هرباريوم و نحوه ی تهيه ی آن

[Borna66]

انتقال نمونه به محل خشک کردن
بعد از جمع آوري نمونه بايد سعي کرد تا در کوتاه ترين زمان ممکن گياهان را براي خشک کردن به مکان مورد نظر انتقال داد. بهترين راه براي خشک کردن يک گياه استفاده از پرس صحرايي است که به اين ترتيب گياهان رابه سرعت در همان محل جمع آوري خشک ميکنند. اين نوع پرس براي حدودا 100 نمونه گياهي مناسب مي باشد. اما در صورت عدم استفاده از پرس صحرايي بايد هر نمونه را در درون يک برگ روزنامه قرار داد و دقت کرد که نمونه کاملا در درون کاغذ قرار بگيرد ، صدمه اي به آن وارد نشود و از همراه قرار دادن چند گونه مختلف در يک کاغذ روزنامه جلوگيري شود. سپس نمونه هاي پيچيده شده در روزنامه را توسط نخ مي بنديم و به درون کيسه هاي بزرگ پلاستيک قرار مي دهيم. مي توان جهت حفظ رطوبت نمونه هاي موجود در کيسه پلاستيکي ، کسيه ديگري را نيز بر سر آن کشيد در ضمن بايد از قرار دادن آن در مقابل آفتاب و هواي گرم جلوگيري کرد. گاهي ريختن مقداري آب به درون کيسه هاي پلاستيکي مانع از خشک شدن گياهان در مناطق خشک مي گردد. به اين ترتيب مي توان مطمئن شد که اين گياهان تا حدود 20 ساعت محفوظ باقي مي مانند.
در گذشته به جاي استفاده از کيسه هاي پلاستيکي بزرگ از قوطيهاي فلزي به نام "واسکولوم (vasculum)"استفاده مي شد.
بايد توجه داشت که خشک نمودن گياهان توسط پرس هاي صحرايي و در همان محل جمع آوري نسبت به بسته بندي کردن ، انتقال و پرس نمونه در محل ديگر داراي کيفيت بهتري است. اما اين کار معايبي هم دارد و آن پائين آمدن تعداد جمع آوري نمونه در يک روز کاري است. اگر جمع آوري و پرس کردن توأمان صورت پذيرد مي توان حدود100 نمونه در يک روز جمع آوري نمود. اما گر فقط به جمع آوري و بسته بندي نمونه بپردازيم تعداد جمع آوري نمونه به 300 عدد افزايش مي يابد.

[Borna66]

نكات ضروري در استفاده از هرباريوم
بايد براي استفاده از هرباريوم و مشاهده نمونه هاي هرباريومي نکات خاصي را در نظر داشت تا بهترين استفاده صورت گيدر و در عين حال خسارتي به نمونه ها و اين گنجينه ي بزرک وارد نشود . به علت اينکه يک هرباريوم محل تحقيق اقراد مختلفي از جمله گيه شناس ، دانشجو ، پژوهشگر و ساير طبقات اجتماع مي باشد بايد قوانين خاص و راهنمايي براي استفاده صحيح از يک هرباريوم وجود داشته باشد . وجود يک دفترچه ي راهنما باعث مي شود تا با نشان دادن چگونگي ترتيب کلکسيون ، کد رنگ پوشه ها ، فهرست تيره ها ، فهرست تيره ها و شماره ي قفسه و طبقه ي مربوط به آنها ، ترتيب قرار گرفتن کلکسيونهاي اختصاصي ، اطلاعات در مورد نقشه ها ، دست نويس ها ، کتابخانه و ... از اتلاف وقت بازديد کننده و کارکنان هرباريوم جلوگيري شود .
يکي از نکاتي که بايد توجه زيادي به آن نمود نحوه ي استفاده از نمونه ها و مشاهده ي آنهاست و توصيه هاي زير براي برخورد درست بسيار ضروري است .

1. برگه ها ي گياه را بايد هميشه به حالت مسطح و افقي نگه داشت زيرا اين گياهان بعد از خشک شدن بسيار ترد و شکننده مي باشند و با کوچکترين نيرويي از بين مي روند .

2. از ورق زدن نمونه ها به شدت خود داري شود و نمونه ها را يکي يکي مورد بررسي قرار داد .

3.در هنگام قرار دادن برگه هاي گياهي در طبقات قفسه ها از قوس گرفتن انها جلوگيري شود و به صورت مسطح در قفسه ها قرار گيرد .

4. از قرار دادن برگه ها با فشار در قفسه ها خودداري شود .

5. برگه هاي گياهي را هميشه در لاي پوشه نگهداري کنيد ، به جز در مواردي که به بررسي آنها مشغول هستيد .

6. به هيچ وجه کتاب و يا اشياء سنگين را روي نمونه ها قرار ندهيد .

7. بخش هايي مانند دانه و ميوه را که از نمونه جدا شده اند بايد در پاکت هاي مخصوص نگه ئاشت تا از آسيب هاي احتمالي در امان بمانند.

8.گاهي لازم مي آيد يکي از گلها يا ميوه ها نمونه برشي انجام گيرد ، پس در کمال دقت و صرفه جويي و با اجازه مسئولين مي توانيد اين کار را انجام دهيد و پس از مطالعه بقايا را در لاي پرونده قرار دهيد .

9. هرگز بر روي برگه ها چيزي ننويسيد و اگر لازم مي ئنيد چنين کاري انجام دهيد حتما با اجازه مسئول هرباريوم اين کار را انجام دهيد .

10.براي تهيه برش از نمونه ي خشک شده ، تکه اي از آن را به منظور نرم کردن بجوشانيد و يا چند دقيقه در محلول "pohl" که عامل نرمي و در ضمن مرطوب کننده است قرار دهيد

براي ساخت اين محلول از روش زير استفاده کنيد :
1.6 سانتي متر مکعب محلول آبکي 75 درصد Aerosol OT
73،4 سانتي متر مکعب آب مقطر
25 سانتي متر مکعب متيل الکل ( Methyl Alcohol)

اين محلول برگه ها را رنگين يا بب رنگ نمي کند و بهتر است که بر روي تکه اي از اندام کمي از محلول نرم کننده بريزيم که بعد از چند دقيقه اندام نرم و براي برش گيري آماده است .

11. برگه حامل گياه را با استريوميکروسکپ دسته بلند مطالعه کنيد تا مجبور به خم کردن گياه نشده و موجبات شکسته شدن گياه فراهم نيايد .

12. هميشه نمونه را روي يک تکيه گاه محکم قرار داده و جابجا کنيد .

13. چنانچه نمونه نيار به مرمت دارد به يکي از مسئولان اطلاع دهيد .

14 . پس از بررسي ، نمونه را با اجازه مسئول هرباريوم و با احتياط به جاي اول بازگردانيد .

با انجام توصيه هاي بالا نهايت خود را در استفاده از نمونه هاي هرباريومي به کار گيريد .