تقویم مایایی
تقویم مایا توسط تمدنی پیشرفته به نام مایاها در حدود ۲۵۰ تا ۹۰۰ میلادی بوجود آمده است. شواهد مربوط به امپراطوری مایا به قسمتهای جنوبی مکزیک تا گواتمالا و اِل سالوادور می رسد.
منطقه ی حضور مایاها
مردمی که در جامعه ی مایایی ساکن بودند، مهارت پیشرفته ی در نوشتن داشتند و در ساختن شهرها و مدنیت توانایی عجیبی پیدا کرده بودند. مایایی ها احتمالا بخاطر اهرام و ساختمانهای بزرگ دیگری که ساخته اند معروف شده اند.
مردم میا در فرهنگ امریکی مرکزی تأثیر زیادی داشته اند، نه فقط از طریق تمدن خویش، بلکه با جوامع بومی که در این منطقه تشکیل داده اند. در حال حاضر هنوز شمار زیادی از مایاها هنوز زنده اند و سنن باستانی خود را ادامه می دهند.
مایایی ها از تقویم های مختلفی استفاده می کردند و زمان را بعنوان گردش هایی روحانی در نظر می گرفتند. از آنجایی که این تقویمها استفاده های عملی زیادی داشتند، مثل: کاربردهای اجتماعی، کشاورزی، اقتصادی و… ، به عنصر مذهبی قوی ی تبدیل شده بودند. این کاملا با تقویم میلادی جدید متبین است که تنها داری معانی اجتماعی و اقتصادی است.
بیشتر تقویمهای مایایی کوتاه بودند. تقویم تزولکئین (Tzolk”in) در ۲۵۰ روز تمام می شد و تقویم هاآب (Ha”ab) طول سال را ۳۶۵ روز درنظر می گیرد. مایایی ها این دو تقویم را با هم ترکیب کردند تا تقویمی به نام «گرد تقویم» (Calandar Round) تهیه نمودند: که برابر است با یک چرخه از ۵۲ هاآب (تقریبا ۵۲ سال که برابر طول تقریبی یک نسل است.) درون یک گرد تقویم چرخه های ۱۳ و ۲۰ روزه وجود دارد. واضح است که این سیستم تنها زمانی استفاده می شود که ۵۲ سال را ۱۸۹۸۰ روز واحد در نظر بگیریم. بعلاوه ی این سیستمها، مایایی ها چرخه ی داشتند به نام «چرخه ی زهره». یشان با دقت زیاد تقویمی شکل دادند که بر اساس موقعیت زهره در آسمان شب بود. وهمچنین ممکن است که آنها تقویمهای مشابهای برای سیارات دیگر هم داشته اند.
تقویم مایایی با استفاده از گرد تقویم هیچ گاه نمی توان سالی قدیمی تر از ۵۲ سال را مشخص کرد! پس چگونه می توان تاریخ های طولانی را با استفاده از تقویم مایایی ها تعیین نمود؟
پایان شمارش طویل = پایان دنیا؟
مایاها برای حل این مشکل روشی ابتکاری بکار بردند. در نهایت تقویم آنها از دوره ی بلندی استفاده کرد که ۵۱۲۶ سال دارد. این دوره بر اساس ملاحظات مذهبی، دوران قاعدگی، محاسبات ریاضی روی اعداد ۱۳ و ۲۰ و همچنین اساطیر اخترگویانه ایجاد شده است.
ولی این تقویم چگونه کار می کند؟سال مبدأ در شمارش طویل مایایی در «۰٫۰٫۰٫۰٫۰» آغاز می شود. هر صفر از ۰-۱۹ تغییر می کند که هرکدام نشاندهنده ی روزهای مایایی است. مثلا اولین روز از شمارش طویل به صورت ۰٫۰٫۰٫۰٫۱ نوشته می شود. این عدد اضافه می شود تا روز ۱۹٫ با افزوده شدن ۱ روز دیگر یعنی ۲۰ روز به صورت زیر نوشته می شود: ۰٫۰٫۰٫۱٫۰ این شمارش تا ۰٫۰٫۱٫۰٫۰ ادامه می یابد (حدود یک سال) و همینطور تا ۰٫۱٫۰٫۰٫۰ (حدود ۲۰ سال) و ۱٫۰٫۰٫۰٫۰ (حدود ۴۰۰ سال). حالا مثلا تاریخ ۲٫۱۰٫۱۲٫۷٫۱ در تقویم مایایی نشان دهنده ی تاریخ تقریبی ۱۰۱۲ سال و ۷ ماه و ۱ روز است.
سه ستون نوشته شده توسط مایایی ها:
ستون سمت چپ نشاندهنده ی تاریخ ۸٫۵٫۱۶٫۹٫۹ یا ۱۵۶ میلادی است