با وجود اينكه تلاش هاي زيادي در سطح جهان در جهت بالا بردن سطح سلامت جامعه صورت گرفته و اين اقدامات موجب كاهش مرگ و مير خصوصا در اطفال و افزايش طول عمر در اغلب كشورهاي جهان شده است اما سوء تغذيه انرژي پروتئين همچنان مهم ترين مشكل تغذيه اي در اغلب كشورهاي در حال توسعه و از جمله كشور ما است.
226 ميليون كودك زير 5 سال در جهان دچار كوتاه قدي و 183 ميليون كودك مبتلا به كم وزني هستند و 67 ميليون كودك از لاغري رنج مي برند و از 4/10 ميليون مرگ كودكان زير 5 سال كه در سال 1995 در كشورهاي در حال توسعه رخ داده حدود نيمي از آنها با سوء تغذيه ارتباط داشته است.
سوء تغذيه كودكان هزينه هايي را بطور مستقيم و غير مستقيم به دولت ها تحميل مي كند كه عبارتند از:
هزينه هاي مستقيم:
درمان عفونت هايي كه بدليل كاهش مقاومت بدن در اثر سوء تغذيه و كمبود ريزمغذيها ايجاد مي شود.
افزايش موارد سقط و مرده زايي
افزايش مرگ و مير كودكان بدليل ابتلا به بيماريهاي مختلف
براساس آخرين آمارهاي سازمان جهاني بهداشت، در 49 درصد موارد مرگ و مير كودكان بدليل بيماريهاي مختلف، سوء تغذيه يك علت همراه مرگ است.
درمان بيماريهاي تغذيه اي و نقاهت متعاقب آن
هزينه هاي غير مستقيم:
كاهش بهره هوشي كودكان

كاهش توانمندي جسمي و كاهش قدرت توليد بدنبال آن
كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي
تغييرات رفتاري (بي حسي، بي تفاوتي، تحريك پذيري و....)
بطور كلي انواع سوء تغذيه توانمندي و كارآئي كشورها را كاهش مي دهد و موجب فقر و تشديد سوء تغذيه مي گردد. در صورتي كه چرخه شوم سوء تغذيه شكسته نشود انسانها بدليل كاهش توانمنديهاي جسمي و ذهني قدرت توليد ندارند فقر پايدار مي ماند و زنجيره معيوب سوء تغذيه و فقر روند توسعه كشورها را به مخاطره مي اندازد.
با در نظر گرفتن هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم سوء تغذيه كودكان بر اساس شيوع 15 درصدي سوء تغذيه كودكان در سال 1374 سوء تغذيه سالانه 5652 ميليون دلار به كشور ضرر و زيان زده است.
بهاي سو تغذيه
نام كشور
شيوع سوء تغذيه
(درصد)
ضرر ناشي از سؤتغذيه
(ميليون دلار)
درصد خسارت وارده براساس gnp در سال 1990
مخارج بهداشتي
(ميليون دلار)
تا يلند
26
8942
10
4061
ا ندونزي
14
7156
6
2148
ا يران
15
5652
5/5
1920
انواع سوءتغذيه:
سو تغذيه ناشي از كمبود دريافت:
الف- سو تغذيه انرژي و پروتئين
ب- كمبود ريز مغذيها (آهن ، كلسيم ، روي و ويتامينها )
سو تغذيه ناشي از بيش خواري:
-چاقي بيماريهاي قلبي و عروقي
-ديابت انواع سرطان
-افزايش فشار خون
برخى از علل بروز سوء تغذيه در ايران
• ابتلا مكرر به بيماريهاى عفونى به ويژه بيماريهاى اسهالى و عفونتهاى تنفسى
• عدم آگاهيهاى تغذيه اى مادران در زمينه تغذيه كودكان به ويژه تغذيه تكميلى
• فقر مالى و ناامنى غذايى
• توجه ناكافى به كيفيت و كميت غذا به ويژه ريزمغذيها
• پرهيزهاي غذايى طولانى مدت در دوران بيمارى
• توجه ناكافى به تغذيه دوران نقاهت ورشد جبرانى
• مصرف تنقلات كم ارزش
• ابتلا به آلودگيهاى انگلى
راهکارهاي عمده بهبود تغذيه جامعه و کاهش سوتغذيه کودکان • آموزش همگانی تغذيه با امکانات موجود
• آموزش کارکنان بخش های مختلف
• افزايش دسترسي فيزيکي به غذا ازطريق کشت و توليد و عرضه مواد غذايی
• افزايش دسترسي اقتصادي به غذا ازطريق طرحهای اشتغال زايی وطرحهای خودکفايی
• افزايش پوشش خدمات بهداشتي اوليه (تنظيم خانواده، ايمن سازي، پايش رشد کودک، کنترل اسهال و عفونتهاي تنفسي، ترويج تغذيه با شيرمادر)
• بهسازي محيط و سالم سازي آب آشاميدني
• سواد آموزي به ويژه با سواد نمودن زنان


نویسنده: دکتر ربابه شیخ الاسلام