همواره اتفاقات بد و ناراحت‌کنند‌ای در گوشه و کنار دنیا رخ می‌دهد که انعکاس آنها را در اخبار، برنامه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و جراید به وفور می‌توان یافت. اتفاقاتی مثل سیل و زلزله و... کم نیستند و هر روزه تعداد زیادی از این خبرها از گوشه و کنار شنیده می‌شوند. وقایعی همچون زلزله ویرانگر هائیتی در ژانویه 2010 یا زلزله پرقدرت شیلی موجب شد میلیون‌ها نفر با عواقب این گونه بلایای طبیعی دست و پنجه نرم کنند و سعی در ساختن دوباره زندگی خود داشته باشند. البته در این موارد، سازمان‌های خیریه کمک‌های مستقیمی به افرادی که در کشورهای زلزله‌خیز زندگی می‌کنند، ارائه می‌دهند و بسیاری خانواده‌ها نیز به اهمیت کمک به افراد نیازمند واقفند.

اما بلایای طبیعی همچون زلزله می‌تواند باعث افسردگی فرزندان شما شود. طبیعی است که کودکان درخصوص چنین اتفاقاتی نگران باشند. اما به روش‌هایی می‌توان به آنها برای تحمل این احساسات کمک کرد.
اگرچه توجه به اخبار تلویزیون، رادیو یا اینترنت اغلب تجربه مثبتی برای کودکان است، اما اگر تصاویر پخش شده، خشونت و ناراحتی را نشان دهد و داستان‌های آن در خصوص موضوعات ناراحت‌کننده باشد، مشکلات می‌تواند افزایش یابد.

اخبار ناراحت‌کننده‌ای همچون زلزله هائیتی می‌تواند کودکان را از امکان اتفاقی مشابه که می‌تواند به خانه آنها آسیب برساند، بترساند و حتی موجب شود که ترس به بخشی از زندگی روزمره ایشان بدل گردد و باعث شود کودک از خیلی چیزها مثل باران و رعد و برق که قبلا از آن نمی‌ترسیده، وحشت داشته باشد.
گزارشی در مورد بلایای طبیعی، ربودن کودکان، قتل، حملات تروریستی، خشونت در مدارس و اخباری از این دست به کودک می‌آموزد که دنیا را محلی ناامن، تهدیدکننده و نامهربان تلقی
کند.

اما شما چگونه می‌توانید با چنین تصاویر و داستان‌های ویرانگری کنار بیایید؟ صحبت با فرزند در مورد آنچه می‌بینند یا می‌شنوند به ایشان کمک می‌کند که اطلاعات ترسناک خود را در جهتی منطقی هدایت کنند.


چگونه کودکان، اخبار را درک می‌کنند؟
برخلاف فیلم‌ها و کارتون‌ها اخبار واقعی هستند، اما بسته به سن کودک یا وضعیت بلوغ و آگاهی او، ممکن است کودک هنوز بین واقعیت و خیال نتواند تفاوتی قائل شود. تا وقتی کودک به 7 یا 8سالگی برسد همه آنچه را که در تلویزیون می‌بیند، واقعی می‌پندارد. برای برخی بچه‌ها، یک اخبار مهیج می‌تواند موجب درونی شدن چیزی شود که ممکن است در آینده برایشان اتفاق بیفتد. کودکی که اخباری درباره انفجار بمب در یک اتوبوس یا مترو را نگاه می‌کند، ممکن است نگران شود که آیا این اتفاق برای او هم رخ می‌دهد؟

بلایای طبیعی یا داستان‌هایی از این نوع می‌تواند به این روش جنبه شخصی بدهد. کودکی که در تلویزیون تصویری از آسیب‌رسانی سیل به خانه‌ها را می‌بیند، ممکن است شب‌هنگام نگران سالم ماندن خانه خود در باد و باران باشد یا کودکی که حمله به مترو را در خبری مشاهده کرده، ممکن است در مورد استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی در شهر خود احساس ترس کند.
تلویزیون می‌تواند تاثیر زیادی روی دنیای کودکان داشته باشد. با تمرکز روی داستان‌ها و اتفاقات ناخوشایند موجود در اخبار تلویزیون، این مساله می‌تواند باعث ایجاد سندروم «دنیای خشن» برای کودک شود و دیدگاه غلطی در مورد آنچه در دنیا و جامعه رخ می‌دهد، برای او در پی داشته باشد.


