دنیای اقتصاد : چند روز بیشتر به پایان سال 90 باقی نمانده است. به رسم هر سال وقتی آرشیو اخبار حوزه فناوری اطلاعات را ورق می‌زنیم تا به اتفاقات شاخص این حوزه اشاره کنیم، می‌بینیم که سال 90 نیز همچون چند سال گذشته با تغییر و تحولات گسترده‌ای همراه نبوده است. امسال نیز تنها حرف از پروژه‌های جدید ملی و اجرای آن به سال‌های آینده شنیده شد.

اختلالات بی‌سابقه اینترنتی، قطع چندساعته پست‌های الکترونیکی خارجی، خروج هواوی از ایران، راه‌اندازی نصفه و نیمه اپراتور سوم، خروج هواوی از بازار مخابرات ایران، فوت وفا غفاریان یکی از شخصیت‌های کلیدی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات و... ازجمله اتفاقاتی بود که سال 90 را همراهی کرد. در گزارش زیر، مجموعه چندین اتفاق مهم حوزه آی سی تی دیده مي‌شود.

اختلال پشت اختلال
اگر بخواهیم برای سال 90 اسمی انتخاب کنیم بهترین اسم شاید «اختلالات نفس‌گیر اینترنتی» باشد. سال 90 شبکه اینترنت، بارها دچار اختلال و افت کیفیت شد.
درحالی بسیاری از کاربران در چند ماه گذشته به خاطر این اختلالات دچار مشکل و در برخی موارد ضرر شدند که مسوولان وزارت ارتباطات طبق روال همیشگی خود، جواب روشنی در خصوص این مشکلات اینترنتی اعلام نکردند. اما شركت‌های خدمات‌دهنده اینترنتی و مخابرات علت اصلی اختلال در اینترنت کشور را به شرکت زیرساخت ارتباط می‌دادند، اما از آن سو این شرکت هرگونه اختلال در شبکه اینترنت کشور را رد کرده و پیوسته نیز از افزایش پهنای باند کشور خبر می‌دهد.
برای مثال محمود خسروي، مديرعامل شركت ارتباطات زيرساخت با بيان اينكه شبكه زيرساخت هوشمند است، اظهار كرده بود که زماني كه قطعي در مسيري اتفاق بيفتد، ارتباط به دليل هوشمند بودن شبكه از مسير ديگري برقرار مي‌شود.
وی در گفت‌وگو با ایسنا با بيان اينكه به دليل هوشمند بودن شبكه ارتباطات زيرساخت، قطعي نداريم، اظهار كرد: شركت‌هايي كه ارتباط نقطه به نقطه از ما مي‌گيرند، بايد مسير «رزرو» داشته باشند كه اين كار صورت گرفته و ما هيچ زماني قطعي نداريم.
از طرف دیگر به جز کاهش و قطع و وصل مدام اینترنت، عدم دسترسی به سرویس‌های ایمیل خارجی از جمله جی‌میل، یاهو میل و... از جمله مشکلاتی بود که اعصاب بسیاری از کاربران این سرویس‌ها را به هم ریخت. در مقابل حجم عظیم شکایت و انتقادات کاربران و حتی نمایندگان مجلس نسبت به این شرایط، اما مسوولان وزارت ارتباطات از جمله شخص وزیر، از این اختلالات استقبال کرده و اعلام داشتند که با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات تمام این مشکلات حل خواهد شد.

اينترنت «شما»
اينترنت ملي يا شبكه ملي اطلاعات که چند سالی است راه‌اندازی آن به یکی از دغدغه‌های اصلی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تبدیل شده است امسال تنها توانست یک نام واحد برای خود کسب کند. یعنی «اینترنت شما». وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات «شما» را نامي برازنده براي شبكه ملي اطلاعات دانسته و بيان كرد در آينده اين نام يك برند خواهد شد و جا خواهد افتاد.
در حال حاضر پهناي باند داخل كشور 470 گيگابيت بر ثانيه و پهناي باند اينترنت بين‌الملل 270 stm1، (معادل 270 ضرب‌ در 155 مگابيت بر ثانيه) است كه براي پهناي باند بين‌الملل به خارجي‌ها اجاره داده مي‌شود كه با راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات بخش زيادي از پهناي باند اينترنت بين‌الملل كه درگير دسترسي‌هاي داخلي است، آزاد ‌شود و بنابراين اين ظرفيت، با هزينه قبلي، در اختيار كاربراني كه نياز به اينترنت (پهناي باند بين‌الملل) دارند، قرار مي‌گيرد.
يكي از اهداف اصلي راه‌اندازي شبكه ملي اطلاعات رفع اتكا به پهناي باند اينترنت بين‌الملل عنوان مي‌شود تا چنانچه اين پهناي باند به هر دليلي چون اختلالات بين‌المللي و وجود اشكالات در درگاه‌هاي ورودي كشور محدود شد، اين محدوديت به كاربران داخلي اعمال نشود.
در اين ميان وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، بحث ايجاد و توسعه شبكه ملي اطلاعات (اينترنت ملي) را به عنوان نقطه و كانون اصلي فعاليت‌هاي حوزه ارتباطات و فناوري اطلاعات در برنامه پنجم توسعه دانسته كه نشان از اراده و عزم ملي براي توسعه فناوري اطلاعات و فراهم كردن زيرساخت‌ها و بسترهاي لازم در زمينه‌هاي مختلف ارتباطي و نرم‌افزار دارد.
رضا تقي‌پور يكي از محدوديت‌هاي اجراي اين پروژه را تخصيص اعتبارات به‌صورت سالانه عنوان كرده است.

