تجدید سفته
عمل تجدید سفته ممکن است به دو شکل زیر انجام گردد:
1.تعویض سفته قبل از سررسید
2.تعویض سفته بعد از سررسید و یا در سررسید
اگر تعویض سفته قبل از سررسید انجام شود و هر دو سفته معاوضه شده بدون بهره باشد. در چنین حالتی کافیست معادل مبلغ اسمی سفته ثبتی به شرح زیر در تاریخ تعویض انجام داد:
اسناد دریافتنی (جدید)
اسناد دریافتنی (قبلی)
بدیهی است صادر کننده سفته نیز می تواند در دفاتر خود ثبت مشابهی را در تاریخ تعویض انجام داده و در مقابل بدهکار نمودن اسناد پرداختنی (قبلی)، اسناد پرداختنی ( جدید) را بستانکار نماید.
در صورتيكه سفته قبلی با بهره باشد، در این حالت اسناد دریافتنی جدید معادل مبلغ اسمی سفته قبلی به علاوه بهره متعلقه در دفاتر دارنده سفته ثبت خواهد شد:
اسناد دریافتنی (جدید)
اسناد دریافتنی (قبلی)
درآمد بهره
در دفاتر صادر کننده سفته نیز می توان ثبتی به شرح زیر انجام داد:
اسناد پرداختنی ( قبلی)
هزینه بهره
اسناد پرداختنی (جدید)
اگر تجدید سفته در تاریخ سر رسید انجام شود در این حالت تعویض سفته به معنی ناتوانی صادر کننده سفته در پرداخت بدهی خود به دارنده سفته تلقی شده و لذا ابتدا باید نکول سفته در دفاتر دارنده سفته نشان داده شده و سپس ثبت تعویض انجام گردد.
لازم به توضیح است که در این حالت مبلغ بهره سفته قبلی (اگر سفته با بهره باشد) در تاریخ تعویض محاسبه و به شکل نقدی، رد و بدل شده و یا اینکه سفته جدید معادل اصل و فرع سفته قبلی صادر شود.
مثال: سفته ای به ارزش 5000000 ريال و به نرخ 8% در تاریخ 15/2/** و سررسید 15/8/** موجود می باشد. در سررسید صادرکننده سفته در مقابل اصل و فرع سفته قبلی، سفته جدیدی به همان نرخ صادر میکند و عمل تعویض انجام می گیرد. مطلوبست ثبتهای مورد نیاز در تاریخ 15/8/** و مطلوبست ثبت مورد نیاز در دفاتر صادر کننده در تاریخ تعویض؟
شرح |
بدهکار |
بستانکار |
حسابهای دریافتنی |
5200000 |
|
اسناد دریافتنی |
|
5000000 |
درآمد بهره |
|
200000 |
ثبت تجدید:
شرح |
بدهکار |
بستانکار |
اسناد دریافتنی |
5200000 |
|
حسابهای در یافتنی |
|
5200000 |
نکته: ثبت تجدید سفته برای صادر کننده چه قبل و چه در بعد از سررسید باید یکسان باشد.
شرح |
بدهکار |
بستانکار |
اسناد پرداختنی (قدیمی) |
5000000 |
|
هزینه بهره |
200000 |
|
اسناد پرداختنی (جدید) |
|
5200000 |
نکته مهم: اگر تاریخ به روز محاسبه شود مخرج کسر 360 در نظر گرفته می شود.
برات
با اینکه قانون تجارت برات را تعریف نکرده است و لیکن با توجه به خصوصیات آن می توان گفت که: برات عبارت است از یک حواله کتبی که به موجب آن صادر کننده دستور می دهد شخص دیگری مبلغ معینی را به محض رویت و با در تاریخ معینی در وجه وی یا شخص ثالث و یا به حواله کرد او بپردازد.
بروات تجاری از لحاظ تاریخ پرداخت وجه آن به بروات دیداری و بروات مدت دار تقسیم می شوند.
بروات دیداری: برواتی هستند که وجه آنها باید به محض رویت پرداخت شود.
بروات مدت دار: وجه آنها باید در یک روز معین و یا به فاصله زمانی مشخص از تاریخ صدور و یا تاریخ رویت برات، پرداخت گردد.
در عملیات حسابداری برات ما با سه شخص طرف هستیم:
1. برات کش (صادر کننده برات)
2. برات گیر (پرداخت کننده برات)
3. دارنده برات (دریافت کننده وجه)
از لحاظ حسابداری صادر کننده برات تنها هنگامی اقدام به انجام ثبت می کند که قبولی برات توسط برات گیر اعلام شود.
مثال: آقای ساسان مبلغ 500000 ريال از آقای فرزان طلبکار است لذا جهت وصول طلبش براتی را در تاریخ 1/3/78 صادر می کند. ( سر رسید دو ماه از تاریخ رویت به حواله کرد خود و بعهده آقای فرزان) اگر در تاریخ 5/3/78 آقای فرزان قبولی خود را اعلام نماید. مطلوبست ثبتهای لازم در دفاتر برات گیر و برات کش؟
دفاتر برات کش:
تاریخ |
شرح |
بدهکار |
بستانکار |
78/3/5 |
اسناد دریافتنی |
500000 |
|
|
حسابهای دریافتنی |
|
500000 |
دفاتر برات گیر(فرزان):
شرح |
بدهکار |
بستانکار |
حسابهای پرداختنی |
500000 |
|
اسناد پرداختنی |
|
500000 |
اسناد دریافتنی و مطالبات مشکوک الوصول:
برای اسناد دریافتنی معمولا حساب جداگانه ای از بابت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول نیاز نبوده و در پایان هر سال مالی نسبت به مجموع مانده حسابها و اسناد دریافتنی ، مطالبات مشکوک الوصول محاسبه و در حسابها ثبت می شود. علت این است که اسناد دریافتنی مشکوک الوصول به هنگام نکول به حساب حسابهای دریافتنی منتقل و سوخت آنها از طریق حسابهای دریافتنی منعکس شده و اسناد دریافتنی مستقیما به حساب هزینه مطالبات سوخت شده منتقل نمی شود.