صحبت در مورد اخبار
برای آرام کردن ترس بچه‌ها در مورد اخبار، والدین باید سعی کنند آرامش و صراحت را البته با اطلاعات محدود در اختیار کودک قرار دهند. آنها باید صداقت را به کودکان خود انتقال دهند البته تنها همان میزان صداقتی که برای کودک لازم است. نکته اینجاست که حقیقت را تاجایی که می‌توانید، به طور غیرصریح بیان کنید. لازم نیست زیاد به جزئیات بپردازید.

اگرچه اتفاقاتی مثل بلایای طبیعی نمی‌توانند تحت کنترل باشند، اما والدین باید فضایی را برای بیان ترس‌های کودک در اختیارش قرار دهند. کودک را تشویق کنید درباره آنچه از آنها می‌ترسد صحبت کند.

کودکان بزرگ‌تر کمتر احتمال دارد توضیح را بپذیرند. شک آنها درباره اخبار و این‌که چگونه تولید شده، ممکن است اضطراب آنها را درخصوص اخبار تحت‌الشعاع قرار دهد. کودکان بزرگ‌تر را که از شنیدن یک داستان اذیت می‌شوند کمک کنید تا با ترس‌هایشان کنار بیایند. تمایل و اشتیاق بزرگ‌ترها برای گوش کردن، پیغامی قدرتمند به آنها می‌فرستد و می‌تواند تا حدودی از مشکلات آنها بکاهد.

نوجوانان هم می‌توانند تشویق شوند که روی دلیل ایجاد وقایع ترسناک فکر کنند: آیا دلیل معروف شدن این واقعه، ارزش احساساتی آن است یا تنها ارزش خبری آن مهم است؟ در این‌گونه موارد یک داستان ترسناک می‌تواند به بحثی ارزشمند در مورد نقش و اثر خبر تبدیل شود.




نکاتی برای والدین
توجه به برنامه‌هایی که کودکان از تلویزیون نگاه کرده‌اند و محتوای آنچه می‌شنوند بسیار مهم است.
علاوه بر این کار می‌توان با انجام اعمال زیر، به کودک کمک کرد:
ـ اخباری را که دارای تصاویر ناراحت‌کننده است، تشخیص داده و شناسایی کنید. برنامه‌های تلویزیونی و روزنامه‌هایی که برای کودکان طراحی شده‌اند معمولا از تصاویر ناراحت‌کننده کمتری استفاده می‌کنند.

ـ به طور مرتب، درخصوص اتفاقات جاری با کودک خود بحث کنید. مهم است که به کودک خود درخصوص تفکر درباره آنچه شنیده، کمک کنید. سوالاتی از این دست بپرسید: در مورد این وقایع چه فکر می‌کنی؟ فکر می‌کنی این اتفاقات چگونه رخ داده‌اند؟ این سوالات می‌تواند بحث درباره موضوعات غیرخبری را هم تشویق کند.

ـ توجه او را از اخبار منحرف کنید. نشان دادن این‌که اتفاقات خاصی مجزا و منفرد هستند یا توضیح این‌که چگونه یک اتفاق به دیگری مربوط می‌شود، به کودک کمک می‌کند که حس بهتری از آنچه شنیده داشته باشد. بحث را از یک اخبار تاسف‌بار به یک بحث طولانی‌تر گسترش دهید: از داستان یک بلای طبیعی به عنوان فرصتی برای صحبت در مورد بشردوستی، همکاری و توانایی افراد برای مقابله با سختی‌ها استفاده کنید.

ـ‌ اخبار را با کودکانتان تماشا کنید تا بتوانید اتفاقات بد، ترسناک و نامناسب را برای آنها فیلتر کنید.
ـ وقتی نیاز به راهنمایی وجود دارد، شرایط را پیش‌بینی کرده و از تماشای برنامه‌هایی که مناسب سن فرزندتان نیست، جلوگیری کنید.
ـ اگر شما محتوای خبر را برای سن فرزندتان نامناسب می‌بینید، تلویزیون را خاموش کنید.

ـ درباره کارهایی که برای کمک می‌توانید انجام دهید، صحبت کنید. درخصوص اخبار وقایعی مثل بلایای طبیعی، کودک شما حس کنترل و امنیت بیشتری می‌یابد وقتی راه‌هایی را برای کمک به افراد حادثه‌دیده می‌یابید و به او نشان می‌دهید.
به هر حال بکوشید در این گونه موارد با کودکتان صحبت کرده و به نحوی آرامش را به او هدیه کنید.



الهه عیوض‌زاده
منبع: KIDSHEALTH