كاهش تعرفه مكالمات بين‌الملل و اعتراض بخش خصوصی
كاهش تعرفه مكالمات بين‌الملل با دو صفر یکی دیگر از اتفاقاتی بود که از زمان اعلام آن از سوی زیرساخت تا کنون اعتراضات زیادی را از سوی شركت‌های تلفن اینترنتی به همراه داشته است.
هزينه مكالمات بين‌الملل از طريق دو صفر مخابرات در مذاكراتي با اپراتورهاي مخابراتي كه بيشترين ترافيك مكالماتي با ايران را داشتند با حدود 75 درصد كاهش از 157تومان به 38 تومان كاهش پيدا كرد.
شركت ارتباطات زيرساخت پس از مذاكرات مداوم با اپراتورهاي مخابراتي كشورهايي كه بيشترين ترافيك مكالماتي را با ايران دارند، هزينه مكالمات بين‌الملل از طريق دو صفر را از هزار و 575 ريال به 384 ريال كاهش داد. بر اين اساس، برقراري ارتباط از طريق تلفن ثابت با كشورهاي آلمان، آمريكا، استراليا، انگلستان، ايتاليا، بلژيك، چين، دانمارك، روسيه، سنگاپور، فرانسه، كانادا، مالزي، نروژ، هلند، هندوستان، عراق و ارتباط از طريق موبايل با كشورهاي آمريكا، چين، سنگاپور، كانادا و هندوستان بيشترين كاهش قيمت را به دنبال داشته است.
در مقابل این کاهش تعرفه، شرکت‌های تلفن اینترنتی نسبت به اجرای این تعرفه ابراز نگرانی کردند. این شركت‌ها بر این باور بودند که روی این تعرفه‌گذاری کار کارشناسانه نشده است. این گروه سوالاتی را در خصوص اعلام این تعرفه‌گذاری مطرح کردند از جمله اینکه چگونه تعرفه جدید از 1575 ریال به 384 ریال رسیده است و اساس آن بر چه اصولی استوار است؟ و اینکه آیا این تغییر نرخ به معنای آن است که شرکت زیرساخت در تماس با این گروه از کشورها، که بیشترین ترافیک را با ایران دارند تاکنون بیش از 75 درصد سود مضاعف به دست
آورده است.
تاکنون جواب روشنی از سوی زیرساخت به این سوالات داده نشده و باید دید که سرنوشت اجرای این مصوبه در سال آینده به کجا می‌رسد.

شبكه نسل سوم
بالاخره بعد از مدت‌ها شبکه نسل سوم 30 آبان‌ماه به صورت تجاري وارد بازار تلفن همراه كشور شد. در حالی مسوولان اپراتور سوم خبر از راه‌اندازی این شبکه در کشور دادند که این شبکه، ابتدا در استان البرز به صورت محدود راه‌اندازی شد. مدیرعامل شرکت رایتل اعلام کرد که شبكه ما در تهران كامل است، ولي تجاري نبوده و درحال تست است و هر زمان كه قرار بر راه‌اندازي آن باشد، اطلاع‌رساني مي‌كنيم.

شركت‌های آی تی در فرابورس
شاید یکی از خبرهای رضایت بخش حوزه فناوری اطلاعات در سال 90، ورود شركت‌های آی تی بخش خصوصی به بورس بود.
شركت‌های افرانت و همکاران سیستم نخستین شركت‌های آی تی بخش خصوصی بودند که امسال به بورس وارد شدند و احتمالا اگر شرایط بازار سرمایه اجازه می‌داد شرکت‌های دیگری نیز خود را برای حضور در بازار سرمایه آماده مي‌کردند. به‌رغم این هر دو شرکت تا پیش از آنکه شاخص‌های اصلی بورس افت کند از نظر رشد قیمت سهام وضعیت مناسبی داشتند.
به گفته قاسم‌زاده، مدیرعامل شرکت افرانت، ورود به بازار سرمایه تصمیمی مربوط به یک روز یا یکسال نبوده است؛ بلکه از همان ابتدای تاسیس شرکت یکی از اهداف بلندمدت افرانت ورود به بورس بوده است.
خداحافظ هواوی
يكي از مهم‌ترين موضوعاتي که در اواسط سال 90 مورد توجه قرار گرفت، خروج چینی‌ها از بازار مخابرات ایران بود. به دلایلی چینی‌ها در این سال یکی پس از دیگری از بازار مخابراتی ایران خارج شدند.
اما شركت‌های چینی این خروج را به معنای عدم توجه به قراردادهای قبلی خود ندانستند و اظهار كردند که به تمامی تعهدات قبلی خود با اپراتورهای مخابراتی ایرانی پایبند خواهند ماند.
براساس اطلاعات به دست آمده بيشترين شركت‌هاي صادركننده تجهيزات مخابراتي براي اپراتورهاي ايراني را شركت‌هايي همچون نوكيا، زيمنس، اريكسون، آلكاتل، سامسونگ، ZTE و هواوي تشكيل مي‌دهند. هنوز مشخص نیست که این خروج چه آینده‌ای را برای بازار مخابراتی ایران رقم می‌زند، اما به باور کارشناسان شاید این شرایط فرصت خوبی برای تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی داخلی باشد.