريخ ادبيات انگليس تنظيم گشته اند.
- Library of Congress. Subject Cataloging Division. Processing Services. Classification. Class P. Subclasses PR, PS, PZ. Literature (General): English and American Literature, Fiction in English, Juvenile and Belles Lettres. Washington: Library of Congress, 2005.

* كليه ارجاعات مربوط به كتابخانه كنگره از فهرست پيوسته اين كتابخانه نقل شده است: Library of Congress Online Catalogs Library of Congress Online Catalog:

1. عضو هيئت علمي بخش علوم كتابداري و اطلاع رساني دانشگاه شيراز. (babakparto@yahoo.com)
1. Anglo-Saxon.
2. Individual authors and works.
3. Anglo-Norman.
4. English renaissance.
5. Individual authors.
1. Cynewulf.