اهميت و مقام دولت هخامنشي
هخامنشيان مدت دو قرن در شرق ، آرامش و امنيت حكمفرما كردند و براي نخستين بار به دولت هاي زير دست استقلال داخلي دادند . هخامنشيان براي بسط و نشر تمدن يونان در آسيا و ايجاد يك تمدن تركيبي شرقي و غربي زخمت كشيدند ، و در واقع بزرگترين عامل ارتباط بين شرق و غرب و بزرگترين سرمش و دولتهاي شرقي و غربي گشتند . بنابراين كنت گوبينو حق دارد بر شكست ايرانيان در ماراتن تاسف بخورد و بگويد اگر ايرانيان در نبرد با يونان فاتح مي شدند دنيا از پيروزي خشايارشا ه چيزي از دست نمي داد زيرا يونان و ايران هر دو از نژاد آرايائي و هر دو با فرهنگ و متندن بودند در حقيقت بايد گفت جنگ بين ايران و يونان ، يك نوع جنگ داخلي ( مانند جنگ بين اسپارت و آتن ) بود . اگر ايران در اين جنگ پيروز مي شد . مدنيت ماد و پارس كه يكي از درخشانترين مدنيت هاي شرق بود ، با مدنيت درخشان يونان مخلوط شده يك تمدن عالي شرق و غربي ايجاد مي شد . اينكه ايران دوره ي هخامنشي تا چه اندازه با شكوه بود براي هميشه بر ما مجهول خواهد ماند زيرا اسكندر مقدوني كليه آثار ايران هخامنشي را نابود كرد . ما فقط از آثاري كه در پرس پليس باقي مانده و مطابي كه مورخين يوناني نوشته اند مي توانيم تصوير ناقص تمدن ايران هخامنشي را نقاشي كنيم . قدر مسلم آن ست كه جامعه هخامنشي در ايران بيش از هر جامعه ديگر پيش رفته بود . هم آهنگي عجيبي بين دستگاههاي اداري وجود داشت . دستگاه عدالت كه از طبقه سالخوردگان برگزيده و مجرب انتخاب مي شد تابع قوانين عالي تغيير ناپذير بود ولي در عين حال داوران در دعواها آزاد بودند كه مطابق با وضع خاص خاطي ، راي خود را صادر كنند . دستگاه پست كه تا آنروز در نزد هيچ ملتي سابقه نداشت و بوسيله داريوش كبير ايجاد شده بود اجزاء پراكنده امپراطوري عظيم هخامنشي را بهم وصل كرده موجبات آشنائي ملل با هم را فراهم نموده بود . كوتاه سخن ، هخامنشيان براي نخستين بار توانسته بودند در سراسر جهان آن روز نظم و امنيت بي سابقه اي حكمفرما سازند . يگانه اتفاقي كه موجب از هم پاشيدن اين نظم گردي . شكست ايرانيان در ماراتن و پلاته بود. نفوذ ايران هخامنشي در اروپا